اثر اندک نوسان ارزی و خروج امریکا از برجام بر تورم ماهانه

گروه اقتصادکلان| هادی سلگی |

مرکز آمار کشور نرخ تورم 12ماهه منتهی به اردیبهشت ماه ١٣٩٧ را ٨,٠درصد اعلام کرده که نسبت به ماه قبل (٨,١درصد) 0.1واحد درصد کاهش نشان میدهد. این نرخ در واقع بخشی از آثار فوری خروج امریکا از برجام را هم در خود دارد که نشان میدهد، سخنان ترامپ و خروج امریکا از برجام اثر بالا و آنی بر قیمت کالاها نگذاشته است و باید منتظر اثر جهش نرخ ارز و خروج امریکا از برجام در نرخ تورم را در ماههای آتی شاهد بود.

در همین حال کاهش نرخ تورم در ماه اردیبهشت بیشتر به دلیل کاهش سرعت قیمت گروه خوراکیها رخ داده است بهطوری که جداول منتشر شده نشان میدهد، نیروی تورمی در این ماه متفاوت با ماههای گذشته از سوی گروه غیرخوراکی وارد میشود؛ موضوعی که میتواند شائبه کنترل دستوری قیمتها را قویتر کند. نکته دیگر این است که کاهش تورم هرچند در تورم متوسط قابل مشاهده است، اما شاخص نقطه به نقطه از افزایش 1.3واحد درصدی نسبت به ماه فروردین خبر میدهد. نرخ تورم نقطه به نقطه از 7 درصد فروردین ماه به 8.3درصد در اردیبهشت رسیده است.

مرکز آمار کشور نرخ تورم اردیبهشت ماه کشور را منتشر کرد. اردیبهشت ماه ١٣٩٧ عدد شاخص کل (١٠٠=١٣٩٥) به ١١٤,١رسیده که نسبت به ماه قبل 1.1درصد افزایش نشان میدهد. در این ماه درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل 8.3 درصد است؛ یعنی خانوارهای کشور بهطور میانگین 8.3درصد بیشتر از اردیبهشت ١٣٩٦ برای خرید یک «مجموعه کالا و خدمات یکسان» هزینه کردند که نسبت به این اطلاع در ماه قبل (٧,٠درصد) 1.3 واحد درصد افزایش یافته است. همزمان با افزایش نرخ تورم نقطه به نقطه، نرخ تورم 12ماهه منتهی به اردیبهشت ماه ١٣٩٧ به ٨,٠درصد رسیده که نشاندهنده کاهش 0.1واحد درصدی نسبت به رقم ماه قبل (٨,١ درصد) است.

کاهش تورم متوسط (12ماهه منتهی به اردیبهشت نسبت به 12ماهه منتهی به همین ماه در سال گذشته) بیشتر از سمت کاهشی است که در گروه کالاهای خوراکی و آشامیدنی رخ داده است. در حالی که نرخ تورم 12ماهه گروه خوراکیها در ماه گذشته (فروردین 97) به رقم 11.2درصد رسیده بود، در این ماه با کاهش 0.6واحد درصدی به رقم 10.6رسیده است. این در حالی بود که وزن اصلی تورم در فروردین روی همین گروه قرار گرفته بود بهطوری که نرخ تورم ماهانه خوراکیها در این ماه 2.3درصد (2.4 درصد شهری و 2.1درصد روستایی) و در مقابل تورم ماهانه غیرخوراکیها در ماه قبل 0.8درصد (0.8 درصد شهری و 0.5درصد روستایی) رشد کرده بود.

این روند در ماه اردیبهشت کاملا برعکس شده است، یعنی نرخ تورم کل بیشتر از سمت افزایش قیمت کالاهای خوراکی تاثیر پذیرفته است. درصد رشد ماهانه شاخص غیرخوارکیها در ماه اردیبهشت 1.2درصد و خوراکیها 0.9درصد است؛ اتفاقی که شاخص کل ماهانه (خوراکی و غیرخوراکی) اردیبهشت را به 1.1درصد رسانده که نسبت به ماه فروردین (1.3درصد) با کاهش 0.2درصدی مواجه شده است.

کاهش سرعت تورم خوراکی در این ماه موضوعی است که تیمور رحمانی عضو هیات علمی دانشگاه تهران اخیرا از آن به عنوان کنترل دولت بر قیمت برخی کالاها از آن یاد کرده است. با توجه به اینکه ماه اردیبهشت امسال با رویدادهایی مانند جهش نرخ ارز و خروج امریکا از برجام همراه بود، کارشناسان انتظار داشتند که نرخ تورم هم تا اندازهیی از این وقایع تاثیر بگیرد؛ موضوعی که تا حدودی در شاخصهای ماهانه کالاهای غیرخوراکی قابل تشخیص است.

شاخص قیمت در گروه عمده «خوراکیها، آشامیدنیها و دخانیات» نسبت به ماه قبل ٠,٨درصد و در گروه عمده «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» 1.2درصد افزایش نشان میدهد. نرخ تورم 12ماهه منتهی به اردیبهشت ماه ١٣٩٧ برای این دو گروه به ترتیب ١٠,٦ و 7.1 درصد است.

اگر بخواهیم نگاه جزئیتر به سبد دو گروه داشته باشیم، میبینیم در گروه خوراکیها سبزیجات، حبوبات و گوشت قرمز به ترتیب با 18.8 و 15.9درصد تورم 12 ماهه بالاترین افزایش قیمت را نسبت به دیگر کالاهای این گروه تجربه کرده است. در زمینه تورم ماهانه نیز قهوه و چای با 3.3درصد افزایش بیش از کالاهای دیگر با نوسان روبهرو بوده است.

افزایش نرخ تورم خانوارهای شهری کشور

شاخص قیمت کل برای خانوارهای شهری کشور در اردیبهشت ماه ١٣٩٧ به عدد ١١٤,١ رسید که نسبت به ماه قبل 1.1درصد افزایش نشان میدهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل 8.6درصد و نرخ تورم 12ماهه منتهی به ماه جاری برای این دسته از خانوارها ٨,١درصد است. از سوی دیگر شاخص قیمت کل برای خانوارهای روستایی کشور در اردیبهشت ماه ١٣٩٧ به عدد ١١٤,٠رسید که نسبت به ماه قبل 0.9درصد افزایش نشان میدهد. درصد تغییر شاخص کل نسبت به ماه مشابه سال قبل 6.6درصد و نرخ تورم 12ماهه منتهی به ماه جاری برای این دسته از خانوارها ٧,٩درصد است.

افت فشار در دهکهای پایین

دامنه تغییرات نرخ تورم 12ماهه منتهی به اردیبهشت ماه ١٣٩٧ برای دهکهای مختلف هزینهیی از ٨,٣درصد برای دهک چهارم تا 7.9 درصد برای دهک دهم است. از آنجایی که در دهکهای پایین (کم درآمدها) بیشترین نسبت هزینه مربوط به گروه خوراکیهاست، هر زمانی که افزایش قیمتها از سوی این گروه باشد، تجربه تورم در دهکهای پایین بیش از دهکها بالا رخ میدهد. در ماههای گذشته این وضعیت به دلیل افزایش خوراکیها رخ میداد، اما همانطور که در گزارش گفته شد تورم اردیبهشت بیشتر از سمت کالاهای غیرخوراکی متاثر شده است. بر همین اساس نرخ تورم ماهانه اردیبهشت در دهک اول 0.8درصد و در دهک دهم 1.3درصد بوده است.