۶ تضمین عملی نفتی که اروپا باید برای حفظ برجام به ایران بدهد

مقام معظم رهبری نوزدهم اردیبهشت ماه سال جاری در بخشی از بیاناتشان در دانشگاه فرهنگیان فرمودند: «حالا گفته میشود که برجام را میخواهیم با این سه کشور اروپایی ادامه بدهیم؛ من به این سه کشور هم اعتماد ندارم. من میگویم به اینها هم اعتماد نکنید؛ [اگر] میخواهید قرارداد بگذارید، تضمین به دست بیاورید -تضمین واقعی، تضمین عملی- وَالّا فردا اینها هم همان کاری را خواهند کرد که آمریکا کرد، [امّا] به یک شیوهی دیگر. روشهای سیاسی و دیپلماسی، روشهای ویژهای است؛ گاهی لبخند میزنند و در حال لبخند، خنجر را تا دسته در سینهی انسان فرو میکنند؛ دیپلماسی این است دیگر؛ با اخلاق خوش، با تعریف و تمجید که «بله شما خیلی خوبید، شما آقایید، ما میدانیم شما قرارداد را به هم نمیزنید،»! اگر چنانچه توانستید تضمین از آنها بگیرید بهطوری که بشود اعتماد کرد، خب اشکالی ندارد، حرکتتان را ادامه بدهید؛ اگر نتوانید چنین تضمین قطعیای را بگیرید -که بنده هم بسیار بعید میدانم که بتوانید تضمین بگیرید- آنوقت دیگر نمیشود اینجوری حرکت کرد و اینجوری ادامه داد."

کشورهای اروپایی در روزهای اخیر که امریکا یک جانبه از برجام خارج شده، تلاش دارند به عناوین مختلف اعلام کنند که ما بر ادامه برجام اصرار داریم و با وجود خروج امریکا، در برجام میمانیم؛ این تأکیدها و اظهارنظرها که بیشتر به نظر میرسد برای توقف فعالیتهایی است که ایران میتواند با خروج از برجام انجام دهد، بر مبنای این است که اروپاییها اذعان دارند اگر ایران در برجام بماند، اروپا وارد تحریمهای امریکایی نمیشود.

آنطور که مقام معظم رهبری فرمودند، اروپاییها بر خلاف امریکا که امضای وزیر امور خارجهاش پای برجام، بی اعتبار بود؛ اگر قرار است در این زمینه توافقی با ایران داشته باشند، باید تضمین بدهند. این تضمین مورد تأکید امام خامنهای، در بخش نفت با توجه به تأثیر این بخش در اقتصاد کشور بسیار حائز اهمیت است. اروپاییها برای همکاریهای نفتی با ایران باید حداقل در 6 بخش تضمین علمی و واقعی بدهند.

1. حضور در پروژه های نفتی ایران به منظور سرمایه گذاری و اجرا

شرکتهای اروپایی با حضور در پروژههای نفتی ایران با امضای MOU و HOA فرصتی برای مطالعه روی مخازن نفتی و گازی کشور بدست میآورند و بعد با امضای قرارداد، توسعه یک میدان را در دست میگیرند. برخی از این شرکتها پس از دوره مطالعات، از امضای قرارداد اجتناب میکنند و یا MDP ارائه شده از سوی آنها، مورد قبول شرکت ملی نفت ایران نیست. اما برخی از شرکتها با وجود امضای قرارداد، در روند اجرا بیش از آنکه خود را متهد به تعهدات قراردادی با ایران بدانند، خود را متعهد به همراهی با تحریمهای امریکا میدانند. نمونه واضح آن شرکت توتال فرانسه است که با وجود گذشت بیش از 10 ماه از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی، هنوز منتظر معافیت از تحریمهای امریکا است و اعلام کرده اگر مجوز از سوی امریکا برای این معافیت صادر نشود، ایران را ترک میکند.

باید کشورهای اروپایی در این بخش تضمین دهند که شرکتهای اروپایی خود را متعهد به تحریمهای ثانویه امریکا ندانند و اگر قراردادی با ایران امضا میکنند، به تعهدات خود پایبند باشند. در این زمینه به نظر میرسد شرکتهای اروپایی نیاز به پشتیبانی دولتهای خود، برای رویارویی با تحریمها و فشارهای امریکا دارند.

2. خرید نفت از ایران

در ماههای اخیر از مجموع صادرات روزانه 2.6 میلیون بشکه نفت خام و میعانات گازی ایران، قریب به یک میلیون بشکه به کشورهای اروپایی صادر شده، این کشورها باید تضمین بدهند که حجم خرید نفت و میعانات گازی از ایران را در مرز یک میلیون بشکه در روز نگه دارند و اگر شرکتی به هر دلیل، حجم واردات خود از ایران را کاهش داد، شرکتی دیگر با هماهنگی دولت های اروپایی جای آن را پُر کند.

3. انتقال پول نفت ایران

همراهی بانکهای اروپایی با تحریمهای بانکی علیه ایران، یکی از مشکلات توسعه روابط تجاری بین ایران و اروپا است. کشورهای اروپایی باید تضمین دهند که امکان برقراری ارتباط راهگشا بین بانکهای ایرانی با بانکهای بزرگ اروپایی را فراهم میکنند. همچنین باید تضمین دهند که هیچ کشوری در اروپا، به بهانههای واهی اقدام به مسدودسازی پولهای نفتی ایران نکند.

4. بیمه نفتکش های ایرانی

یکی از ابعاد تحریم نفتی ایران، تحریم بیمهای برای ناوگان نفتکشهای ایرانی بوده تا این ناوگان نتواند به راحتی در حمل و نقل نفت و میعانات گازی در بازار نفت جهان ایفای نقش کند. کشورهای اروپایی باید تضمین دهند که شرکتهای معتبر بیمهای اروپا، از بیمه نفتکشهای ایرانی به بهانه تحریمها خودداری نکنند.

5. فاینانس و ارائه تسهیلات مالی:

بانکهای اروپایی برای حضور شرکتهای اروپایی در اقصی نقاط جهان به بازگشایی LC، انجام فاینانس و ارائه تسهیلات مالی میپردازند، اما به بهانه تحریمها، از ارائه این خدمات به شرکتهای اروپایی خواهان سرمایه گذاری در ایران و همچنین شرکتهای ایرانی خواهان سرمایه گذاری در ایران یا دیگر نقاط جهان اجتناب میکنند. برقراری این فرآیند، باید یکی از بخش های تضمین اروپاییها در بخش نفت باشد.

6. ارسال تجهیزات و فروش قطعات:

بارها یک قطعه یا تجهیز مهم نفتی در پشت دیوارهای تحریم شرکتهای اروپایی علیه ایران باقی مانده؛ کشورهای اروپایی باید تضمین دهند تا برای فروش قطعات و تجهیزات مورد استفاده در صنعت نفت ایران هیچ گونه مانع تراشی در تجارت آزاد شرکتهای ایرانی با شرکتهای اروپایی صورت نگیرد.