ارز نباید تک‌نرخی‌ می‌شد

جهانبخش سنجابی شیرازی، در پاسخ به این سوال که در شرایط فعلی مشکلات اساسی اقتصاد چه بوده و چه فاکتورهایی میتواند منجر به بهبود وضعیت اقتصادی کشور شود، گفت: ۵۰ درصد از حل مشکل به شناسایی درست آن مربوط میشود. اکنون شاخصهای کلان بازار و فضای کسب وکار نشان از آن دارد که در شرایط مناسبی قرار نداریم.

عضو اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق گفت: یکی از راههای سادهانگارانه آن است که تمام مشکلات را به پای خروج آمریکا از برجام بگذاریم، اما این موضوع نمیتواند چندان صحت داشته باشد، چرا که اولین تحریمها از نیمه مردادماه اعمال خواهد شد و دو ماه قبل از این اتفاق نمیتوان گفت شرایط مناسب اقتصادی تنها به این مساله بستگی دارد.

حجم بالای نقدینگی، عاملی برای ایجاد مشکلات

این عضو اتاق بازرگانی همچنین اظهار کرد: نکته دیگر به ناکارآمدی سیستم نظارتی و سوء عملکرد برخی دستگاهها باز میگردد اما نگاه سوم که میتواند جامعتر از موارد قبلی باشد گویای آن است که مشکلات فعلی ریشه در مجموعهای از عوامل دارد. برخی تصمیمهای غلط، فشار عملیات روانی و جنگ روانی دشمنان داخلی و خارجی، نداشتن چشمانداز مثبت از آینده اقتصادی به دلیل جنگهای روانی صورت گرفته، حجم بالای نقدینگی در کشور و برخی تصمیمهای اشتباهی که حداقل بهتر بود در این مقطع زمانی گرفته نشود، همه مواردی محسوب میشوند که میتوانند در ایجاد این شرایط تاثیرگذار باشند.

سنجابی با بیان این که کاهش سود سپرده بانکی در شرایط فعلی اقدام صحیحی نبوده، توضیح داد: این مساله باعث شد سرمایههای سرگردان مردم از بانکها خارج شده و راهی بازار شود. این عضو اتاق بازرگانی در پاسخ به این سوال که آیا در شرایط فعلی توجیه منطقی دارد که سود سپردههای بانکی افزایش پیدا کند، گفت: باید سود بانکی منطقی شده و پوشش آن حداقل معادل برخی معاملات خرد سطح جامعه باشد. تعیین این رقم نیز موضوعی است که اقتصاددانها میتوانند با بهرهگیری از فرمولهای مختلفی که وجود دارد آن را محاسبه کنند. اکنون برخی از معاملات خرد بازار سودی به مراتب بیشتر از سود سپرده بانکی دارند و همین موضوع موجب میشود سرمایه مردم از بانکها خارج شود.

وی افزود: برهمین اساس قیمت کالاها در بازار دیگر با مکانیزم عرضه و تقاضا صورت نگرفته و جاری شدن نقدینگی به سمت یک کالا موجب افزایش قیمت آن میشود. علاوه بر این نگاه سیاسی مردم و مفروضات شخصی در کنار انتشار برخی اخبار امنیت روانی مردم را بهم ریخته و اکنون عدهای بر این موج سوار شدهاند تا داراییهای اندک مردم را به یکجا ببرند.

انتقاد تلویحی به روند پیشفروش سکه

سنجابی با اشاره به پیش فروش سکه که چندی پیش صورت گرفته بود، اظهار کرد: زمانی که بخش مهمی از سکههای پیش فروش شده توسط ۵۰ نفر خریداری میشود به هرحال این افراد مجبور خواهند بود برای خریدی که انجام دادهاند تقاضا ایجاد کنند. در بازار خودرو و ارز نیز شرایط مشابهی وجود دارد و برخی تصمیمات گرفته نشده و برخی تصمیمات هم نباید گرفته میشد. از سوی دیگر به نظر میرسد ما در مدیریت جنگ روانی هم عرصه را واگذار کردهایم.

این عضو اتاق بازرگانی همچنین بیان کرد: اکنون برای برون رفت از این شرایط باید در گام اول برای نقدینگی و جذب آن فکری شود. ما باید از تمام ظرفیتهای بخش خصوصی و دولتی استفاده کنیم تا حداقل امنیت روانی مردم ترمیم شود.

تکنرخی شدن ارز تصمیم درستی نبود

وی ادامه داد: از سوی دیگر ساماندهی نیازهای ارزی کشور و پاسخ به موقع به نیازهای ارزی و جلوگیری از ایجاد نیاز کاذب در کنار تبیین فضای حال و آینده و روشنگری درباره اینکه وضعیتی که داریم حتی با خروج آمریکا از برجام سختتر از شرایط قبل نخواهد بود، از جمله راهکارهایی است که باید مورد توجه قرار گیرد. با خروج آمریکا از برجام در نهایت شرایط ما به سال ۱۳۹۲ و قبل برجام باز میگردد به همین دلیل انتظارات تورمی و نگرانی مردم از آینده و سوءاستفاده جریانهای مافیایی از این شرایط در کنار تصمیمات نادرستی که اتخاذ شده همه دست به دست یکدیگر داده تا تصور شرایطی به مراتب بدتر را داشته باشیم.

سنجابی در ارزیابی  سیاستهای ارزی اتخاذ شده در سال جاری، گفت: شاید یکی از تصمیماتی که بهتر بود گرفته نمیشد تک نرخی شدن نرخ ارز باشد. وقتی ما ارز را تک نرخی اعلام میکنیم اما نمیتوانیم به نیازهای بازار پاسخ دهیم، این مساله خود باعث ایجاد تقاضای مضاعف میشود به همین دلیل ما با یک بازار غیررسمی مواجه میشویم که اگرچه فعالیت در این بازار جرم است، اما با این وجود افراد به سمت این بازار سوق داده میشوند.

عضو اتاق بازرگانی تصریح کرد: باید دولت هرچه سریعتر نیازهای واقعی را از نیازهای غیرواقعی مشخص کرده و وابستگیها را نسبت به منابع ارزی کم کند و مردم را به بازاری جدید سوق دهد که فعالیت در آن سودمندتر از پسانداز ارزی به شمار میرود.

وی دو اولویت اصلی در بهبود فضای اقتصادی را توجه به سود سپرده بانکی و هدفمندسازی مسیر سیال حرکت نقدینگی در کشور دانست و گفت: حتی میتوان برای افزایش سود سپرده بانکی برخی یارانهها را نیز در نظر گرفت.

سنجابی در پایان گفت: در کنار تمام این موارد یک تلاش همگانی و رسانهای نیز میتواند در راستای غلبه بر جنگ روانی موجود مفید واقع شود، چرا که به نظر میرسد حداقل ۵۰ درصد شرایط فعلی ناشی از اثرگذاری جنگ روانی دشمن باشد.