دو سیگنال کاهشی به قیمت نفت

افزایش تولید نفت اوپک به بیشترین سطح سال ۲۰۱۸ از مهمترین عوامل فشار بر قیمت نفت در روز گذشته بود. از بزرگترین افت قیمت ماهانه شاخص برنت در دو سال گذشته خبر داد.  از دیگر عواملی که روز گذشته قیمت طلای سیاه را نزولی کرد، میتوان به نگرانی فعالان بازار نفت نسبت به بالا گرفتن جنگ تجاری میان ایالات متحده آمریکا و چین اشاره کرد. با افزایش تنشهای تجاری میان این دو غول اقتصادی، انتظارها برای کند شدن رشد جهانی اقتصاد و در پی آن کم شدن تقاضای نفت، افزایش یافته است. به گزارش موسسه اعتبارسنجی فیچ، نتیجه تشدید تنشهای تجاری اخیر، اعمال تعرفه بر ۲ هزار میلیارد دلار کالا در جریان تجارت جهانی بوده است. این میزان اعمال تعرفه میتواند رشد اقتصادی جهان را در سال ۲۰۱۹ تا 0.4 کاهش دهد و از مقدار پیشبینی شده 3.2 درصد به 2.8 درصد برساند. در کنار این موضوع، افزایش مداوم تولید نفت خام آمریکا نیز نگرانی از کمبود عرضه را کاهش داده  است.

اما یکی از سیگنالهایی که منجر به کاهش نگرانی بازار نفت نسبت به کمبود عرضه شد، ابراز تمایل رئیسجمهوری آمریکا نسبت به دیدار با حسنروحانی، رئیسجمهوری ایران بود، هرچند این سیگنال آنطور که باید بر فروکش قیمتها اثرگذار نبود. در کنار عواملی که روز گذشته منجر به کاهش قیمت در بازار نفت شد، همچنان نگرانیها از وضعیت اقتصادی در ونزوئلا و کاهش تولید نفت در این کشور، تداوم جنگ داخلی در لیبی و اعمال تحریمهای آمریکا علیه ایران که همگی عواملی برای  احتمال کمبود عرضه در بازار به شمار میروند، چیزی از «خطر افزایش چشمگیر قیمتها» نکاستهاند. روز گذشته و تا لحظه تنظیم این خبر (ساعت ۱۶ به وقت تهران) قیمت هر بشکه نفت خام برنت، با 12 سنت افت قیمت به 74.85 دلار بر بشکه رسید. هر بشکه نفت خام آمریکا نیز 38 سنت افت قیمت داشت تا به قیمت 69.75 دلار بر بشکه برسد.

افزایش تولید اوپک و زیان آمریکا

پس از توافق اعضای اوپک برای افزایش تولید که در نشست 174 این سازمان در وین حاصل شد، تولیدات کشورهای عضو اوپک در ماه جولای به 32.64 میلیون بشکه در روز رسید که بیشترین سطح تولید در سال جاری به شمار میرود. این میزان تولید نشاندهنده افزایش تولید بیش از 70 هزار بشکه در روز در مقایسه با ماه ژوئن است. همچنین با این میزان افزایش تولید، سطح پایبندی اوپک به کاهش تولید در ماه جولای، نسبت به 116 درصد ماه ژوئن به 111 درصد رسیده که نشان میدهد هنوز برای افزایش تولید فرصت باقی است. پیوستن کنگو به اوپک نیز از عوامل رکوردشکنی تولید این سازمان است. تولید اوپک با ملحق شدن کنگو 320 هزار بشکه در روز افزایش یافته است.

در کنار گزارش رویترز، بلومبرگ نیز از رسیدن تولید روزانه نفت روسیه به 11.22 میلیون بشکه در ماه جاری خبر داد. اما نتایج یک بررسی در رویترز نشان میدهد که رشد تولید روزانه نفت خام کویت و امارات متحده عربی، در ماه یاد شده به ترتیب 80 و 40 هزار بشکه در روز بوده است. این گزارش تاکید میکند به نظر میرسد بخش عمدهای از افزایش صادرات نفت خام عربستان که در ماه ژوئن تحویل داده شده است به برداشت این کشور از تانکرهای ذخیرهسازی نفت خام باز میگردد. به این ترتیب عربستان توانسته است عرضه نفت خام خود را به 10.60 میلیون بشکه در روز برساند که رقمی بیسابقه در عملکرد این کشور به شمار میرود. این بررسی نشان میدهد ریاض در ماه جولای ۵۰ هزار بشکه بیشتر در روز نفت تولید کرده است زیرا در کنار تلاش برای افزایش سطح صادرات، نیاز پالایشگاههای داخلی این کشور در فصل گرم سال نیز افزایش یافته است.

