چشم انداز همکاری ایران و چین در صنعت خودروسازی

بازار همچنان در شوک خروج شرکای دیرینه صنایع داخلی است و فعلا با این فقدان کنار نیامده است. بیم کاهش تولید خودرو داخلی و بازگشت مجدد به دوره کابوسوار ۹۳-۹۱ موجب شده تا با عدم تعادل گسترده در بازار خودرو ایران مواجه شویم. با اینکه تصور میشد برجام قادر است ایران را از خطر اعمال تحریمهای گسترده آمریکا نجات دهد اما اغلب شرکای اروپایی، کرهای و ژاپنی صنعت خودرو ایران پس از اعلام خروج دولت آمریکا از برجام که با امضای دونالد ترامپ رسمیت یافت، عطای حضور در بازار ایران را به لقایش بخشیده و راه خروج از کشور را پیش گرفتهاند. برندهای مشهور و معتبر صنعت خودرو در حالی بازار ایران را ترک میکنند که زمزمه خروج چینیها از این صنعت مهم و استراتژیک هم بر شرایط آشوبناک فعلی افزوده است. این ابهام تلخ که فعلا از سوی هیچیک از برندهای چینی واکنشی نداشته، موجب بروز برخی ابهامات در خصوص آتیه تیراژ ۲۰۰ تا ۲۵۰هزار دستگاهی این قبیل محصولات در کشور شده است. هماینک برندهای فاو، دانگفنگ، برلیانس، چانگان، هاوال، گریتوال، فوتون، جک، چری، امجی، لیفان، هایما، زوتی و جیلی در بخشهای تولید و واردات ارتباطات وسیعی را با شرکای ایرانی خود دایر کرده و بعضا سرمایهگذاریهای نسبتا کلانی نیز با هدف توسعه سهم بازار خود در ایران شکل دادهاند. «دنیایاقتصاد» در دو گزارش سعی کرده بررسی دقیقتری از روابط پیدا و پنهان برندهای مختلف چینی با صنایع جهانی داشته باشد و همه احتمالات در خصوص ماندگاری یا عدم ماندگاری برندهای مشهور چینی بازار ایران را بررسی کند. قسمت اول این گزارش بدین شرح است.

هاوال /  بهمن

شانس ماندگاری : اندک

این برند بیشک یکی از بهترین سازندگان چینی در زمینه تولید شاسیبلند و اسیووی است که فروش بالایی در بازار چین داشته و در ۵ سال اخیر پیوسته در آمارهای فروشش میتوان رشد را به وضوح دید. هاوال که به غیر از بازار چین در استرالیا، کشورهای حاشیه خلیجفارس و آمریکایجنوبی هم طرفدار دارد تحت مالکیت شرکت مشهور گریت وال بوده و سال ۲۰۱۶ بالغ بر ۷۸۲ هزار دستگاه فروش داشته است. هاوال و گریتوال به احتمال فراوان از منظر شراکت با برندهای آمریکایی برای همکاری با ایران به مشکلاتی بر خواهند خورد؛ چراکه در سابقه و چرخه همکاران صنعتی-تولیدی این شرکت میتوان به نامهای مشهوری نظیر تیآروی (TRW Automotive) اتولیو(Autoliv)، دلفی (Delphi Automotive)، بورگ وارنر (BorgWarner)، بوش (Robert Bosch GmbH) و زیمنس (Siemens) رسید که همگی شرکتهای مشهور اروپایی و آمریکایی هستند و احتمالا با قرارگیری در شمول تحریمهای آمریکا پروسه تولید هاوال در ایران را دچار مشکلاتی خواهند کرد. هاوال و گریتوال با داشتن مراکز تحقیقاتی در یوکوهامای ژاپن، بنگلور هند و شانگهای چین و نیز خطوط تولید و بازار فروش در سه کشور بلغارستان، انگلیس و ایتالیا دارای ارتباطات نسبتا گستردهای در سطح جهان بوده و اخیرا تلاش کردهاند با هدف ارتقای تکنولوژی، سهام برند جیپ را از گروه معظم فیات-کریسلر خریداری کنند.

جک /  کرمان موتور

شانس ماندگاری : بالا

همکار هیوندای و چری است و در ایران سالانه بین 20 تا 25 هزار دستگاه فروش دارد. جک که در بخش خودروهای تجاری ایران همکار شرکت آریندیزل است احتمالا درهر دو بخش سبک و سنگین در بازار داخلی خواهد ماند، گرچه بعید نیست به واسطه توسعه پلتفرم مشترک با 2شرکت آمریکایی ناویاستاراینترنشنال و کامینز بازار ایران را ترک کند. جک که سالانه چیزی نزدیک به 500 هزار دستگاه در جهان فروش دارد، در سئول کرهجنوبی، توکیو ژاپن و تورین ایتالیا واحد تحقیق و توسعه داشته و چندی است از طریق همکاری با شرکت اسپانیایی سئات، برنامه تولید خودروهای الکتریکی را پیش میبرد. جک که علاوهبر ایران و مصرف در دو کشور مکزیک و برزیل با شرکای محلی قرارداد جوینتونچر دارد.

برلیانس /  پارس خودرو

شانس ماندگاری : بالا

همکاری این برند با رنو فرانسه، مرسدس بنز آلمان، تویوتای ژاپن، فاو چین و ب.ام.و آلمان باعث شده تا نام نیکی در ایران داشته باشد گرچه فروشش هیچگاه به اندازه حضور بلامنازعش در بازار ایران چشمگیر نبوده است. این برند که کل فروشش همراه با برندهای زیرمجموعه در بخش خودروهای سبک در چین به کمتر از ۵۰۰ هزار دستگاه میرسد، سال گذشته در ایران حدود ۵۰ هزار دستگاه فروش داشته و برنامه تولید محصولات تازهای را هم در سر میپروراند. این شرکت چینی ارتباطات گستردهای با طرفهای آمریکایی در ایران نداشته و احتمالا همچنان یکی از بازیگران مهم صنعت خودرو ایران خواهد بود.

چانگان /  سایپا

شانس ماندگاری : اندک

همکار فورد است و با دامنه کثیری از قطعهسازان، تکنیکال سنترهای مشهور و موسسات تحقیقاتی بینالمللی قرارداد همکاری دارد. علاوهبر این در اروپا بازار مختصری دارد و برنامههای تولید بسیار متنوعی با شرکای آمریکایی، آسیایی و اروپایی دارد. چانگان که سال گذشته در بین 5 برند پرفروش بازار چین بود سالانه بیش از 3/ 1 میلیون دستگاه در این بازار فروش دارد. گرچه صادرات این برند به ایران به سالانه 10 تا 15 هزار دستگاه محدود میشود؛ اما چانگان بارها تمایل خود را برای افزایش تولید مشترک با سایپا و صادرات بیشتر به ایران اعلام کرده است. چانگان که در خاک چین با پژوسیتروئن، سوزوکی، مزدا، فورد، دیاس و چند شرکت دیگر قرارداد جوینتونچر، مونتاژ، تولید و یا همکاری دارد، در ایالت اوکلاهامای آمریکا خط تولید کامیونهای سنگین و نیمهسنگین دارد و علاوهبر ناتینگهام انگلستان، مراکز تحقیقاتی متعددی در دیترویت آمریکا، تورین ایتالیا و یوکوهامای ژاپن دارد.