خاموشی صنعت

 اگرچه این هشدارها در سالهای گذشته به مدد افزایش تولیدهای مقطعی و البته کاهش مصرف به صورت برنامهریزی شده اجرا نشد و تقریبا چند سالی بدون خاموشیهای برنامهریزی شده و سراسری سپری شد اما در سال جاری با رشد مصرف دوباره غول خاموشیها بازگشت و خاموشیهای برنامهریزیشده میزبان کلانشهرهای کشور شد.

اگر چه این روال کمکم به روالی عادی در زندگی خانوارهای ایرانی تبدیل شده و قطع دو ساعته برق آنچنان خسارتی به منازل ایرانیان وارد نمیکند اما صنایع با هرخاموشی زیانهای زیادی را میبینند. فعالان صنعتی کشور به خوبی میدانند که هر بار که مصرف از تولید فزونی کند، اولین بخشی که برای کاهش مصرف برق باید قربانی شود، صنایع است. با توجه به اینکه بارها مسوولان وزارت صنعت، معدن وتجارت و حتی مسوولان وزارت نیرو اعلام کردهاند که قرارداد با صنایع برای تامین برق ٩ ماهه است نه ١٢ ماهه؛ این بخش باید متضرر خسارتهایی شوند که از این قطعیها شامل حالشان میشود.

این روال حتی در سالهایی که خاموشیهای سراسری روی نمیداد نیز موجب شد تا خسارتهایی به واحدهایی که وابسته به برق هستند روی دهد و حتی در برخی موارد برخی از صنایع پلیمری و پلاستیکی در شهرکهای صنعتی به دلیل کاهش زیانهای حاصل از قطعی برق صلاح خود را به تعطیلی واحدهای خود برای گذر از زمان پیک مصرف میدیدند چرا که با قطع برق این واحدها و انباشت مواد پلاستیکی در دستگاهها، عملا فعالیت دستگاهها بعد از خاموشی متوقف میشد و خسارت آن از سود حاصل از تولید بیشتر بود.

صنعت زیر تیغ

این روال موجب شده تا طی روزهای گذشته و با تداوم خاموشیهای سراسری فعالان صنعتی اعتراضهایی به خاموشیها و زیانی که به صنایع وارد میشود داشته باشند. به گونهای که عبدالوهاب سهلآبادی، رییس خانه صنعت، معدن و تجارت رسما اعلام کرده است که«ادامه قطعی برق صنعت را بیچاره میکند، قطعی برق طی روزهای اخیر مشکلات بسیار زیادی برای صنایع مختلف به وجود آورده است و خسارتهای مختلفی را به موتورها و الکتروموتورهای صاحبان صنایع وارد کرده است که اگر فشارها و قطعیهای وارد در حوزه برق در ارتباط با صنایع کماکان ادامه داشته باشد مطمئن باشید وضعیت صنعت کشور از این بدتر خواهد شد.»

او حتی به برنامهریزیهایی که پیش از این در مورد وعدههای افزایش تولید برق کشور از انرژیهای نو و تجدیدپذیر داده شده بود اشاره کرده و گفته است: «وزیر نیرو معتقد است که در مصرف برق باید صرفهجویی کرد اما متاسفانه طی چند سال اخیر هیچگونه اتفاق مثبتی در انرژیهای نو و تجدیدپذیر رخ نداده است و باید بدانیم که نگاه دنیا این است که حتی اگر برق خانگی قطع شود نباید برق صنایع دچار قطعی شود. قطعی برق واحدهای صنعتی و تولیدی نهتنها کاهش تولید را در بر میگیرد، بلکه زیانهای خاص دیگری را نیز به همراه دارد، واحدهای صنعتی در تابستان با قطعی برق روبهرو هستند و در زمستان گاز آنها قطع میشود. نگاه به صنایع باید متفاوت از مصرف خانگی باشد. جرایم خاصی در پیک مصرف دیده شده و قیمت برق یک منطقه گران شده است. قطعی برق در حال حاضر صنایع کشور را بیچاره کرده است و واحدهای تولیدی و صنعتی بهشدت از این مساله رنج میبرند.

تغییر ساعت کار یا تعطیلی

در همین حال برخی مسوولان برای گذر از خسارت به واحدهای صنعتی نسخه تغییر ساعت کاری را عنوان میکنند که از سوی صنعتکاران رد میشود. این گروه معتقدند که صنعتگران میتوانند زمان کاری خود را متناسب با قطعیها تغییر دهند و در زمانی که خاموشیها روی نمیدهد یعنی بعد از ساعات کاری ادارات و کاهش میزان مصرف فعالیت کنند روالی که از سوی فعالان رد میشود و اعلام میکنند که امکان تغییر زمان کاری وجود ندارد و در نهایت مجبور هستند نسخه قدیمی تعطیلی را جایگزین وعدههای تامین برق کنند.

