باید راهکاری عملی برای ماندن شرکت‌ها در ایران پیدا شود

روسای جمهور روسیه و فرانسه روز پنجشنبه پس از دیدار در شهر «سن پترزبورگ» بار دیگر بر ضرورت حفظ توافق هستهای با ایران تأکید کردند.

«امانوئل ماکرون» رئیسجمهور فرانسه که در نشست خبری مشترک با همتای روسش صحبت میکرد، گفت: «سه کشور اروپایی در روزهای اخیر چند بار تکرار کردهاند که ما به برجام متعهد میمانیم و این توافق که در سال 2015 امضا شد و ما هم یکی از امضاکنندگان آن بودیم، به همان شکلی که در سال 2015 بود باقی میماند. این مسئله را هفته پیش در نشست اتحادیه اروپا در صوفیه بلغارستان مورد بحث قرار دادیم.»

وی افزود: «باید اطمینان حاصل کنیم که ایران به تعهداتش پایبند میماند تا شرکتهای ما به همراه شرکای خود، راهکار عملی و اجرایی بیابند. آنها باید هرآنچه در توان دارند انجام دهند تا فارغ از تحریمهای آمریکا، مواضع خود را و منافع اقتصادی خود را حفظ کنند و همچنین به فعالیت اقتصادی در ایران ادامه دهند. از سوی دیگر، همانطور که گفتهام، لازم است که ایران به تعهداتش پایبند بماند. اطلاعاتی که ما در روزهای گذشته از آژانس بینالمللی انرژی اتمی دریافت کردهایم، بسیار مثبت بودهاند.»

ماکرون ادامه داد: «من و رئیسجمهور [ولادیمیر] پوتین در این موضع اشتراک نظر داریم که میخواهیم این چارچوب را که برای امنیت منطقه ضروری است، حفظ کنیم. من پیش از این هم به رئیسجمهور پوتین و دیگران درباره برنامه هستهای ایران پس از سال 2025، برنامه موشکهای بالستیک و برخی موضوعات منطقهای ایران، گفتهام. ما گفتوگو در مورد این موضوعات را با رئیسجمهور روحانی آغاز کردهایم و معتقدیم که اگر همه ما به تعهداتی که در سال 2015 پذیرفتیم، پایبند باشیم، این گفتوگوها کاملا امکانپذیر است.»

رئیسجمهور فرانسه در ادامه گفت: «در هر حال، این کاری است که میخواهیم انجام دهیم. در هفتههای آینده ما با شرکای ایرانی، شرکای اسرائیلی خود گفتوگو خواهیم کرد. میدانید که همه شرکای ما ارزیابی یکسانی از تحولات منطقه ندارند، اما برای ممانعت از تنش در منطقه، باید ساز و کار گفتوگو و تفاهم ایجاد کنیم. در ارتباط با سوریه، تنش فزاینده میان ایران و اسرائیل نشان میدهد که ریسک تشدید گسترده تنش را نشان میدهد. اکنون زمان آن است که همه طرفهای ذینفع، همه کسانی که به دنبال حل و فصل بحران سوریه هستند، دور یک میز نشسته و برای دستیابی به یک راهکار سیاسی تلاش کنند.»

وی با بیان اینکه سیاست فرانسه در قبال سوریه از سال 2017 تغییر کرده و این کشور اکنون صرفا خواستار اصلاح قانون اساسی این کشور و امکان انتخاب دولت توسط مردم است، گفت با رئیسجمهور روسیه توافق کرده تا رایزنیها و هماهنگیها برای حل سیاسی بحران سوریه را افزایش دهد.

پوتین: حفظ برجام را نباید به مسائل دیگر گره زد

در ادامه «ولادیمیر پوتین» رئیسجمهور روسیه با تأکید بر لزوم حفظ توافق هستهای، تحریمهای یکجانبه را نامشورع خواند و به اروپا هم توصیه کرد تلاش برای حفظ برجام را به مسائل غیرهستهای گره نزند.

وی گفت: «موضع ما در قبال برجام روشن است. اعتقاد داریم که این توافق باید حفظ شود. همانطور که امانوئل همین الان گفت و میدانید، من اخیرا با مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دیدار و رو در رو با او صحبت کردم. او گفت که ایران به طور کامل به تعهدات خود ذیل این توافق پایبند بوده است. سوال این است که مبنای بر هم زدن این توافق چیست؟ از مواضع فرانسه و اروپا که خواهان حفظ این توافق است، استقبال میکنیم. میدانیم که کار پیچیدهای است.»

پوتین افزود: «روسیه هرگز از اقدامات یکجانبه و تحریمهای یکجانبه حمایت نکرده و هرگز به صورت یکجانبه تحریمی اعمال نکرده است. بر اساس قوانین بینالمللی کنونی و منشور ملل متحد، هرگونه محدودیتی علیه دولتهای مستقل، تنها باید از مسیر شورای امنیت سازمان ملل اعمال شود و هرگونه محدودیت دیگری نامشروع است.»

او درباره طرح فرانسه برای مطرح کردن موضوعات غیرهستهای، گفت: «پیشنهاداتی از سوی رئیسجمهور ماکرون ارائه شدهاند، در تماس تلفنی اخیری هم که با هم داشتیم، مورد بحث قرار گرفتند. موافقم که میشود درباره برنامه موشکی، درباره وضعیت منطقهای و فعالیتهای منطقهای پس از 2025 هم صحبت کرد.»

