صید ایرانی‌ها در تور چینی‌ها

قانون بودجه سال۹۷ نشان میدهد در حالی که هرمزگان با تامین سهدرصد از منابع درآمدی کشور در رتبه پنجم درآمدزاترین استانها قرار دارد، اما در تخصیص بودجه، ۱۴استان سهم بیشتری از این استان میبرند. معیشت و کسبوکار شهروندان هرمزگانی نشان میدهد حتی قرارگرفتن روی چاههای نفت، داشتن مهمترین بندر کشور(بندرعباس) و بهرهمندی از مناطق آزاد قشم و کیش هم تضمینی برای مرفهبودن آنها نیست. گویا مردم این استان هم مانند شهروندان سایر استانهای جنوبی سهمی از منابع عظیم استان خود ندارند و محرومیت به بخش لاینفک زندگی آنها تبدیل شده است؛ بیشتر آنها یا در پالایشگاهها به کارگری مشغولاند و یا از طریق کشاورزی و صیادی معیشت میگذرانند. صیادانی که بارها گلایه و شکایت خود را از بهکارگیری کشتیهای نوین خارجی و حضور چینیها در آبهای جنوبی کشور نشان دادهاند، اما بسیاری از مسئولان صدای آنها را تا به حال نشنیدهاند و برخی هم بهطور کلی حضور چینیها و هر خارجی دیگری را در آبهای شمال و جنوب تکذیب و آن را ممنوع اعلام میکنند. ماههاست که از اعتراض صیادان به این موضوع میگذرد و اینبار نطق میاندستور احمد مرادی، نماینده مردم بندرعباس، در مجلس بار دیگر بحث تهدید شغل صیادان توسط کشتیهای چینی را داغ کرد.

شنیدن نام استانهای جنوب ایران همواره تداعیکننده چند تصویر است؛ جنگ، منابع نفتی، بندرهای استراتژیک و کلیدی، کلیدواژههایی هستند که معمولا در کنار نام این استانها به کار میروند. اما مردم جنوب ایران به اندازه خدمتی که به اقتصاد کشور کردهاند، سهم بردهاند؟ نگاهی به وضعیت معیشت و کسبوکار شهروندان این مناطق گواه وضعیت نامناسب آنهاست. شهرهای جنوبی ایران که در دهه60 و در پی جنگ تحمیلی آسیبهای فراوانی را متحمل شدند، هنوز بهدنبال بودجهای برای ترمیم و بازسازی تلفات جنگی هستند. متاسفانه نگاه مرکزگرا باعث شده تا بیشتر اوقات توجه مسئولان فقط به کلانشهرها معطوف باشد و سایر نقاط کشور به پیرامونی برای تامین مواد اولیه و کالاهای اساسی پایتخت و شهرهای بزرگ تبدیل شوند. بهعنوان مثال، مردم بزرگترین بندر کشور طی این سالها فقط نظارهگر گردش فراوان سرمایه در محل زندگی خود بودهاند و بسیاری از آنها حتی نتوانستهاند از این طریق شغلی برای خود دستوپا کنند. بندرعباس که در مرکز هرمزگان قرار دارد، همواره نقش مهمی را در اقتصاد و تجارت ایران ایفا کرده است، اما این روزها بندرنشینان حتی برای استفاده از منابع دریا و صیادی با سختی مواجه شدهاند. با وجود شرایط بد جوی مناطق جنوبی طی سالهای گذشته، بسیاری از کشاورزان با قایقهایشان وارد آبهای جنوبی شدند تا از طریق صید ماهی، میگو و... نانی برای شبهای خود فراهم کنند. اما بهنظر میرسد ورود کشتیهای چینی به این آبها آخرین فرصت نانآوری آنها را هم از بین برده است. صیادی که جزو مشاغل سخت محسوب میشود، به تنها شغل بندرنشینان تبدیل شده بود، اما جنوبیها دیگر در رقابت با خارجیها توان صید هم ندارند چراکه وسیله کار آنها یک قایق است و یک تور، اما چینیها به بهروزترین و نوینترین کشتیها و ابزار صید مجهز هستند. همچنین در حالی که صید «ترال کف» ممنوع است و صیادان ایرانی که این نوع صید را انجام دادهاند، دادگاهی شدهاند، چینیها بدون ترس و نگرانی صید ترال کف میکنند. اعتراض دیگر صیادان به شکل کنترل عبور و مرورشان در آبهای خلیجفارس است که اگر ناخودآگاه هم از مرزهای آبی عبور کنند، آنها را توقیف میکنند. از سوی دیگر با دستگاهها و کشتیهایی که چینیها در اختیار دارند، دیگر چیزی گیر صیادان ایرانی نمیآید. بیتوجهی مسئولان هم به این موضوع گویا به مذاق چینیها خوش آمده است و بهنظر میرسد آنها فعلا در این آبها ماندنی هستند. این موارد باعث شده است تا معیشت و زندگی بندرنشینان جنوب با خطر جدی مواجه شود. آنها در این روزها شاید فقط بتوانند برای مصرف شخصی خود ماهی و میگو صید کنند. در حالی که مدیریت درست در این حوزه میتواند حتی صیادان را به عرضه صادرات امیدوار و آنها را در ارزآوری به کشور هم کمک کند. البته رفتهرفته از صدای اعتراض صیادان کم شده است، زیرا برخی خبرها حاکی از آن است که مجوز صید عدهای از معترضان طی این مدت باطل شده. با این حال نماینده بندرعباس در مجلس بار دیگر پیگیر این موضوع شد و گفت: هرمزگان با بنادر و گمرکهای مهم و پالایشگاههای نفت و گاز و صنایع مادر و مناطق آزاد و معادن غنیای که دارد، ولی انگار هیچچیز ندارد. همه اینها به نام هرمزگان و به کام دیگران است. احمد مرادی اظهار کرد:کشتیهای چینی با مجهزترین امکانات به جان صیادان سنتی افتادند. با این حال مسئولان مرتب به مردم دروغ میگویند که چنین کشتیهایی وجود ندارد. البته بهنظر میرسد کشتیهای این کشور با پرچم ایران در این آبها تردد دارند. شاید روی صحبت مرادی با مسئولان شیلات کشور است که مدام حضور چینیها را تکذیب میکنند.

