ایران "۱۵ تریلیون دلار" ثروت ملی از دست می‌دهد

افزایش ضریب بازیافت که از نظر اهمیت موازی با توسعه میادین حرکت میکرد همواره یکی از موضوعات مورد توجه وزارت نفت در شرایط پسابرجام بود، به طوریکه در امضای قراردادهای نفتی یکی از شروط ایران بود. زیرا سن میادین نفتی و گازی ایران افزایش یافته و چنانچه از تکنولوژیهای روز برای افزایش ضریب بازیافت استفاده نشود امکان بهرهبرداری از این ذخایر از بین میرود و ذخایر در دل زمین به فراموشی سپرده میشوند.

یکی از محورهای مذاکره ایران با غولهای نفتی که در دوران پسابرجام برای توسعه میادین نفتی و گازی ایران صف کشیدند افزایش ضریب بازیافت بود. این موضوع آنچنان از اهمیت برخوردار بود که بیژن زنگنه، وزیر نفت، اظهار کرد : امیدوارم این هدف به یک خواست ملی بدل شود. پیشبینی شده بود تا قبل از سال ۲۰۳۰، ظرفیت تولید نفت ایران تا ۴.۴ میلیون بشکه در روز رشد کند و تا سال ۲۰۴۰ در همان سطح باقی بماند، مشروط بر آنکه پروژههای افزایش ضریب بازیافت و استخراج نفت در آینده با موفقیت به اجرا در آیند.

همچنین برآورد شده بود افزایش یک درصدی ضریب بازیافت مساوی با تولید ۶۷۰ میلیون بشکه نفت از میادین غرب کارون است. افزایش ضریب بازیافت که در دولت یازدهم بارها مورد تاکید وزیر نفت قرار گرفت و قرار بود در دولت دوازدهم و در سایه امضای قراردادهای جدید نفتی  چراغی برای روشن کردن آینده طلای سیاه در کشور محسوب شود. قراردادهایی که مخالفت بسیاری از افراد در داخل کشور مانع از امضای آنها شد و به گفته رییس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی، نادیده گرفتن اهمیت افزایش ضریب بازیافت باعث میشود ایران ثروت عظیمی را از دست بدهد.

سید مهدی حسینی در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه ماهیت قراردادهای جدید نفتی فراتر از حرفهایی است که این روزها گفته میشود، تصریح کرد: باید به این موضوع بزرگتر نگاه کرد. باید برای توسعه میادین سرمایهها را جذب میکردیم و از تکنولوژی استفاده میکردیم تا میزان ضریب بازیافت از میادین را بالا ببریم.

وی با بیان اینکه در بحث ضریب بازیافت، بحث چند تریلیون دلار ثروت ملی مطرح است، گفت: عربستان سعودی ۵۰ درصد ضریب بازیافت دارد، یعنی از هر ۱۰۰ بشکه نفتی که کشف میکند میتواند ۵۰ بشکه را تولید و تبدیل به ثروت ملی کند، در حالی که این میزان در ایران ۲۳ تا ۲۵ درصد است یعنی از هر ۱۰۰ بشکه میتوانیم به طور متوسط ۲۵ بشکه تولید کنیم و در واقع تولید ما نصف تولید عربستان سعودی است و اگر امروز به اندازه عربستان سعودی از تکنولوژی استفاده میکردیم تولید ما خیلی بیشتر از تولید فعلی بود.

رییس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی با اشاره به کشف ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیارد بشکه نفت در ایران، اظهار کرد: اگر ضریب بازیافتمان بالاتر بود با این نفت قابل استحصالی که کشف شده است میتوانستیم ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت بیشتر تولید کنیم. این ۱۵۰ میلیارد بشکه همان نفتی است که در این شرایط زیر زمین میماند و به آن دسترسی نخواهیم داشت. ۱۵۰ میلیارد بشکه با نرخ ۱۰۰ دلار حدود ۱۵ هزار میلیارد دلار یا ۱۵ تریلیون دلار است که از دست میدهیم.

از دست دادن ۱۵ تریلیون دلار به دلیل این است که میگفتند چرا با خارجیها قرارداد امضاء میکنیم

حسینی با اشاره به انتقاداتی که در مورد IPC مطرح بود، اظهار کرد: از دست دادن ۱۵ تریلیون دلار به دلیل این است که عدهای میگفتند برای چه برای توسعه میادین نفتی با خارجیها قرارداد امضاء میکنیم یا برای چه از تکنولوژی جدید استفاده میکنیم. من قبول دارم که شرکتهای ایرانی تمام زحمت خود را میکشند و در این زمینه کم کاری نمیکنند، اما تکنولوژی آنها به روز نیست. ما خواستیم از تکنولوژی جدید استفاده کنیم تا حداقل سطح تولیدمان به عربستان سعودی برسد، اما گفتند شما خائن هستید.

