ارز مسافری در پیچ و خم تصمیمات دولت

بانک مرکزی، در راستای اجرای تصمیم مورخ ۲۰ فروردین ۱۳۹۷ ستاد اقتصادی دولت مبنی بر یکسان سازی نرخ ارز با بهای ۴۲۰۰ تومانی برای هر دلار که به منظور تثبیت بازار ارز اتخاذ شد، پس از ۶ ماه، پرداخت ارز مسافرتی از سر گرفته شد.

براساس اطلاعیه بانک مرکزی، پرداخت ارز مسافرتی برای یک بار سفر در سال به میزان ۱۰۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها به مسافران در مرزهای خروجی هوایی و همچنین میزان ارز مسافرتی پرداختی به مسافران هوایی به کشورهای هم مرز و کشورهای مشترک المنافع به غیر از عراق ۵۰۰ یورو یا معادل آن به سایر ارزها است.

اما تفاوت قیمتی که بین نرخ یورو ۵ هزار تومانی (ارز مسافرتی با نرخ های فعلی) با نرخ حدود ۹ هزار تومانی بازار آزاد وجود دارد، باعث شد تا مشکلاتی در این خصوص ایجاد شود از جمله اینکه با این مدل تخصیص ارز، راهی برای دلالان و سودجویان باز شد تا از این گپ قیمتی ایجاد شده به بهترین شکل ممکن سو استفاده کنند.

به عنوان مثال برای بسیاری از شهروندان پیام هایی با مضمون «سفر خارجی رایگان بروید» ارسال شد که در لحظه اول تعجب و کنجکاوی هر کسی را بر میانگیخت زیرا پیشنهاد قابل تاملی بود اما با کمی جست و جو مشخص شد که برخی آژانسهای مسافرتی، متقاضیان را به سفر خارجی فرستاده و در قبال آن ارز مسافرتی آنها را دریافت میکنند.

پرداخت ارز مسافری به دست انداز افتاد

حال پس از گذشت حدود ۳ ماه از پرداخت ارز مسافری با روند و قیمت ذکر شده، اکنون شاهد برخی اظهار نظرها درباره سر و سامان دادن به این وضعیت و حتی برخی شایعات درباره قطع پرداخت این ارز هستیم به گونهای که مسعود کرباسیان وزیر امور اقتصادی و دارایی در یکی از اظهار نظرهای اخیر خود از رصد دقیق موسسات و آژانس های مسافرتی خبر  و دراین باره توضیح داد: با برخی از آن ها که از موضوع پرداخت ارز مسافری برای سفر به کشورهای بدون نیاز به روادید، سوء استفاده کردهاند، برخورد خواهد شد.

به گفته وی، کسانی هم از وضعیت ارز مسافری سوء استفاده کرده اند و با برخی اقداماتشان سودهایی بدست آوردهاند، باید مالیات سود اتفاقی را پرداخت کنند و مردم مطمئن باشند که کوتاه نخواهیم آمد و ریال به ریال حق آنها را مطالبه میکنیم.

بررسی ارز مسافرتی در ستاد اقتصادی دولت

از سویی دیگر مهدی کسرائی پور مدیرکل سیاستها و مقررات ارزی بانک مرکزی در جدیدترین اظهار نظر خود به عنوان نماینده بانک مرکزی، درباره تعیین تکلیف ارز مسافرتی، اظهار داشت: نحوه پرداخت ارز مسافرتی تا چند روز آینده مشخص میشود. وی گفت: بانک مرکزی پیشنهادهای جدیدی برای اصلاح نحوه پرداخت ارز مسافرتی مطرح کرده که در ستاد اقتصادی دولت در دست بررسی است.