پوتین با این حال تأکید کرد: «از همان ابتدا من موضعم را اعلام کردهام و تا جایی که میدانم رئیسجمهور فرانسه هم موافق است که نباید حفظ برجام را به این سه جزء گره بزنیم، چراکه در غیر اینصورت این بدان معنی خواهد بود که ما هم داریم این توافق را ترک میکنیم، چراکه در برجام درباره این موارد چیزی گفته نشده است. من موضع خود را تکرار کردم و فکر میکنم رئیسجمهور فرانسه هم با آن موافق بود.»

رئیسجمهور روسیه ادامه داد: «هرچند برای بحث درباره این موضوعات با ایران، باید مشورتهای اولیه داشته باشیم و طرف ایرانی هم باید موافقتی با چنین گفتوگوهایی داشته باشد. فکر میکنم بحثهایی که رئیسجمهور فرانسه پیشتر با ایران داشته، مشخص کرده که میتوان چنین گفتوگوهایی را با ایران داشت.»

ماکرون: به دنبال ضمیمههایی برای برجام هستیم

در ادامه رئیسجمهور فرانسه بار دیگر گفت که این کشور به دنبال گفتوگو درباره مسائلی فراتر از برجام با ایران است. او گفت: «من با صحبتی که رئیسجمهور پوتین کرد موافق هستم، اما ما به دنبال ضمائمی برای توافق 2015 هستیم. من هرگز در توافق کنونی ابراز تردید نکردم و معتقدم که این توافق درباره وضعیت کنونی برنامه هستهای ایران است و باید حفظ شود. من هیچ طرح بهتری برای جایگزینی این توافق نشنیدهام.»

وی ادامه داد: «ما میخواهیم به این توافق ضمیمه بیافزاییم. ما این مسئله را در سپتامبر 2017 در مجمع عمومی سازمان ملل متحد گفتم و پیشنهاد کردم که این روند برای بحث درباره فعالیت هستهای پس از سال 2025، برنامه موشکی و به طور کلی فعالیت ایران در منطقه آغاز شود.»

ماکرون افزود: «اما بدون تردید، برای کار بر روی این سه جزء، باید اعتماد ایران را داشته باشیم. این فقط زمانی محقق میشود که ما اعتماد ایران را جلب کرده باشیم. وقتی بعد از یک دهه مذاکره، توافق در این مدت زمان کوتاه نابود شود، دستاوردی نخواهیم داشت... ما به پایبندی به توافق هستهای امضا شده در سال 2015 و گفتوگو با ایران درباره موضوعات دیگر ادامه میدهیم. کاملا موافقیم که برای پیش رفتن، باید توافق هستهای سال 2015 را حفظ کنیم. من این را به رئیسجمهور روحانی هم گفتهام که باید مسیر گفتوگو را باز بگذاریم.»

وی درباره ساز و کار اروپا برای حمایت از شرکتهای سرمایهگذار در ایران، گفت: «در پی تحریمهای آمریکا علیه ایران، پیش از هرچیز ما به شرکتهای خود تأکید کردهایم که به قوانین فرانسه پایبند باشند و آنها بر اساس این توافق که فرانسه یکی از امضاکنندگان آن بوده، تحت حفاظت قرار دارند.»

ماکرون ادامه داد: «ما همچنین به دنبال ایجاد نوعی ساز و کار پرداخت غرامت در کمیسیون اروپا هستیم. در نشست هفته گذشته در صوفیه چند پیشنهاد مطرح شد. فرانسه [از این طرحها] حمایت میکند. به عنوان نمونه، قانون 1996، که به دنبال حفاظت از شرکتها در برابر تحریمهای خارجی است و همچنین بانک سرمایهگذاری اروپایی هم میتواند ایفای نقش کند. بنابراین، معتقدم که ممکن است مجموعه گستردهای از ساز و کارها اعلام شود و اروپا در تلاش است تا یک ساز و کار ارائه کند.»

وی ادامه داد: «من میخواهم در سطح اروپا از استقلال و قدرت عمل بیشتری برخوردار باشیم. و فرانسه از منافع اقتصادی خود حفاظت میکند. اروپا باید ساز و کارهای خلاقانهتر و موثرتر از آنچه اکنون داریم ایجاد کند. این کار شروع شده و باید بیشتر پیش برود.»

رئیسجمهور فرانسه افزود: «برجام به دلیل تصمیم رئیسجمهور ایالات متحده با ریسکهایی مواجه شده، اما دلایلی برای خوشبینی وجود دارد، اولا به این دلیل که تا الان تهران به این توافق پایبند مانده است و از نظر من این نشانگر مسئولیتپذیری و قابل اتکا بودن ایران است. ثانیا آژانس بر اساس تحقیقات و ساز و کار نظارتی خود تایید کرده که ایران به توافق پایبند بوده است. این دلیل دیگری برای خوشبینی است. و سوما، تمام دیگر اعضای باقیمانده در برجام تایید کردهاند که میخواهند اجرای این توافق ادامه داشته باشد.»

ماکرون درباره خروج شرکتهای اروپایی از ایران گفت: «میدانم که برخی از شرکتهای اروپایی تصمیم گرفتهاند به دلایل کاملا روشن ایران را ترک کنند. با این، فکر میکنم که مهم است که تضمینهایی به ایران داده شود. ما باید چارچوب مشترک را حفظ کنیم تا در آینده فعال باشد.»