وی ادامه داد: عدهای کمر بستند که ثروت ملی را نابود کنند، بنابراین امضای قرارداد، جذب سرمایهگذار خارجی و به کارگیری تکنولوژی روز دنیا کار درستی است و افرادی که گفتند این کارها را نکنید حرف اشتباهی زدند و کشور را به اینجا کشاندند.

اگر  ثروتهای خفته در زیر زمین را تولید میکردیم، کسی جرات میکرد ما را تحریم کند؟

رییس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی در ادامه با تاکید بر اینکه فقط موشک و سختافزار نشاندهنده قدرت یک کشور نیست، توضیح داد: قدرت اقتصادی باید افزایش پیدا کند. اگر میتوانستیم ثروتهای خفته در زیر زمین را تولید کنیم و اقتصادمان را به اقتصاد دنیا گره بزنیم آنقدر در بازار نفت و گاز قدرت داشتیم که بازارها با بازار ما بالا و پایین بشود و در آن شرایط مگر کسی جرات میکرد ما را تحریم کند.

حسینی با بیان اینکه تحریم یک اقتصاد تکپایه و بدون ارتباط با دنیا کار راحتی است، اظهار کرد: چرا نمیتوانند مالزی را تحریم کنند، زیرا اگر این کشور را تحریم کنند اقتصاد ۵۰ کشور دیگر هم تکان میخورد، اما تحریم ایران کدام اقتصاد را تکان میدهد؟

وی با اشاره به شرایط ایران در اوپک گفت: اگر ظرفیتسازی کرده بودیم در اوپک جایگاه دیگری داشتیم، البته در زمان تحریمهای یک جانبه آمریکا از تضاد منافع بین اروپا، آسیا و آمریکا حداکثر استفاده را کردیم و حدود ۱۰ تا ۲۰ قرارداد امضاء شد. در این راستا میلیاردها دلار پول به داخل کشور آورده شد و نتیجه آن توسعه پارس جنوبی رسیدن به ظرفیت چهار میلیون و ۲۵۰ هزار بشکه نفت، تکنولوژی و غیره بود.

رییس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ادامه داد: زمانی در یک سمیناری بودم که سخنران آن یک فرد آمریکایی بود و میگفت هر قراردادی که ایران امضاء میکند میخی است بر تابوت تحریم آمریکا، یعنی تحریمها را مرده فرض میکرد. اقدامات ایران باعث شد بیش از ۴۷۰ شرکت آمریکایی نفتی، بانکی و برخی سیاستمداران علیه تحریم ایران و لیبی ائتلاف تشکیل دادند. در آن زمان ایران اقتصاد و انرژی خود را با ۳۰ کشور اروپایی و آسیایی گره زد و همه کشورها از آمریکا مجوز گرفتند و آمریکا نتوانست هیچ کدام را جریمه کند. ما همین تجربه را در IPC تکرار کردیم تا به حرکت برجام کمک کنیم، اما عدهای اجازه ندادند.

وی با تاکید بر اینکه IPC میتوانست تحول عظیمی در صنعت نفت ایجاد کند، گفت: IPC میتوانست بالاترین تحول را در بخش انرژی کشور ایجاد کند تا کشور دچار گرفتگی امروز نشود که به راحتی بتوانند ما را تحریم کنند. ما بازی داخلی داشتیم و همه چیز را سیاسی کردند و در خارج رقبایی داشتیم که علیه ایران حرکت میکنند.

وی با تاکید بر اینکه باید با مصرف کنندگانی که صاحب تکنولوژی هستند برای توسعه میادین قرارداد امضاء کنیم، اظهار کرد: ما قراردادهایی را با شرکت روسی زاروبژنفت امضاء کردیم که یک شرکت تولیدکننده است. به نظر من روسها بیشتر از عربستان سعودی با ما رقابت دارند و فشاری که روسها برای افزایش تولید در اوپک دارند اگر از عربستان سعودی و ترامپ بیشتر نباشد کمتر نیست، زیرا منافع آن در این است.

رییس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ادامه داد: البته من موافق حذف تعامل با شرکتهای روسی نیستم، اما باید از نظر استراتژی به سمت شرکتهای برتری برویم که تکنولوژی و پول دارند و مصرفکننده هستند نه تولیدکننده و رقیب. چینیها پول دارند اما از نظر تکنولوژی چیزی به ما اضافه نمیکنند.

حسینی با اشاره به فشارهایی که در زمان امضای قراردادهای IPC روی شرکت ملی نفت وارد بود، گفت: شرکت ملی نفت مجبور شد IPC را عوض کند و این قراردادها جاذبه خود را از دست دادند. از سوی دیگر فضای سیاسی هم تغییر کرد و اکنون با آمدن ترامپ کسی جرات نمیکند با ایران قرارداد ببندد.