هدف عربستان از سرمایه گذاری روی تسلا و ایلان ماسک چیست؟

ایلان ماسک و پادشاهی عربستان سعودی ممکن است شرکای تجاری عجیبی به نظر برسند. یکی از شرکا کشوری است که ثروت عظیم نفتی دارد و دیگری نیز کارآفرینی از سیلیکون ولی است که تصمیم دارد حرکت بهسوی انرژی پایدار را با خودروهای الکتریکی و پانلهای خورشیدی شتاب دهد.

بهگفته ایلان ماسک که اخیرا هنگامی که درباره خصوصیسازی تسلا در رسانههای اجتماعی صحبت به میان آورد، سرمایهگذارانی که صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان سعودی را کنترل میکنند، از آغاز سال گذشته چندبار با او تماس گرفتهاند. بنا به پستی در وبسایت شرکت تسلا، اخیرا در جلسهای که در ۹ مرداد برگزار شد، هیچ شبهای باقی نماند که قرارداد با صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان سعودی میتواند منعقد شود.

توماس کِنپ، استاد کارآفرینی و نوآوری از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی گفت:

در ابتدا مردم شاید فکر کنند که چرا مقامات عربستان سعودی، سهام فورد یا جنرال موتورز را نمیخرند، اما وقتی عمیقتر به موضوع نگاه کنید، منطق قضیه را درک میکنید. پادشاهی آلسعود بهخوبی میداند که جهان به دنبال دور شدن از سوختهای فسیلی است و ولیعهد عربستان سعودی، محمد بن سلمان، برنامهای به نام چشمانداز ۲۰۳۰ در سر دارد. بهنظر میرسد که پادشاهی میخواهد اقتصاد خود را تنوع بخشد و از طریق تجارت غیر نفتی و گردشگری درآمدزایی کند و همچنین به توسعه پروژههای زیرساختی و خدمات عمومی مانند مراقبتهای بهداشتی و آموزش و پرورش بپردازد.

خرید تسلا قطعا این پیام روشن را خواهد فرستاد. این پروژه همچنین با برخی از پروژههای بزرگ دیگر که عربستان سعودی درگیر آن است، بهخوبی هماهنگ است، از جمله طرحهایی برای ساخت کلان شهری جدید در سواحل دریای سرخ که تمامی مصارف انرژی آن توسط انرژیهای سبز تامین میشود و احتمالا جمعیت آن را بیش از انسان، رباتها تشکیل دهند.

پادشاهی عربستان سعودی سرمایهگذاریهای تکنولوژیکی دیگری را نیز انجام داده، از جمله سرمایهگذاری ۳٫۵ میلیارد دلاری سال ۲۰۱۶ در شرکت اوبر و همچنین سرمایهگذاریهایی در صنعت فضایی ویرجین و پروژهای متعلق به سافتبانک ژاپن. کنپ گفت:

عربستان سعودی به سختی تلاش میکند تا بفهمد که تکنولوژی جدید چگونه میتواند برای آنها مفید باشد.

هدف ماسک برای تبدیل شرکت تسلا به پیشرفتهترین شرکت خودروی جهان، ایدهی مشابهی را دنبال میکند.

جیمز گلوین، متخصص امور خاورمیانه در دانشگاه کالیفرنیا، لسآنجلس و نویسنده کتاب: «خاورمیانه جدید» گفت:

سعودیها میخواهند یک پادشاهی مدرن را پایهریزی کنند. این پروژهها توجه جهانیان را به خود جلب میکند. در عین حال، این پروژهها موجب تقویت حاکمیت این کشور میشود و نشان میدهد که توانایی انجام چنین کارهایی را دارد.

سرمایهگذاری در شرکتی معتبر مانند تسلاسرمایهگذاری در شرکتی معتبر مانند تسلا، ارزش و اعتباری دارد که سرمایهگذاری در شرکتهای خودروسازی دیگر مانند فورد، فیات یا حتی فراری هرگز نمیتواند داشته باشد

سرمایهگذاری در شرکتی معتبر مانند تسلا، ارزش و اعتباری دارد که سرمایهگذاری در شرکتهای خودروسازی دیگر مانند فورد، فیات یا حتی فراری هرگز نمیتواند داشته باشد. یکی دیگر از قدرتهای حوزه خلیج فارس، شهر دبی است که بهخوبی یک مدل برای چگونگی تنوع بخشیدن دیوانهوار به درآمدها و بهوجود آوردن بخشها و صنایع دیگر را نشان داده است.

