از فرصت برجام استفاده کامل نکردیم/ هواپیماهای دست‌دوم گزینه روی میز

علیاصغر منظری، با اشاره به اجرایی شدن دوباره تحریمهای آمریکا علیه ایران و مسدود شدن امکان ورود هواپیماهای نو به کشور، تاکید کرد: ظاهرا با شروع تحریمهای جدید بخش هوانوردی بیشتر از برخی از دیگر بخشهای اقتصاد ایران متحمل آسیب خواهد شد، زیرا از یک سو این بخش برای تامین نیازهای خود نیاز به تعاملات گسترده بینالمللی دارد و از سوی دیگر به نظر میرسد برای دوران بازگشت تحریمها برنامهریزی دقیقی انجام نداده است.

معاون سابق سازمان هواپیمایی با بیان اینکه به نظر میرسد ایرلاینهای ایرانی در طول ماههای گذشته تنها نسبت به نهایی کردن قرارداد خرید هواپیماهای نو اقدام کردهاند، گفت: با پیشبینی و آیندهنگری میتوانستیم در کنار خرید این هواپیماها نسبت به تامین هواپیما با عمر کمتر و خرید مقدار قابل توجهی قطعات و وسائل مورد نیاز هواپیماهای موجود لااقل برای مدتی نیازهای کشور در این حوزه را برطرف کنیم ولی در عمل به نظر میرسد برای هیچ یک از مسائل امروز برنامهریزی مشخصی به وجود نیامده است. به گفته وی، در هر حال فعالان صنعت حمل و نقل هوایی ایران موظفند شرایط امروز به وجود آمده را مدیریت کنند تا در دوران تحریم صنعت هوایی ایران امکان فعالیت داشته باشد.

منظری با اشاره به تسهیلاتی که دولت میتواند به شرکتهای هواپیمایی در طول این دوره اعطا کند، اظهار کرد: یکی از این تسهیلات قطعا در دور زدن موانع موجود برای تامین ارز ایرلاینهاست، زیرا در بسیاری از موارد هزینههای شرکتهای هواپیمایی با ارزهای خارجی پرداخت میشود. از سوی دیگر با توجه به تجربیات قبل میتوان با تغییراتی که در برخی قوانین اجرایی میشود مشکلات موجود در این حوزه را کاهش داد تا ایرلاینها بتوانند منابع مالی خود را به تامین هواپیما و قطعات  لازم اختصاص دهند.

نماینده سابق ایران در ایکائو با بیان اینکه شرکتهای ایرانی در حال حاضر دو مسیر متفاوت پیشروی خود دارند، توضیح داد: یکی از آنها تامین هواپیماهای جدید با عمر کمتر که در بازار موجود هستند خواهد بود و دیگر مراجعه به تولید کنندگان هواپیما در کشورهایی که مشمول تحریم نمیشوند یا تولیداتشان توان دور زدن تحریمهای آمریکا را خواهد داشت.

وی ادامه داد: به نظر میرسد در حال حاضر در دسترسترین و همچنین ارزانترین گزینه پیشروی ما ورود هواپیماهای با عمر کمتر است البته در این مسیر بهتر است به سمت هواپیماهای کوچکتر حرکت کنیم. البته در بلندمدت نیز میتوانیم تفاهمنامههایی را با برخی تولید کنندگان به امضاء برسانیم که برای ایران هواپیماهایی با در نظر گرفتن استانداردها به وجود بیاورند. منظری خاطر نشان کرد: در این حوزه باید سیاستهای کلان کشور در زمانهای غیرعادی همچون تحریم که در دستور کار قرار گرفته در این حوزه نیز اجرایی شود تا با به عمل آوردن آنها در حرکت صنعت هوایی ایران وقفهای به وجود نیاید.

پس از اعلام ترامپ مبنی بر خروج دولت آمریکا از برجام تحریمهای صنعت هوایی ایران بازگشت و هرچند هنوز چند هفته تا اجرای عملیاتی این تحریمها باقی مانده بسیاری از شرکتهای خارجی برای آینده خود در ایران برنامهریزی جدید کردهاند. دو شرکت ایرباس و بوئینگ پیش از این اعلام کرده بودند که امکان اجرایی کردن قرارداد خود با ایران را ندارند و مسئولان شرکت ای تی آر نیز چند روز قبل از تردیدهای جدیشان برای ادامه فروش هواپیما به ایران سخن گفتند.

دو شرکت دولتی ایرانایر و آسمان در ایام پس از برجام قرارداد خرید ۲۶۰ فروند هواپیمای مسافربری را نهایی کرده بودند. در طول این ماهها ایرانایر تنها شرکتی ایرانی بود که ۱۱ فروند هواپیمای جدید خود را از دو شرکت ایرباس و ای تی آر تحویل گرفتند. طبق اعلام وزیر راه و شهرسازی در زمان آغاز به کار رسمی برجام ایران باید در قالب یک برنامه ۱۰ ساله ۵۰۰ فروند هواپیمای مسافربری جدید به ناوگان خود اضافه میکرد.