میوه؛ از گرانی تا ارزانی

از خرماهای نیمهگرمسیری گرفته تا میوههای روینده در مناطق معتدل و سردسیر. از همین رو، ایران رتبه اول تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا را داراست و طی سالهای اخیر، بین ۱۰ کشور برتر تولید میوه در جهان، رتبه هشتم را کسب کرده است. اکنون نیز با فرارسیدن روزهای گرم سال، بازار میوه و ترهبار تنوع بیشتری پیدا کرده است. اما در این میان آنچه توجهها را به خود جلب کرده، نه طعم دلپذیر، بلکه قیمت سرسامآور آنهاست. با عرضه گیلاس ۲۰هزارتومانی، انگور ۱۲هزارتومانی و زردآلوی ۱۰هزار تومانی دیگر کمتر کسی برای خرید میوه سبد به همراه خود دارد، زیرا کارگران و کارمندان میدانند با حقوقی که دریافت میکنند بعید است بتوانند بیش از یک کیسه میوه بخرند. اما ماجرا به همینجا ختم نمیشود، ایجاد شکاف بین قیمت میوه و قدرت خرید شهروندان باعث شد تا کمپینی برای نخریدن میوه راهاندازی شود که به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی این کمپین کارساز شد و از روز گذشته میوههایی نظیر توتفرنگی، آلو، زردآلو و گیلاس با کاهش قیمت بین ۲۵ تا ۳۰درصد عرضه میشوند.

به دلیل طبع و ذائقه ایرانیها، میوه جزو جداییناپذیر سبد معیشتی آنهاست. شاید کمتر خانه ایرانی را بتوان یافت که در آن میوهای نباشد. حال تفاوتی ندارد که خانه فردی فقیر باشد یا ثروتمند؛ ولی این روزها به علت گرانی لجامگسیخته میوه بسیاری از بازارهای میوه و ترهبار، حتی در نقاط شمالی تهران خلوت شدهاند و کمتر کسی را میتوان در آنها یافت. طی سالهای نهچندان دور هر کس وارد میوهفروشیها میشد، با چند کیسه پر خارج میشد، اما اکنون افرادی که یک نایلون سفید در دست دارند و در آن مخلوطی از میوهها که شاید وزن آن به یک کیلوگرم هم نرسد، در خیابانها جلب توجه میکنند. این امر نشان از شکاف بهوجودآمده بین دستمزدها و قیمت میوه دارد و البته حسرت قشر ضعیف جامعه که دیگر توان خرید میوه را ندارند. در همین زمینه چندی است که کمپینی علیه خرید میوه شکل گرفته است، اما باید توجه داشت که عده زیادی به دلیل نداشتن قدرت خرید، به خودی خود وارد این کمپین شدهاند و دیگر نیازی به تشکیل آن نیست. با این حال به نظر میرسد اینبار کاهش تقاضا جواب داده و از روز گذشته انواع میوه با قیمت ارزانتری عرضه میشود.

