کارنامه ارز نفتی پس از تحریم

سخنگوی اقتصادی دولت در یک برنامه تلویزیونی تشریح کرد
کارنامه درآمدهای ارزی پس از تحریم
جزئیات تازه از نحوه اجرای سیاست «بازار بانکی» به جای «بورس ارز»
سخنگوی اقتصادی دولت، چهارشنبه شب در برنامه «گفتوگوی ویژه خبری» شبکه دو تلویزیون حاضر شد تا پس از مطرح شدن شائبههای مختلف در خصوص اولویت سیاستهای ارزی و برنامههای کم و بیش عنوان شده برای استفاده از ابزارهای پولی به منظور کنترل بازار، از جمعبندیهای نهایی شده در دولت پردهبرداری کند.
هر چند که محور این گفتوگوها به موضوع داغ بازار ارز اختصاص داشت، اما وزیر امور اقتصادی و دارایی در بخشی از اظهاراتش، گریزی به وضعیت کلان اقتصادی و مساله تحریمها نیز زد و تصویر آتی تاثیر تحریمها بر فرآیندهای اقتصادی را رو به بهبود عنوان کرد.
کاهش درآمد ارزی در ماه های چهارم و پنجم
آن گونه که خبرگزاری مهر گزارش داده است، «شمسالدین حسینی»» در واکنش به مباحثی که اخیرا از سوی برخی نمایندگان مجلس مبنی بر توقف عرضه ارز از سوی بانک مرکزی مطرح شده بود، گفت: بانک مرکزی عرضه ارز را متوقف نکرده، بلکه آن را کم کرده است. این امر به آن علت بود که ما در ماههای چهارم و پنجم امسال با کاهش فروش نفت و درآمد ارزی مواجه شدیم، اما در شهریور با افزایش قیمت نفت و گذشتن آن از 115 دلار در هر بشکه، این کاهش برطرف شد.
وی به تاثیر تحریمها بر صادرات غیرنفتی و فروش نفت اشاره کرد؛ تحریمهایی که از تیرماه اجرایی شد. به گفته حسینی؛ «در ماههای آغازین امسال به علت تحریمها، صادرات میعانات گازی و پتروشیمی با دشواریهایی مواجه شد که در حال برطرف شدن است.» وزیر اقتصاد گفت: صادرات میعانات گازی و پتروشیمی چون مستقیما مورد تحریم قرار گرفته بود، در ماه اول تا 40 درصد کاهش نشان می داد، اما رفته رفته این کاهش کم شد و صادرات دیگر بخشهای خصوصی که غیرنفتی بودند، در 5 ماه اول سال به 16 میلیارد دلار رسید که حدود 23 درصد رشد داشت.
فشار در حال برطرف شدن است
وی افزود: بانک مرکزی مسوول تامین ارز و ذخیره برای سالهای آتی هم است، بنابراین بانک مرکزی به این جمعبندی رسید که عرضه همگانی ارز با ارز مرجع صرفا برای کالای اساسی صورت گیرد. حسینی گفت: در سه ماه گذشته منابع ارزی بانک مرکزی تحت فشار بود و حالا این فشار برطرف شد و عرضه انجام میشود.
سخنگوی اقتصادی دولت با بیان اینکه اقتصاد ایران در شرایط دشوار راه خود را پیدا میکند، مطرح کرد: در ماههای اول امسال وضع خوبی نداشتیم و شاخص بورس هم نزولی بود، اما در یک ماه گذشته شاخص کل حدود 10 درصد رشد کرد. با این رشد، افت جبران شد و در حوزههای دیگر نیز علامتهای مثبتی دریافت کردیم. وی از افزایش قیمت نفت به عنوان علامتی مثبت در اقتصاد ایران یاد کرد و افزود: در شرایط تحریم اقتصادی، نقصها و کاستیهایی ایجاد میشود که ما قول میدهیم همچون سرباز جان برکف در این حماسه نیز رو سفید باشیم و خدمت را تداوم بخشیم.
بازار بانکی به جای بورس ارز
حسینی همچنین با اشاره به نوسانات اخیر ارزی، ضمن تاکید بر تاثیر تحریمها و لزوم تحلیل واقع بینانه از تحریمهای بینالمللی، عنوان کرد: تحریمها در چند حوزه متمرکز شدهاند که اول شبکه بانکی و مالی و با محوریت مبادلات ارزی و دوم بخش نفت است، در این شرایط طبیعی است تلاشهایی به ثمر میرسد که هم دولت و هم مجلس از آن حمایت کنند.