دبی صنعت گردشگری عظیم و پردرآمدی بهوجود آورده. این شهر بلندترین برج جهان، برج خلیفه را دارد (اگر چه عربستان سعودی در حال ساخت برج جده است که ۱۸۰ متر از برج خلیفه با ۸۲۸ متر بلندتر است). دبی جزایر خصوصی به شکل نخل ساخته که از فضا دیده میشوند. و تنها هتل ۶ ستاره جهان را دارد.

پادشاهی آلسعود بهخوبی میداند که جهان به دنبال دور شدن از سوختهای فسیلی است

عربستان سعودی نیز ممکن است برای الهام گرفتن به غرب و کشور نروژ، نظر داشته باشد. این کشور اسکاندیناوی نیز میلیاردها دلار از فروش نفت و گاز درآمد دارد و این درآمدها را در صندوقی مستقل پسانداز کرده که بزرگترین صندوق مستقل جهان محسوب میشود.

برخی از این پول صرف پرداخت یارانههای سنگین به خریداران خودروهای الکتریکی میشود. در حالی که خودروهای معمولی در نروژ باید مالیات سنگینی پرداخت کنند، خودروهای الکتریکی تقریبا از معافیت مالیات برخوردارند که قیمتگذاری این خودروها را بهشدت کاهش داده است.  علاوه بر این، خودروهای الکتریکی نروژ، علاوه بر مالیات از مزایای دیگری مانند، معافیت از عوارض جادهای و در برخی موقعیتها قادر به استفاده از خطوط حملونقل عمومی و پارکینگ رایگان هستند. در نتیجه، هماکنون در نروژ، خودروهای الکتریکی بیش از دیگر خودروها به فروش میرسند و این کشور بهعنوان یکی از پیشگامان حملونقل سبز، شهرت خوبی بهدست آورده است.

راههای مختلفی وجود دارد که ایلان ماسک با سرمایهگذاران عربستان سعودی بهخوبی کنار بیاید. همانطور که ماسک در سری جدیدی از مصاحبهها در Wired، از وضعیت موجود ابراز نارضایتی کرده و احتمالا برای اینکه بتواند به اهدافش برسد، هر کاری میکند.

سعودیها میخواهند یک پادشاهی مدرن را پایهریزی کنند

به همین ترتیب، در خاورمیانه، پروژههای بینظیری را میتوان با ارادهی پادشاهی آلسعود بهراه انداخت. چنین پروژههایی در دبی همان جزایری به شکل نخل، جادههای ۱۰ بانده و تک باندهی جدیدی هستند که زمانی نواحی دور افتادهای بودند. هماکنون، دبی و عربستان سعودی هر دو با شرکت ویریجین هایپرلوپ همکاری میکنند تا یکی از ایدههای ایلان ماسک در حوزه حملونقل فوقسریع را به واقعیت بدل کنند.

اما با این حال، حتی صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان سعودی بهتنهایی قادر به خرید تمام سهام تسلا نخواهد بود. و ماسک در آخرین نامهی رسمی خود، اعلام کرده که او از آنها چنین انتظاری ندارد. برای خرید کل سهام شرکت نیاز به ۷۰ میلیارد دلار خواهد بود، اما ماسک میگوید، انتظار دارد که دو سوم سهامداران با شرکت کنار بیایند و به تسلای خصوصی برگردند.

این سهامداران شامل شرکت سافتبانک (که ۵ درصد از سهام تسلا را در اختیار دارد) و سهامداران نهادی است. بنابراین صندوق سرمایهگذاری عمومی عربستان سعودی، بخشی از سهام تسلا (حدود ۵ درصد) را در اختیار خواهد داشت. همین امر نفوذی که عربستان سعودی در این شرکت دارد را پایین میآورد و واضح است که ایلان ماسک بهدقت تمامی قراردادها را زیر نظر دارد تا اطمینان حاصل کند که کنترل هیچ کدام از امور مهم تسلا را از دست نمیدهد.

مورد دیگر هم اینکه سیاستمداران عربستان سعودی نسبت به سرمایهگذاران سیلیکون ولی بسیار متفاوت هستند. به زنان در این کشور تنها همین تیر ماه اجازه رانندگی داده شد. علاوه بر این، عربستان سعودی کشوری است که به نقض حقوق بشر در برابر اقلیتهای مذهبی و سرکوب مخالفان خود متهم شده است. اما مسائل مشابه، شرکتهای آمریکایی را از پذیرش پول چینیها باز نداشته است و کنپ معتقد است که در اینجا نیز این اتفاق نمیافتد.