تقابل غول‌های اقتصادی جهان

کاخ سفید در نوبتهای مختلفی اقدام به تهدید پکن در رابطه با مازاد تجاری این کشور کرده و این کشور را متهم به سرقت مالکیت معنوی، بهکارگیری مکانیزم غیرمنصفانه در تجارت با آمریکا و دستکاری تعمدی نرخ ارز کرده است.

اولین جرقه جنگ تجاری میان دو غول اقتصادی جهان با انتشار جزئیات تعرفهگذاری ۲۵درصدی بر بیش از ۱۳۰۰ نوع کالا و خدمات چینی خلق شد و پس از آن کالاهای وارداتی دیگری نیز درگیر فرآیند تهدیدآمیز تعرفهگذاری شدند تا جدیت تقابل ترامپ برای مختومه کردن پرونده «بهرهکشی از امکانات آمریکاییها» توسط رقیب چینی محرز شود. ترامپ سیگنال مقابله با دو دهه سرقت تکنولوژی از سوی سردمدار اقتصادهای نوظهور را با این لیست طولانی مخابره کرد. هراس آمریکا از تقویت بنیانهای اقتصادی چین با توجه به ثبت سومین سال متوالی پیشتازی اژدهای سرخ در تولید ناخالص داخلی (قدرت برابری خرید)، کسری تراز تجاری ۳۷۵ میلیارد دلاری با این کشور (در سال ۲۰۱۷) و وابستگی روزافزون (با افزایش نفوذ چین بهخصوص در بخش تکنولوژی) منطقی بهنظر میرسد؛ اما آیا بهکارگیری ابزاری که به وقوع جنگ تجاری منتهی میشود توان تضعیف اقتصاد چین همزمان با تقویت اقتصاد آمریکا را خواهد داشت؟

سرقت تکنولوژی به سبک چینی

تجارت تکنولوژی در زیرشاخههای مختلفی مانند کامپیوتر، قطعات الکترونیکی، مخابرات، ماشینآلات و حتی در بخش خودرو بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار از کسری تجاری سالانه آمریکا با اژدهای سرخ را تشکیل میدهد. در واقع، افزون بر نیمی از تجارت این دو کشور به تکنولوژی در بخشهای گوناگون تعلق دارد. چین از سه راه اساسی نفوذ و کنترل قابلتوجهی در این زمینه کسب کرده است. کنترل اژدها در تجارت تکنولوژی را میتوان در یک اصطلاح خلاصه کرد: «تبادل اجباری تکنولوژی»؛ تبادل اجباری تکنولوژی به این معنا است که شرکتهای فعال در این نوع تجارت، در ازای بازار بزرگی که چین در اختیار آنان قرار میدهد، باید اطلاعات خود را با دولت این کشور به اشتراک بگذارند. شرکتهای آمریکایی زیادی از این قوانین گلایه دارند؛ اما چارهای جز پذیرش این ضوابط نداشتهاند؛ چراکه بازار وسیع چین با یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون مصرفکننده بالقوه، سود کلانی برای شرکتها به ارمغان میآورد. دونالد ترامپ نهتنها این ضوابط را ناعادلانه عنوان کرده؛ بلکه چینیها را به سرقت فناوریهای آمریکایی متهم کرده است. تعرفهگذاری در بخش تکنولوژی نیز به همین دلیل مورد توجه ویژه کاخ سفید قرار دارد. هزینه قوانین چینی برای ایالاتمتحده بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار در سال تخمین زده میشود. چین از سه طریق کنترل شدید خود بر بخش فناوری را به دست آورده است.

تکنولوژی آمریکایی؛ گروگان چین

برنده جنگ تجاری تقریبا غیرقابل پیشبینی است، شاید یکی کمتر از دیگری ضربه بخورد، اما از یک بازی باخت-باخت نتیجهای با پیروزی رقم نخواهد خورد. صعود و سقوطهای اخیر بخش تکنولوژی بازارهای سهام، با توجه به این موضوع که سهم زیادی از تجارت میان آمریکا و چین (که نیمی از کسری تراز تجاری مربوطه در سال ۲۰۱۷ را شکل داده) در این حوزه طبقهبندی میشود، تکانههای جنگ تجاری به بازارهای جهانی را آشکار میکند. به عقیده کارشناسان، چین در حوزه فناوری از کنترل و نفوذ بیشتری نسبت به آمریکا برخوردار است. دست بالای چین در بخش فناوری بهدلیل پروسه «تبادل تکنولوژی اجباری» رخ داده است. قوانین الزامی سرمایهگذاری مشترک برای شرکتهای خارجی، اساس این پروسه را تشکیل میدهد. ترامپ این ضوابط را ناعادلانه میداند و چین را به سرقت فناوریهای آمریکایی متهم میکند.

ظهور ابرقدرت نوظهور: چین در سال ۲۰۱۷ بالغبر ۲۳ هزار میلیارد دلار خروجی اقتصادی داشت که از این حیث بالاتر از اتحادیه اروپا و آمریکا قرار گرفته بود. از طرفی شرکت خدمات تضامنی PWC طی گزارشی، سال ۲۰۵۰ را با صدرنشینی بلامنازع چین در عرصه اقتصاد بینالملل پیشبینی کرده است و سیاستهای اقتصادی حزب کمونیست نیز با همین هدف چیده شدهاند.