نیجریه نیز کشوری بوده که تولید نفت خود را 50 هزار بشکه در روز افزایش داده است. عراق نیز صادرات نفت خام از بنادر جنوبی این کشور را افزایش داده است. در این میان، ایران تنها کشوری است که بزرگترین افت تولید را تجربه کرده است. بررسی رویترز از افت 100 هزار بشکهای تولید روزانه نفت ایران در ماه جولای خبر میدهد. با این حال برای انتشار رسمی آمار تولید از سمت اوپک باید صبر کرد.

حرکت اوپک به سمت افزایش تولید تا کاهش پایبندی 160 درصدی کاهش تولید به 100 درصد، به درخواست رئیسجمهوری آمریکا از این سازمان برای افزایش تولید و جبران خسارات ناشی از کاهش احتمالی صادرات نفت خام ایران بازمیگردد. از دیگر سو، احساس خطر دونالدترامپ از افزایش قیمتها به 80 دلار نیز بر اصرار او به افزایش تولید اوپک بیتاثیر نبود. در همین راستا مقامات عربستان سعودی اعلام کردند در صورت نیاز تولیدات خود را تا ۲ میلیون بشکه در روز افزایش خواهند داد. با این حال واقعیت نشان از آن دارد که عربستان از ذخایر خود برداشت کرده است. از همین رو است که نماینده ایران در هیاتعامل اوپک عقیده دارد «آمریکا نباید به جایگزینی نفت ایران با عربستان امیدوار باشد.»

فریب عربستان به ترامپ

حسین کاظمپور اردبیلی روز گذشته به رویترز گفت: دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا، با توقع از عربستان و دیگر تولیدکنندگان نفت برای جبران افت تولید ناشی از تحریمهای ضدایرانی، دچار اشتباه شده است. از نگاه کاظمپور «به نظر میرسد ترامپ قربانی عربستان و چند تولیدکننده دیگر نفت شده است که ادعا کردهاند میتوانند صادرات روزانه 2.5 میلیون بشکه نفت ایران را جایگزین کنند و او را تشویق کردند که ضد ایران اقدام کند.» نماینده ایران در هیاتعامل اوپک افزود: اکنون عربستان و متحدانش، نفت بیشتری را با قیمت بالاتر میفروشند که حتی تولید اصلی آنها نیست و ذخیرهسازی آنها است. به گفته وی، با وجود تلاش ترامپ برای قانع کردن اوپک به افزایش تولید با هدف کاهش قیمت نفت، اگر آمریکا به خریداران نفت ایران معافیت ندهد، دوباره قیمتها بالا میرود. به گزارش رویترز، کاظمپور همچنین تاکید کرد: اگر آمریکا معافیتی به خریداران نفت ایران بدهد، ناشی از شکست لافزنان (عربستان و دیگر تولیدکنندگان نفت) است و اگر معافیت ندهد، دوباره قیمتها بالا میرود، به این ترتیب آنها ترامپ را فریب دادهاند و اکنون خواهان یک اوپک بزرگتر هستند؛ تبریک به ترامپ، روسیه و عربستان.

تغییر لحن ترامپ در مقابل ایران

دونالد ترامپ تنها یک هفته پس از آنکه در حساب توییتر خود به تهدید ایران پرداخته بود، روز دوشنبه در کنفرانسی خبری در ایتالیا در پاسخ به سوال یک خبرنگار گفت حاضر است بدون هیچ پیششرطی با حسن روحانی، رئیسجمهوری ایران دیدار کند. این اظهارنظر ترامپ پس از جنگ لفظی سنگینی که میان او و مقامات ایرانی جریان داشت، اگرچه با لحنی ملایم همراه بود اما تاثیری آنی بر کاهش قیمت نفت نداشت. این در حالی است که فشار دولت ترامپ به کشورهای همپیمان خود برای صفر کردن صادرات نفت خام ایران، با ایجاد موج نگرانی از کمبود عرضه در میان فعالان بازار نفت، رشد قیمتها را در پی داشت. با این حال بهنظر میرسد این تغییر لحن از سوی آمریکا، از شدت نگرانی که نسبت به کمبود عرضه در بازار نفت از سمت ایران وجود داشت، کاسته باشد.