صیادان، نیازمند مشوقهای مالی

نماینده حوزه انتخابیه آبادان در مجلس درباره حضور کشتیهای چینی در آبهای جنوبی ایران و تهدید کسبوکار صیادهای ایرانی در گفتوگو با «آرمان» میگوید: شکل کار صیادی امروزه پیشرفت بسزایی داشته است و با رشد و پیشرفت دستگاههای تکنولوژیک دیگر فرصت برای صید سنتی کمتر شده است. مسئولان ما از ابتدا در حوزه توسعه تعلل کردهاند، مشکل اصلی در این زمینه هم بیتوجهی مسئولان به رشد و پیشرفت حرفه صیادی بوده است. صیادهایی هم که در جنوب کشور فعالیت دارند، افراد بومی هستند که خوداشتغالی کردهاند و حمایتی هم از آنها صورت نمیگیرد. غلامرضا شرفی میافزاید: حمایت از صیادان باید به یک طرح ملی تبدیل شود. این افراد تمام سرمایه خود را بهطور مشترک جمع کردهاند تا بتوانند یک لنج و یک تور ماهیگیری تهیه کنند. توان مالی آنها بیش از این نیست و اگر حمایت دولت نباشد، قطعا آنها نمیتوانند بیش از این پیشرفت کنند.امروز مکانیزهکردن سیستمهای صیادی میتواند به پیشرفت حرفه صیادی کمک کند. در این صورت صیادی که با فعالیت خود هر روز خرج همان روز خود را درمیآورد، میتواند به حوزه صادرات هم وارد شود و نهتنها به خود، بلکه به رشد و پیشرفت اقتصادی کشور کمک کند.

شلیک به قلب حرفه صیادی

نماینده مردم اهواز نیز در گفتوگو با «آرمان» با انتقاد از تخصیص منابع بین استانها و بیتوجهی به شهرهای جنوبی کشور میگوید: از منابعی که در اختیار مردم قرار دارد بهتر از منابع دولتی استفاده میشود. از همین رو برخی بندرنشینان از طریق صیادی امرارمعاش میکنند. اما مدتی است که حضور برخی کشتیهای چینی در آبهای جنوب شغل آنها را تحت تاثیر قرار داده است. علی ساری ادامه میدهد: خارجیها، بهویژه چینیها این فرصت را از صیادان سنتی ربودهاند و مسئولان هم با بیتوجهی به این موضوع باعث شدهاند تیر آخری بر پیکره حرفه صیادی در ایران شلیک شود. در این زمینه تنها وزارت جهادکشاورزی یا هر سازمان و وزارتخانه دیگری را نمیتوان مقصر جلوه داد، مجموعه قوا یعنی قوه مجریه، قوه مقننه و قوه قضائیه در این ماجرا به نوبه خود مقصر هستند و نمیتوانند از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنند. ما هم بهعنوان نمایندگان مجلس تا حدودی این موضوع را پیگری کردهایم که متاسفانه تا الان راه به جایی نبردهایم.