حسینی با تکیه بر این مباحث به تشکیل کارگروه ارز با همکاری مجلس اشاره کرد و افزود: کارگروه ارز شامل دو نایب رییس، رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس، رییس کمیسیون انرژی، وزرای صنعت، معدن و تجارت، نفت، جهاد کشاورزی، اقتصاد و امور دارایی، معاون برنامهریزی و نظارت راهبردی رییسجمهور و رییس کل بانک مرکزی است. در جلسات این کارگروه تصمیمات مشترکی اتخاذ شد و تصمیم اولیه بر موضوع راهاندازی معاملات گواهی ارزی در بورس اوراق بهادار معطوف و با نام بورس ارز مطرح شد.برمبنای این امر، وزیر اقتصاد به نوعی تکلیف راهاندازی بورس ارز را نیز -که پیش از این رییسجمهور هم نقدهایی به آن وارد کرده بود- روشن کرد و تشکیل این بورس را به زمان دیگری موکول کرد. به گفته حسینی «در این باره دغدغههایی مبنی بر لزوم راهاندازی بازاری شفاف و کارآمد مطرح شد که به تبع آن تشکیل بورس ارز به زمان دیگری موکول شد. در این راستا، جمع بندی بر آن شد که ما از ظرفیت سیستم بانکی استفاده کنیم و با توجه به آموزههای اقتصادی و تجربیات بازار بانکی ارز را راهاندازی کنیم.»
حسینی در تشریح ارکان این بازار، از بانک مرکزی و شرکتهای دولتی وابسته به دولت به عنوان عرضهکنندگان اصلی ارز یاد کرد و توضیح داد: براساس بند 27 قانون بودجه امسال، دستگاهها و شرکتهای دولتی که مالک ارز هستند باید از طریق و با هماهنگی بانک مرکزی، ارز را عرضه کنند و صندوق توسعه ملی هم مشمول آن میشود. پتروشیمیها، پالایشگاهها و دیگر شرکتهای خصوصی و بانکها و صادرکنندگان غیرنفتی از جمله عرضهکنندگان ارز هستند.
اعلام روزانه نرخ توسط بانک مرکزی
سخنگوی اقتصادی دولت به شیوه تعیین قیمت پایه در قالب این طرح نیز اشاره کرد و گفت: بانک مرکزی به صورت روزانه در شروع معاملات نرخ ارز را اعلام میکند و باید 2 درصد زیر قیمت بازار باشد. این طرح به دنبال دیکته نرخ سوم نیست بلکه به دنبال ایجاد بازار رسمی و شفاف و جلوگیری از نوسانات است.
«عرضه و تقاضا و بسیاری از شرایط دیگر قیمت ارز را تعیین میکند.» حسینی با بیان این مطلب ادامه داد: جهتگیری این طرح با توجه به افزایش عرضه به سمت کاهش قیمتها و حذف رانت است.
وی در پاسخ به این شائبه که برخی معتقدند نوسانات ارزی برای دولت انتفاع مالی داشته و به همین دلیل رغبتی به کنترل آن ندارد، مطرح کرد: کسانی که این اطلاعات را انتشار دادند، اطلاعات آنها ناقص بود و بنده به عنوان خزانه دار کشور و به عنوان سخنگوی اقتصادی دولت این موضوع را تکذیب میکنم. وی خاطرنشان کرد: به هیچ وجه موافق نیستم که نرخ ارز درچارچوب نیازهای بودجهای کشور تعیین شود.
ارز مرجع فقط برای دانشجویان بورسیه
ارز مسافرتی و دانشجویی، موضوع دیگری بود که حسینی به آن اشاره و خبر تازهای در این خصوص اعلام کرد.
وزیر اقتصاد اعلام کرد: دو گروه دانشجویان خارج از کشور هستند، یک گروه که خودشان رفتند و گروهی دیگر که بورس هستند که بانک مرکزی هیچوقت در برابر کسانی که خودشان رفتند، تعهد نداشته است. اما کسانی که بورسیه هستند، همچنان میتوانند از ارز مرجع استفاده کنند.
وی اضافه کرد: ارز مسافرتی نیز در چارچوب مقررات خود واگذار میشود و درحال حاضر بانک مرکزی برای سفرهای زیارتی 200 دلار به نرخ مرجع میدهد.