جزئیات تغییر در نظام مالیاتی/لایحه تحول مالیاتی بزودی به مجلس می‌رود

محمدرضا فرزین با بیان اینکه به طور کلی در بخش مالیات 3 نقص اساسی وجود دارد، تصریح کرد: نقص اول نقش مالیات در تامینمالی است، به عبارت دیگر در پایان برنامه پنجم هدف کشور سهم 10 درصدی مالیات در تولید ناخالص داخلی و تامین 100 درصدی بودجه جاری دولت از مالیات پیشبینی شده است است.

*سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی باید به 15 درصد برسد

وی در عین حال گفت: برای اینکه دولت بتواند تمام هزینههای جاری را در پایان برنامه بپوشاند، باید سهم مالیات در تولید ناخالص داخلی از 10 به 15 درصد افزایش پیدا کند.

فرزین تصریح کرد: نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی در کشورمان بین  6 تا7 درصد است، حتی در بین کشورهای نفت خیز که عموما در آنها سهم مالیات در GDP بسیار پایین است، جزو بدترینها هستیم لذا تردید نکنیم که جای کار زیاد داریم.

وی ادامه داد: البته در اقتصاد قبل از اهداف مالی، اهداف اقتصادی مالیات نیز دنبال میشود،برای مثال اگر میگوئیم هدف درآمدی داریم باید توجه کنیم که در هدف درآمدی موضوع عدالت مهم است، عدالت افقی و عدالت عمودی. افقی یعنی مشابهان برابر مالیات بدهند و عمودی یعنی غیر همگنان نابرابر.از طرف دیگر درباره اهداف تخصیصی و تشویقی هم باید زیاد کار شود. 

فرزین گفت:نقص دیگر قانون مالیات در کشور آن است که عموم جامعه از مالیات تمکین نمیکنند. بعبارت دیگر قوانین موجود در کشور به گونهای طراحی شده که همواره راه برای عدم پرداخت به موقع مالیات باز است و در قانون در خصوص عدم پرداخت مالیات راهکارهای فراوانی برای آئین دادرسی آن پیشبینی شده است.

سخنگوی طرح تحول اقتصادی افزود: نقص سوم نظام مالیاتی کشور، ناکارآمدیهای موجود در اجرا است که همچنان مبتنی بر رابطه مودی و ممیز و اظهارنامه محور است،در حال حاضر محاسبات مالیات پرداختی بر پایه مالیات پرداختی سالهای گذشته انجام میشود که عملا موجب نقص گسترده اطلاعات تجاری و مالی کشور برای مؤدیان مالیاتی شده است.

فرزین ادامه دادا: بنابراین با این آسیبشناسی اولیه، طرح تحول مالیاتی که اصلاح نظام مالیاتی کشور است نه لایحه اصلاح قانون مالیاتهای مستقیم طراحی شده است، اما میتوان پس از این آسیبشناسی اولیه محورهای اصلی اصلاح نظام مالیاتی را در طرح تحول مالیاتی به این شکل دستهبندی کرد.

*محورهای اصلی لایحه اصلاح نظام مالیاتی

فرزین اظهار داشت: موضوع اول بروز کردن دستگاه نظام مالیاتی است. این نظام باید مرکز اطلاعات مالی و اقتصادی مؤدیان مالیاتی کشور باشد و هیچ اطلاعاتی برای آن محرمانه نباشد. بطور کلی امروزه در آزادترین کشورهای اروپا که نظام حقوقی آنها کاملا مبتنی بر حفظ حقوق شهروندی است نیز اطلاعات مالی از قبیل سپرده بانکی، معاملات و خرید و فروشهای روزانه، خرید کالاهای سرمایهای، معاملات بورس و ... محرمانه نیست ،تمامی ثبت و محور تحلیلهای دولت قرار میگیرد.

فرزین گفت: سازمان مالیاتی در قالب طرح تحول مالیاتی باید تمامی نظامات موجود داخلی را اصلاح و رابطه آن با سایر دستگاههای کشور نیز بر پایه جدیدی استوار شود.

*پیشبینی پایه مالیاتی جدید در لایحه

مدیرعامل صندوق توسعه ملی اظهار داشت: اضافه کردن پایههای مالیاتی جدیدی در قانون است که یکی از آنها مالیات بر جمع درآمد است. اگر چه طی 40 سال گذشته چندین بار مالیات بر درآمد به نظام مالیاتی کشور اضافه شده است، اما به دلیل عدم توانایی سازمان مالیاتی کشور در اخذ اطلاعات مودیان مالیاتی و از طرف دیگر معافیتهای گسترده مالیاتی بر شکلهای خاصی از درآمد مالیات بر جمع درآمد نتوانسته اجرایی شود.

