آزمون صحیح و خطای بازار ارز

اما شرایط بحران یا کمبود هر برنامهای که در اقتصاد اجرا شود، محکوم به شکست است. حال تفاوتی ندارد که این برنامه یکسانسازی نرخ ارز باشد، یا ایجاد بازار ثانویه. در شرایط کنونی هم که اقتصاد ایران از ضعفهای متعددی رنج میبرد، هر برنامهای در بلندمدت به یک مشکل تبدیل میشود. در این حالت بهترین راهکار این است که دولت اجازه دهد بازار تعیینکننده نرخها باشد و نظارت سیستماتیکی را بر قیمتها داشته باشد و اجازه ندهد سوداگران تقاضای کاذب در بازار به وجود آورند. در همین زمینه راهاندازی بورس ارز از دو سال پیش در دستور کار قرار گرفت، اما هنوز خبری از تحقق آن نیست. دولت تدبیر و امید از ابتدای روی کار آمدن از تحقق تکنرخیکردن ارز سخن میگوید، اما از سوی دیگر بازار ثانویه به وجود میآورد و سودای تاسیس بورس ارز را هم در سر دارد. همچنین در این حالت باید منتظر قیمت چهارم ارز هم باشیم. همه این عوامل نشان میدهد که دولت در یک آزمون صحیح و خطا قصد دارد به یک برنامه عملی برسد. آنچه در بازار ارز طی مدت اخیر شاهد بودیم، نتیجه افول اقتصاد کلان است و علت اصلی آن به مدیریت اقتصادی بازمیگردد. در فروردین امسال بهناگاه دولت تصمیم گرفت ارز را با یک نرخ 4200 تومان به فعالان اقتصادی بپردازد، حال بعد از سه ماه متوجه شد که این کار برای بازگشت آرامش به بازار کافی نیست و خود به عاملی برای سوداگری تبدیل شده است. درنتیجه مسئولان تصمیم گرفتند بار دیگر بازار ثانویه ارز را ایجاد کنند. ممکن است بعد از سه ماه دوباره شاهد تدوین برنامه دیگری باشیم. پیش از سال 97 هم هر بار جو بازار برهم ریخت، دولت سعی کرد با سیاست دستوری یا سلبی در کوتاهمدت در بازار آرامش ایجاد کند. حال باید به این نکته توجه کرد که در شرایط کنونی، اقتصاد ایران جایی برای آزمون صحیح و خطا ندارد. مسئولان باید با شناخت علت اصلی مشکلات آنها را حلوفصل کنند. متاسفانه اینگونه سیاستها باعث میشود نقدینگی سرگردان هر بار از یک بازار سر بیرون آورد. اگر بازار آزاد و عوامل آن، یعنی عرضه و تقاضا تعیینکننده قیمت نباشد بالاخره فنر قیمت رها میشود و عطش بازار هم برای خرید بالا میرود. از سوی دیگر، خروج آمریکا از برجام، برخی مخالفتهای داخلی با دولت و شرایط منطقه دستبهدست یکدیگر دادند تا شعله آتش بحران ارزی به بالاترین حد خود برسد. البته نمیتوان مشکل اصلی را به این موضوعات ارتباط داد، مشکل اصلی به مدیریتی بازمیگردد که بارها یک خطا را تکرار میکنند. اکنون نیز دولت از موفقیت و نتیجه مثبت ایجاد بازار ثانویه ارز مطمئن نیستند. شرایط بازار در ماههای اخیر بهگونهای بوده است که کارشناسان هم نمیتوانند نظر قطعی در این زمینه بدهند.