ورشکستگی آب دامن‌گیر ایران

 اگر دولت بتواند از اقشار خبره و تحصیلکرده در بخش کشاورزی استفاده کند، قطعا میتواند با استفاده از روشهاین نوین آبیاری روز دنیا و با ایجاد طرحهای حمایتی و ارائه تسهیلات برای تبدیل کشاورزی سنتی به کشاورزی اصولی و علمی، عمده مشکلات هدررفتهای آبی در کشور را حل کند.

طبق آمار منتشر شده میزان بارش در کشور در سال آبی جاری به 167میلیمتر رسیده که نسبت به متوسط درازمدت 30 درصد کمتر بوده است، به طوری که ورودی آب به سدها در سال آبی جاری در کشور به 25 میلیارد و 500 میلیون مترمکعب رسیده یعنی 34 درصد کمتر شده است و میتوان گفت پنج استان کشور در خط بحران کمبود منابع آب قرار دارند که کاهش بارندگی آنها به 70 تا 80 درصد رسیده و وضعیت بحرانی را از نظر ذخایر منابع آب دارند. کرمان، سیستان و بلوچستان، بوشهر، فارس و خوزستان از جمله این شهرها هستند. این اعداد حکایت از کاهش بارندگیها در 9 ماهه سال آبی جاری دارد. برخی از سدها در حد بسیار پایین و حتی کمتر از یک میلیون مترمکعب رسیدهاند، در حالی که سال گذشته ورودی این سدها 110 میلیون مترمکعب بوده است. انتظار مسئولان از هموطنان این است که در صرفهجویی و بهینه مصرف خود به ویژه در مصرف آب شرب دقت و توجه بیشتری داشته باشند. البته سهم شرب و صنعت از مصرف آب زیر ۱۰ درصد و ۹۰ درصد سهم بخش کشاورزی است که در نقاطی چون تهران، کرج، اصفهان و مشهد این سهم بخش کشاورزی در مصرف منابع آب بیشتر است. بر اساس آخرین آمار، آب بدون درآمد در کل کشور به طور متوسط 5/25 درصد تخمین زده میشود که از این میزان 4/13 درصد مربوط به هدررفت واقعی است و این در شرایطی است که برای کاهش تنها یک درصد از تلفات آب، هزار میلیارد تومان باید هزینه شود. کارشناسان سوءمدیریت منابع آب را دلیل بحران فعلی و تنش آبی میدانند، چراکه وجود تجهیزات فرسوده آبی بخش اعظمی از آب کشور را هدر میدهد و در برخی مکانها نیز هیچ چارهای جز تعویض لولهها وجود ندارد.

آب یک کالای مفت و رایگان

کارشناسان معتقدند که بحران آب وارد مرحله تثبیت تنش آبی در کشور شده است و مصرف آب و خشکی تالاب و رودخانهها از کنترل خارج شده و شرایط آب مهر تایید بر وخامت شرایط اکوسیستم در کشور است. یکی از اساسیترین مسائل تاثیرگذار در مصرف بیرویه آب وضعیت قیمتگذاری منابع آبی است. یک متخصص مدیریت منابع آب اعتقاد دارد مشکل آب ایران از مرحله بحران گذشته و دچار ورشکستگی شده است. به گزارش ایسنا، مهدی میرزایی با اشاره به اینکه غیر از پذیرش ورشکستگی آب ایران راهکاری وجود ندارد، تصریح کرد: باید بپذیریم که در بنبست آبی قرار داریم و باید این موضوع مهم را با مردم هم در میان بگذاریم. پذیرش ورشکستگی آبی، مهمترین کار در شرایط موجود است، پس از پذیرش این موضوع، باید مردم را در جریان آن بگذاریم. همچنین کارشناس مدیریت منابع آب نیز در مورد بحران آب توضیح داد که در گزارشهای بینالمللی برای تعریف بحران آب شاخصهایی تعیین شده است. علی مریدی گفت: در این میان دو شاخص اهمیت بیشتری دارد؛ یکی سرانه آب است که طی آن نسبت دو عامل حجم آب و جمعیت مورد بررسی قرار میگیرد. اگر عدد به دست آمده از این کسر زیر ۱۲۰۰ باشد یعنی وارد تنش آبی شدهایم و بحران آب آغاز شده است. او ضمن انتقاد شدید از وضعیت قیمتگذاری منابع آبی کشور گفت: متاسفانه اقتصاد آب در کشور ما به طور کلی نادیده گرفته میشود. به همین علت آب یک کالای مفت و رایگان به حساب میآید و همین موضوع منجر به بدمصرفی در حوزه آب شده است. این استاد دانشگاه شهید بهشتی تاکید کرد: اگر طرح هدفمندسازی یارانهها بهدرستی اجرا میشد و منابع ارزشمند کشور از جمله آب با قیمت واقعی در اختیار مردم قرار میگرفت، بهطور قطع میتوانستیم مصرف آب را کنترل و بحران آب را حل کنیم و به جای پرداخت یارانه نقدی، تجهیزات کاهش مصرف را در اختیار شهروندان قرار دهیم.

آب مصداق حقوق بشر است

علی مریدی در ادامه افزود: در سازمان قانون جامع تالابها را تصویب کردهایم و هماینک در حال تدوین آئیننامههای مربوط به آن هستیم. اقدامات ما در حوزه آبهای فرامرزی شامل حوزه دیپلماتیک و پیگیریهای حقوقی است، بنابراین این موضوع مهم باید جا بیفتد که آب کالای مبادلهای بین کشورها نیست و مصداق حقوق بشر است. او ادامه داد: در مجامع بینالمللی باید طرح دعوی کنیم و حقآبه زیست محیطی تالابها و رودخانهها و حقآبه تاریخی در دو حوزه شرب و کشاورزی کشورمان را از همسایگان دریافت کنیم. این مقام مسئول در سازمان حفاظت محیط زیست همچنین درباره دیپلماسی آب در یک برنامه رادیویی گفت: در این راستا باید بازارها و روابط مشترکی با همسایگان ایجاد شود و حول محور آب، مبادلات مختلف را شکل دهیم. به این معنا که به ازای تغییر مسیر رودخانه هامون که از سوی افغانستان صورت گرفته، میتوان از ظرفیت بادی شرق کشور استفاده و انرژی بادی تولید کنیم و در اختیار افغانها بگذاریم و به این ترتیب یک بازار آب و انرژی در آن ناحیه تشکیل دهیم.