عاقبت ارز مسافری، کوچ به بازار ثانویه و سامانه نیماست؟

شاید کمی عجیب باشد؛ تقاضای سفر در بدترین و سخت ترین دوره اقتصادی و مضیقه ارزی اما این تقاضا نشان از آن دارد که هرگاه رانتی غیر معمول در حوزهای ایجاد شود افراد به استفاده از آن ترغیب میشوند. ارز مسافری این روزها حرف و حدیث های فراوانی را در فضای خبری ایران ایجاد کرده است. پس از انتشار اسامی واردکنندگان کالا با ارز 4200 تومان، این ارز مسافری بود که در کانون توجه قرار گرفت این در حالی است که طبق آمار میزان ارز تحویلی مسافری از 22 فروردین تا 23 تیر 312 میلیون دلار بوده است.

ارز مسافری طبق بخشنامه بانک مرکزی در فروردین ماه سال جاری جزو مواردی است که اجازه و اولویت تامین را از بانک مرکزی یافته است. حالا اما تفاوت شدید قیمت در بازاری که خرید و فروش ارز در آن ممنوع شده با نرخ ارز بانکی تحویلی از سوی بانک مرکزی سبب شده است بسیاری از کسانی که تا پیش از این سفر خارجی را در برنامه نداشتند، تلاش برای بهره مندی از این یارانه ارزی را در دستور کار قرار دهند چرا که سفر با استفاده از این ارز تقریبا مجانی از آب در می آید.

موافقت یا مخالفت؛ کدام یک منطقی است

پرداخت ارز مسافری 4200 تومانی همان قدر که موافق دارد مخالف نیز دارد. در حالی که موافقان ممنوعیت خرید و فروش ارز را مورد استناد قرار داده و تاکید میکنند در چنین شرایطی تامین حداقلهای نیاز مسافران از وظایف اصلی و اساسی دولت است، مخالفان پرداخت یارانه سفر در مضیقه ارزی را اقدامی خارجی از چارچوب قواعد اقتصاد در حال جنگ ایران ارزیابی میکنند.

اصغر سمیعی رییس اسبق کانون صرافان در این خصوص گفته است: اصولاً اینکه بخواهند ارز را به شکل ارزان به مسافر دهند، روش غلطی است و فقط مردم را به انجام سفر خارجی تشویق میکند. «اگر منابع ارزی کشور محدود است، باید در هزینه کردن آن نیز وسواس داشت نه اینکه با تخصیص ارز مسافرتی، نوعی رانت برای قشر متوسط و مرفه در مقایسه با دیگر اقشار جامعه به وجود آوریم».

جبار کوچکی نژاد رئیس فراکسیون میراث فرهنگی و گردشگری در مجلس با اعلام اینکه ارز دولتی فقط باید به سه گروه بیماران، دانشجویان خارج از کشور و بازرگانان اختصاص یابد، خواستار قطع موقت ارز مسافرتی شده است.

دو راهی تداوم یا قطع

برخی گزارشها نشان می دهد این روزها چهارراه استانبول به دفعات میزبان مسافرانی است که نه تنها برای خرید ارز مورد نیاز بلکه فروش ارز دولتی که دریافت کردهاند به بازار میآیند. برخی مسافران از سفر برگشته یوروهایی که با نرخ حدود ۵۰۰۰ تومان از بانک مرکزی گرفتهاند را به بازار میآورند تا با اختلاف قیمت حداقل ۴۰۰۰ تومانی آن را بفروشند.

تمرکز بر مساله پرداخت ارز مسافری اما این روزها با انتشار اخبار ضد و نقیضی همراه بوده است. در حالی که برخی خبرگزاریها از قطع پرداخت ارز مسافری از امروز، اول مرداد خبر میدهند اما بانک مرکزی تاکید دارد این روند همچنان تداوم دارد. تبصرهای که در این میان بانک مرکزی مورد استفاده قرار میدهد اما این است که تصمیم گیری در این خصوص در دستور کار دولت قرار دارد. این بدان معناست که شرایط پرداخت ارز مسافری در روزهای آتی با توجه به موقعیت پیچیده اقتصاد ایران و بازار ارز مورد بازنگری قرار خواهد گرفت و روزهای گرم مرداد تصمیماتی در خط خبری داغ تیرماهی در زمینه ارز مسافری اتخاذ میشود.

آیا ارز مسافری به بازار ثانویه و سامانه نیما کوچ میکند؟ این سئوالی است که برای پاسخ به آن باید اندکی تحمل داشت.