پرداخت ارز مسافری در بانک ملی همچنان برقرار است

از آنجایی که در چنین مواقعی همواره  شایعات یک گام جلوتر از واقعیت موضوع هستند، درباره ادامه این روند، چگونگی و جزییات پرداخت و یا قطع پرداخت این ارز، اظهار نظرها و خبرهای متفاوتی به گوش میرسد که میتوان به تازه ترین خبر در این باره اشاره کرد که روز گذشته به نقل از احمد اصغری، رییس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی ایران اعلام شد که با دستور بانک مرکزی از روز گذشته (۳۰ تیرماه) فروش ارز مسافرتی در همه بانکهای عامل متوقف شد.

اما به دنبال پیگیریها غلامرضا پناهی، معاون ارزی بانک مرکزی بانک ملی ایران در این باره اظهار داشت: اکنون بیش از ۳۵۰ شعبه در داخل کشور به صورت مرتب ارز مسافرتی پرداخت میکنند و تحویل آن در باجههای فرودگاه بین المللی امام خمینی (ره) نیز صورت میگیرد و تاکنون مشکلی در این زمینه ایجاد نشده است.

وی ادامه داد: تا به امروز از سوی بانک مرکزی با ما مذاکرهای در این خصوص انجام نشده و بانک ملی در حال پرداخت ارز مسافرتی به متقاضیان است. پناهی در پاسخ به این پرسش که به نظر شما این روند راهی برای سودجویی دلالان و سودجویان شده، گفت: براساس مقررات، افرادی که بلیت داشته پس از دریافت کارت پرواز و عبور از گیت خروجی، مبلغ تعیین شده را دریافت کنند و با توجه به مقررات و روند فعلی محلی برای سو استفاده وجود ندارد اما به دلیل اختلاف قیمتی ارز پرداختی با نرخ ارز بازار، زمینههایی برای سو استفاده وجود دارد.

ارز مسافری، فقط به نرخ بازار

حال بحث پرداخت و یا قطع این ارز مسافری یک سوی ماجرا و معترضان به نحوه پرداخت و قیمت پرداختی این ارز در سوی دیگر است زیرا تولیدکنندگان به شدت مخالف تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به مسافران هستند، پدرام سلطانی، نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران دراین باره گفت: ارز مسافرتی از جمله موارد غیر ضروری تخصیص ارز است.

وی با تاکید بر اینکه به اعتقاد من باید نرخ ارز تک نرخی و آن هم به نرخ بازار باشد، ادامه داد: در چنین شرایطی نرخ ارز مسافرتی باید به نرخ بازار آزاد باشد و در صورت اصرار دولت به ادامه سیاست و تخصیص ارز پر چالش ۴۲۰۰ تومانی، ضرورتی ندارد که ارز گردشگری جز این گروه باشد. همچنین سید حسین سلیمی، نایب رییس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران در این باره معتقد است در شرایطی که تولیدکنندگان برای تامین مواد اولیه خود با مشکل مواجه هستند، پرداخت ارز مسافرتی با قیمت فعلی لزومی ندارد.

وی افزود: در سه ماهه اول سال جاری ۱.۸ میلیارد دلار ارز مسافری پرداخت شده که این سوال مطرح میشود پرداخت ارز به کدام بخش (تولید یا مسافری) برای اقتصاد و تولید کشور بیشتر ضروری است. این عضو اتاق بازرگانی تهران، افزود: من معتقدم نباید این ارزها قطع شود، بلکه باید برای تخصیص ارز اولویت بندی صورت گیرد زیرا ارز ۴۲۰۰ تومانی که به دارو و تولید کشور اختصاص دارد، نباید به سفر تخصیص داده شود بلکه باید به نرخ معقول در اختیار مسافران قرار گیرد.

حال با تمام این تفاسیر باید منتظر تصمیمات ستاد اقتصادی دولت و ابلاغ آن از سوی بانک مرکزی باشیم که آیا روند فعلی به همین منوال خواهند ماند یا اینکه تولیدکنندگان و فعالان بخش خصوصی حرف خود را به کرسی خواهند نشاند و این حجم از ارز با نرخ دولتی که به جیب مسافران و به کام دلالان سرازیر میشود را به آغوش تولید و صنعت کشور باز خواهند گرداند.