خودروسازان چشم به جیب دولت دوخته‌اند...

خودروسازان ایرانی چند ماهی است که چشم به جیب دولت دوختهاند تا که شاید مرهی بر مشکلات و دردهایشان بگذارند. بر طبق آخرین خبرها حیات دولت، 2 هزار میلیارد تومان تسهیلات جهت کمک به خودروسازان در نظر گرفته است. بدون شک اختصاص این مبلغ بسیاری از مشکلات ایران خودرو و سایپا و زنجیره تامین قطعات در این دو کارخانه را برطرف خواهد کرد. اما پرسش اصلی اینجاست که آیا با تزریق چنین مبلغی راه بروز این مشکلات نیز بسته خواهد شد؟ اینکه چطور خودروسازن ایرانی باوجود محدودیتهای بسیاری که برای واردات خودرو در رده خودروهای ارزان قیمت وجود دارد همچنان در ماجرای تولید و فروش محصولات خود با بحرانهای مالی مواجه میشوند پرسش مهم و چالش قابل اعتنایی است. خودروسازان ایران ناخوشاند، تولیدشان به شدت افت پیدا کرده، حسابهایشان خالی شده و تعهداتشان باقی مانده است. صنعتی که تا همین یکسال پیش، بزرگترین افتخارش رشد تولید بود، حالا همان افتخار را از دست رفته میبیند. اینها نه سیاه نمایی است و نه اغراق. نگرانی بسیاری از کارشناسان آنقدر جدی و پررنگ است که سرانجامی به جز تعطیلی برای این صنعت نمیبینند. دولتمردان همیشه نشان دادهاندکه در روزهای سخت به پای خودروسازان ایستادهاند، بدین جهت بسیار دور از انتظار است که اجازه تعطیلی را به آنها بدهد. قیمت انواع خودرو در بازار ایران از روزهای آغازین سال 91 تاکنون سیری صعودی را در پیش گرفته و قیمتها همچنان تمایل به صعود دارند. اگرچه بسیاری از مشتریان خودرو از اختلاف شدید قیمت میان اعلامیههای کمپانیها و قیمت نمایندگیهای فروش مینالند اما بازار خودرو بی اعتنا به این انتقادها همچنان مرزهای تازهای را در مینوردد. افزایش قیمت خودرو در سال 91 تابع عوامل بسیاری بوده که برخی از آنها آشکار و بعضی پنهان است. افزایش نرخ دلار نسبت به ریال بی تردید یکی از مهمترین دلایل افزایش قیمت خودرو خصوصاً در حوزه خودروهای وارداتی است. با خارج شدن خودرو از جمع اقلامی که میتوانند با ارز دولتی وارد شوند. کاملاً واضح بود که باید منتظر جهش خیرهکنندهای در قیمت خودروهای وارداتی باشیم. اینطور که پیداست اختصاص ارز با قیمت بانک مرکزی یعنی 1226 تومان دیگر به واردکنندگان خودرو تعلق نخواهد گرفت خریداران خودرو تحت تاثیر عوامل روانی بازار، عطش بیشتری برای خرید ماشینهای ساخت داخل پیدا کردهاند و همین اشتهای کاذب مجددا به افزایش قیمتها دامن زده است. تا دیروز اگر بحث کیفیت بود و قیمت، حال باید موضوع تولید را هم در کنار این دو گذاشت و فکری به حال هر سهشان کرد، هر چند به نظر میرسد در این اوضاع و احوال اقتصادی کشور، باید حل مشکل تولید را در اولویت قرار داد. آن طور که خودروسازان میگویند، در حال حاضر اصلیترین مشکل صنعت خودرو کشور کمبود نقدینگی است و چون « پول» نیست، توان تولید قطعهسازان پایین آمده است و آنها نمیتوانند قطعات مورد نیاز خودروسازان را تامین کنند. آنطور که خبر میرسد، قطعهسازان اوضاع مالی بسیار نامناسبی دارند و کارشان به جایی رسیده که دیگر توان تامین قطعات برای جاده مخصوصها را نداشته و دست آنها را در حنا گذاشتهاند. البته در کنار این موضوع بحث تحریمهای بینالمللی به ویژه مشکل بزرگی به نام نقل و انتقال پول نیز وجود دارد که به سهم خود روند تولید خودروسازان را مختل کرده است. به گفته کارشناسان، پژو هم اکنون تامین قطعات برای ایران را محدود کرده و این موضوع به وضوح در آمار تولید سه ماهه آبیهای جاده مخصوص قابل مشاهده است. گفته میشود عقد تفاهمنامه میان پژو و جنرال موتور زآمریکا دلیل اصلی محدود شدن روابط پژو و ایران است، اما هیچ منبع رسمی این موضوع را تایید نکرده است. حال این وسط موضوعی که بیشتر عجیب به نظر میرسد و چندان قابل هضم نیست. افت تولید خودروهای تقریبا داخلیسازی شدهای مثل پراید و سمند است. انتظار میرفت این نوع خودروها به لحاظ این که ساخت داخلی نزدیک به 100 درصد دارند، با افت تیراژ روبرو نشوند، اما در بهار امسال نه تنها این اتفاق نیفتاده که افتی قابل توجه گریبانشان را گرفته است. به اعتقاد کارشناسان، تحریمها هر چقدر هم سخت و دشوار باشند، نباید بر روند تولید خودروهایی مثل پراید و سمند و پژو 405 که داخلی سازی نزدیک به صددرصد دارند، اثر بگذارند. اما به راستی چرا جیب خودروسازان خالی شده است؟ از دید کارشناسان، داراییهای غیرمولد، ایجاد سایتهای خارجی بدون بازده، نیروی انسانی زیاد از حد و ریختو پاشهای بینتیجه از جمله دلایل اصلی بیپول شدن خودروسازان محسوب میشوند و این چیزی بجز ضعف مدیریت نیست. شاید برخی از این کاهش تولید خوشحال شوند و بگویند چون کیفیت خودروهای داخلی قابل قبول نیست، پس همان بهتر که تیراژ افت کند و واردات بیشتر شود. اما نباید فراموش کنیم خودروسازی به نوعی صنعت اول ایران به شمار میرود و کلی اشتغالزایی در آن صورت گرفته است. خودروسازی چندین صنعت دیگر را به دنبال خود دارد مانند فولادسازی، ریختهگری، لاستیکسازی و... پس اگر به هر دلیلی دچار مشکل شود این صنایع نیز از تبعات آن متاثر خواهد شد. باید بپذیریم که خودروسازان در امر کیفیت توفیق نداشتهاند اما در بخش تولید و افزایش تیراژ در گذشته کارهای بسیاری کردهاند که قابل تقدیر است. آنطور که از شواهد امر پیداست، تاخیر در تامین و تحویل قطعات دلیل اصلی افت تیراژ خودروهای داخلی است و در این شرایط عاقلانه و منصفانه آن است که دولت باز هم دست خودروسازان را بگیرد و اجازه ندهد تولید در صنعت اول کشور دچار رکود شود.