وی بر این اساس خبر داد: با اصلاحاتی که در سازمان مالیاتی بوجود میآید این پایه مالیاتی جدید در لایحه جدید پیشنهادی بشکلی دیده شده است.

فرزین گفت: بر اساس اصلاح جدید پیشبینی شده تمام درآمدهای افراد از یک میزان مشخص به بالا (یکصد میلیون تومان در سال)مستقل از نوع و شکل درآمد مشمول پرداخت مالیات بر درآمد خواهد بود،

وی مثال زد: در حال حاضر بخشهای گستردهای از فعالیتهای اقتصادی مشمول معافیت مالیاتی هستند مثلا کشاورزی، صادرات  و ... اما بر اساس اصلاحیه جدید اگر جمع درآمد شخص حقیقی بیش از یک میلیارد ریال در سال باشد فارغ از نوع درآمد مشمول پرداخت مالیات بر درآمد معادل نرخ ماده 131 قانون که مربوط به مالیات مشاغل است خواهد شد.

به گفته فرزین: در این صورت معافیتهای احتمالی به نرخ صفر تبدیل شده و مالیات مقطوع به مالیات علیالحساب تبدیل میشود.

*مشاغل نصف حقوق بگبران مالیات میدهند

سخنگوی طرح تحول اقتصادی خاطرنشان کرد: از طرف دیگر ایجاد سامانه جدیدی برای اطلاعات خانوار و تکمیل نظامهای حمایتی در لایحه پیشنهادی پیشبینی شده است.

فرزین افزود: یکی از اصلاحات اساسی دیگر موضوع مالیات بر مشاغل است. در حال حاضر از حدود 4 میلیون پرونده مالیاتی مشاغل در کشور حدود 1200 میلیارد تومان مالیات گرفته میشود، یعنی هر پرونده بطور متوسط 300 هزار تومان.

وی گفت این میزان دریافت از مشاغل حدودا نصف دریافتی دولت بابت مالیات بر حقوق است چرا که سهم مالیات بر حقوق در درآمد مالیاتی کشور حدودا 8 درصد است یعنی سالانه  2500 میلیارد تومان.

*نظام تشخیص علی الراس برچیده میشود

فرزین تاکید کرد: در نظام کنونی دریافت مالیات از مشاغل به شکل تشخیص علیالراس یا توافق با اتحادیهها است. بعبارت دیگر در قانون فعلی 3 گروه مشاغل الف، ب، ج داریم که طبق قانون الف و ب باید اظهارنامه بدهند و ج میتواند توافقی باشد، اما آنچه که در عمل اتفاق میافتد هر 3 توافقی است.

فرزین ادامه دادا: در اصلاحیه جدید کلا تشخیص بر مبنای اظهارنامه و رسیدگی موردی خواهد بود و لذا تشخیص علیالرأس برچیده  خواهد شد و در کنار آن برای مشاغل کم اهمیت (گردش مالی پایین در سال) مالیات مقطوع تعیین میشود.

*مالیات بر نقل و انتقال املاک یک شصتم تا یک بیستم ارزش واقعی

وی یکی از دیگر اصلاحیهها را مربوط به مالیات بر نقل و انتقال املاک دانست و گفت: در حال حاضر ماخذ مالیات بر نقل و انتقال املاک ارزش معاملاتی است که حدودا یک شصتم تا یک بیستم ارزش واقعی است و مالیات مکرر وجود ندارد.

 فرزین تصریح کرد: در اصلاحیه پیشنهادی ماخذ محاسبات بر اساس قیمتهای مبتنی بر روز خواهد بود و معاملات مکرر مشمول مالیات خواهد شد؛ اما از طرف دیگر همچنان معافیتهای مربوط به ساخت و اجاره حفظ خواهد شد.

دبیر ستاد هدفمندی یارانهها خاطرنشان کرد: در خصوص مالیات بر حقوق نیز تبعیض کنونی قانون در خصوص نرخهای متفاوت برای کارمندان دولت و بخش خصوصی (نرخ برای دولت 10 درصد ثابت و بخش خصوصی 35- 15 درصد است) برداشته میشود.

فرزین با این توضیحات خبر داد: لایحه جدید بزودی به مجلس شورای اسلامی ارائه خواهد شد. البته لازم به تأکید میدانم که این قانون در نظام جدید مالیاتی طراحی شده تحت عنوان طرح جامع مالیاتی قابلیت کاربرد دارد،چرا که این قانون مبتنی بر نظام اطلاعات محور است و بدیهی است این امر در نظامات کنونی مالیاتی کشور امکانپذیر نیست.

وی افزود: البته با برنامهریزیهای بعمل آمده طرح جامع مالیاتی نیز بزودی بصورت آزمایشی شروع به کار میکند.