قیمت انواع میوه

طی چند روز گذشته برخی از اقلام میوه در نقاط مختلف شهر تهران با افزایش قیمت روبهرو شدهاند. این در حالی است که نام چند قلم میوه همچون گلابی، زردآلو، گیلاس، آلبالو و توتفرنگی در فهرست ممنوعیت واردات دیده میشود. این اقلام میوه در گذشته نیز در کنار دیگر میوهها به جز انبه، موز، نارگیل و آناناس با ممنوعیت واردات روبهرو بودند و حال که نام دیگر میوهها در فهرست وجود ندارد جای سوال دارد که آیا ممنوعیت دیگر اقلام میوه برداشته شده و گرانیهای اخیر به واسطه انتشار فهرست کالاهای ممنوعه است؟ رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی با بیان اینکه با کاهش تقاضا از سوی مصرفکننده، قیمت میوه با افت همراه بوده است، گفت: در تغییرات اخیر فهرست ممنوعیت واردات کالا دستورالعملی ابلاغ نشده و واردات انواع میوه بهجز چهار قلم همچنان ممنوع است. اسدا... کارگر با اعلام کاهش قیمت میوه در سطح بازار اظهار کرد: احتمال آن وجود دارد که افزایش قیمت برخی از اقلام میوه در سطح شهر به واسطه اشتباه محاسباتی فروشنده، در تعیین سود و قیمت نهایی میوه باشد. او تصریح کرد: در یک هفته اخیر به واسطه افزایش میزان عرضه و کاهش تقاضا، قیمت میوه در سطح میادین و شهر با افت همراه بوده است. کارگر دلیل کاهش تقاضا را مدیریت هزینهکرد خانوار در شرایط اقتصادی کنونی دانست و عنوان کرد: هیچ کمبودی در عرضه میوه و سبزیجات وجود ندارد و بازار، فصل مناسبی را پیش رو دارد. این مقام مسئول درباره ممنوعیت واردات میوه به کشور بیان کرد: طبق روال گذشته واردات انواع میوه بهجز انبه، آناناس، موز و نارگیل به کشور ممنوع است و در تغییرات فهرست کالاهای ممنوعه هیچگونه تغییرات و دستورالعمل جدیدی به فعالان و اتحادیه میوهفروشان و میادین میوه و ترهبار اعلام نشده است. به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی، قیمت هر کیلوگرم سیب گلاب ۵۰۰۰ تا ۱۸هزارتومان، شبرنگ ۵۰۰۰ تا ۱۰هزارتومان، طالبی ۱۰۰۰ تا ۱۵۰۰تومان، گیلاس ۹۰۰۰ تا ۱۸هزارتومان، لیموترش ریز ۷۰۰۰ تا ۱۳هزار تومان، گوجهفرنگی ۱۵۰۰ تا ۶۰۰۰تومان و خیار رسمی و گلخانهای ۱۲۰۰ تا ۳۵۰۰تومان است. کارگر افزود: هر کیلوگرم زردآلو ۲۰۰۰ تا ۷۰۰۰تومان، آلبالو رسمی ۴۰۰۰ تا ۸۰۰۰تومان، آلبالو بذر خارجی ۴۰۰۰ تا ۹۰۰۰تومان، گیلاس ۹۰۰۰ تا ۱۸هزارتومان، موز ۵۰۰۰ تا ۶۳۰۰تومان و توتفرنگی ۶۰۰۰ تا ۱۵هزارتومان در میادین میوه و ترهبار است. او ادامه داد: هر کیلوگرم سبزی جور ۷۰۰ تا ۱۷۰۰تومان، سبزی خوردن ۸۰۰ تا ۱۸۰۰تومان، بادمجان قلمی ۸۰۰ تا ۲۵۰۰تومان، بادمجان دلمهای ۲۴۰۰ تا ۶۰۰۰تومان، برگ مو ۸۰۰ تا ۱۷۰۰تومان، پیاز زرد ۶۰۰ تا ۱۵۰۰تومان، پیاز سیری ۷۰۰ تا ۱۷۰۰تومان و سیبزمینی استانبولی ۱۰۰۰ تا ۴۰۰۰تومان قیمتگذاری شده است. اما همین تفاوت در قیمتهای اعلامشده گاه باعث میشود برخی فروشندگان سوءاستفاده کنند و به قیمت دلخواه محصولات خود را عرضه کنند. به نوعی که بیکیفیتترین میوه را با گرانترین قیمت اعلامشده به فروش میرسانند. اختلاف قیمت بین فروشندگان نیز خود نوعی بیاعتمادی را بین شهروندان به وجود آورده است.

اختلاف قیمت در فروشگاهها

گشتوگذاری در شهر برای خرید میوه نشان از اختلاف فاحش قیمتها حتی در مغازههای در فاصله کمتر از یککیلومتری دارد. علاوه بر این، بسیاری از فروشگاهها که به کسبوکار دیگری مشغول هستند پا در این عرصه گذاشتهاند و به رقیبی برای فروشندگان میوه تبدیل شدهاند. همین امر باعث میشود تا نظارتی بر رفتار و قیمت آنها وجود نداشته باشد و این افراد دست به تخلف بزنند. دود آتش آشوب و افسارگسیختگی بازار ترهباره، صرفا به چشم مردم میرود و فرصت سوءاستفاده به گرانفروشان را میدهد. همچنین به نظر میرسد دلالان نقش پررنگی در افزایش قیمت میوه دارند. آنها که با قیمت کمی محصول را از کشاورز و باغدار میخرند، آن را به بهانههایی نظیر گرانشدن ارز با قیمت بالایی به عرضهکننده میرسانند و فروشنده نهایی هم برای جبران هزینهها مجبور است گرانفروشی کند. در این زمینه انتظار میرود دستگاههای نظارتی دست دلالان را از بازار کوتاه کنند تا در آتش گرانی هیزم بیشتری نریزند. از سوی دیگر برخی مسئولان پیشبینی میکردند که بعد از ماه رمضان به دلیل کاهش تقاضاهای مردمی، قیمتها هم تعادل پیدا کند، اما زمانی که متوجه شدند قیمت میوه همچنان در مدار صعودی قرار دارد کمآبی را علت اصلی آن ذکر میکنند! به گفته آنان سال گذشته به کشاورزان میزانی آب تعلق گرفت، ولی امسال آبی هم تعلق داده نشده است. اما هر علتی برای گرانی وجود داشته باشد، اختلاف قیمت بین عرضهکنندهها صرفا به نبود نظارتها بازمیگردد و نمیتوان آن را توجیه کرد. همچنین قابلذکر است که ریشه بحران آب به ضعف مدیریتی بازمیگردد و نمیتوان آن را با گرانکردن میوه و از جیب مردم جبران کرد. به هر حال میوه، محصولی است که تاثیر بسزایی در سلامت جسم و روان افراد دارد و در صورتی که شهروندان در تامین آن با مشکل مواجه شوند، سلامت آنها و جامعه به خطر میافتد.