موضوعی که سیدسجاد هاشمی، رییس هیاتمدیره شهرک صنعتی عباسآباد آن را غیرقابل اجرا میخواند و میگوید: «این تغییر زمان فعالیت به ساعات پایانی روز برای اکثر صنایع قابل اجرا نیست زیرا تردد کارگران در این زمان مشکل است و خستگی افراد در ساعات پایانی روز میتواند بروز حوادث کار را افزایش دهد. همچنین اکثر کارخانهها باید در ساعات روز با دفاتر مرکزی خود در ارتباط باشند که تغییر ساعت کار این ارتباط را مختل میکند. اکثر دستگاههای کارخانهها نظیر کورهها بیش از یک مگاوات برق مصرف میکنند و حتی ژنراتور اضطراری نیز نمیتواند این میزان برق را تولید کند.

او با اشاره به زیانهای حاصل از خاموشیها میگوید: «قطع برق مشکلات عدیدهای را برای صاحبان صنایع به وجود آورده و بسیاری از آنان روزانه چند میلیون ضرر ناشی از خرابی مواد اولیه و بیکاری کارگران در زمان خاموشی متحمل میشوند. اینک از مجموع پروانههای بهرهبرداری ٤٦٤ واحد به طور کامل تعطیل است، ١٨٠ واحد با ظرفیت کامل و ٨٠٠ واحد با ظرفیت ١٠ تا ٤٠ درصدی کار میکنند و ٢٠٠ واحد نیز به شکل انبار فعالیت دارند. البته مشکل کمبود برق به سالهای قبل مربوط میشود زیرا شهرک صنعتی عباسآباد برای تامین ٣٠٠ مگاوات برق، پول به شرکت برق پرداخت کرده ولی فقط ١٠٠ مگاوات برق تحویل گرفته است. پست سیاری که قرار بود ٤٠ مگاوات دیگر برق شهرک را تامین کند فقط ١٤ مگاوات برق در اختیار کارخانهها قرار داده بنابراین بدون خاموشی نیز شهرک صنعتی عباسآباد با مشکل کمبود برق مواجه است.

هدررفت ٣٨٠ تن شکرخام در هر خاموشی

در حالی که این تعطیلیها مختص پایتخت نیست و این روال خاموشی که در روزهای گذشته به جای ٦ ساعت برای صنایع فعال در جنوب کشور به ٢٤ ساعت افزایش یافته موجب شده تا خسارتهای هنگفتی به صنایع این منطقه بزند به گونهای که محمود شمیلی، مدیرعامل شرکت توسعه نیشکر و صنایع جانبی به از بین رفتن ٣٨٠ تن محصول شکر خام در زمان قطع برق اشاره میکند، میگوید: «با هر قطعی مقدار زیادی مواد اولیه و خام کارخانجات و صنایع مختلف وابسته به نیشکر ازجمله خمیر مایه، الکل و چوب نیز ضایع میشوند. برای ما ٦ ساعت قطعی برق تبعات زیادی به دنبال دارد و با هر قطعی، سه ساعت طول میکشد تا یک کانال آب ١٢کیلومتری دوباره پر از آب شود و ۵ ساعت زمان نیاز داریم تا آب به قسمتی از مزرعه برسد که به دلیل قطع برق، آبیاری نشده است.

سنگیها در حاشیه امن

جالب اینجاست در حالی که اکثر فعالان صنعتی در شهرکهای صنعتی که قرار بود روزی با ایجاد نیروگاه از قطعیهای برق مصون بمانند به خاطر قطعیهای برق و گاز در تابستان و زمستان گلایه دارند. خشایار شهبازی از فعالان حوزه سنگ در شهرک صنعتی شمسآباد به «اعتماد» میگوید: هر چند که به خاطر قطعی برق چه برنامهریزی شده و چه نامرتب همه فعالان صنعتی زیان میبینند اما در بخش سنگ به دلیل اینکه فعالیت دستگاهها با قطعی برق تنها متوقف میشود و مواد اولیهای در آنها باقی نمیماند، به جهت بیکاری کارگران هزینههایی به واحدها وارد میشود اما در بخشهایی که مواد اولیه آنها در دستگاهها عبور میکند و قطع برق عملیات تولید را متوقف میکند، خسارتها بسیار زیاد است.

او با اشاره به برخی واحدهای صنعتی که در روزهای گذشته به دلیل زیانهای ناشی از انباشت مواد در دستگاهها روال تولید را رها کردهاند، میگوید: در شهرک صنعتی واحدهایی هستند که با برآورد سود و زیان فعالیتشان تصمیم گرفتند تا مهیا شدن شرایط تولید بدون قطعی برق کارگران خود را روانه منزل کنند و حداقل در یک بازه زمانی یک ماهه تولید نداشته باشند. این روال هم به واحدها زیان میرساند و هم ممکن است به دلیل کاهش عرضه محصول تولیدی آنها قیمتها را در بازار افزایش دهد که خود مستلزم تصمیمگیری دولت برای عبور از این شرایط است.

شهبازی در همین حال تاکید میکند که این روال مسبوق به سابقه است و اگر در سالهای گذشته با افزایش ظرفیت تولید برق یا حداقل احداث نیروگاههای اختصاصی فکری برای تامین صنایع میشد امروز شاهد تکرار خسارتهای چند میلیاردی به صنعتگران نبودیم.