استارت اروپا برای دور زدن تحریم‌ها

اروپا کار روی ایجاد سیستم مالی مستقل از سوئیفت را آغاز کردهاست. هایکو ماس وزیر خارجه آلمان گفت: «اروپا کار روی ایجاد سیستمی برای انتقال پول که از سوئیفت مستقل باشد را آغاز کرده است.» او در کنفرانس سالانه سفرا در برلین گفت: «این کار سادهای نیست؛ اما در حال حاضر آن را شروع کردهایم. در حال مطالعه طرحهای پیشنهادی برای کانالهای پرداخت و سیستمهایی هستیم که از سوئیفت مستقلتر باشند و یک صندوق پولی اروپایی را ایجاد کنند.» وزیر خارجه آلمان افزود: «اکنون زمان مناسب برای تجدیدنظر شراکت فرااقیانوسی به لحاظ منطقی است.»

وزیر خارجه آلمان در ادامه سخنانش گفت: «طرح این پیشنهاد بهدنبال خروج آمریکا از برجام و وضع تحریمهای دوباره علیه تهران به میان آمد و اروپا بهدنبال متعهد ماندن به توافق هستهای با تهران است و از طرفی هم بهدنبال اجرای قانون انسداد برای حفاظت از منافع شرکتهای اروپایی برای مصون ماندن از تحریمهای ثانویه آمریکا به دلیل داشتن همکاری با ایران است.»ماس افزود: «پیش از این هم رئیس بانک مرکزی روسیه در ماه مه اعلام کرده بود که این کشور یک سیستم مالی برای انتقال پول ایجاد کرده که میتواند نظام بانکداری روسیه را از عدم دسترسی به سوئیفت حفظ کند.»شبکه مخابراتی مالی بین بانکی جهانی سوئیفت در بلژیک قرار دارد و روزانه بیش از هزار و ۱۰۰ موسسه مالی در بیش از ۲۰۰ کشور جهان برای تراکنش بینالمللی به آن متصل هستند.

فرانسه هم اعلام کردهاست که بهدنبال راهکاری برای گریز از تحریمهای آمریکا علیه کشورهایی همچون ایران هستند و برای این منظور گزینههایی از جمله نقش بانکهای مرکزی را بررسی میکنند.به گزارش «ایسنا» به نقل از پایگاه خبری بلومبرگ، این اقدامات که بریتانیا نیز در آن همکاری دارد، نشانی از تلاش قدرتهای اروپایی برای اقدامی جدی در خصوص افزایش استقلال خود در برابر دولت دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا است.برونو لومیر، وزیر دارایی فرانسه در همین باره گفت: «ما به همراه آلمان برای کار روی یک ابزار مالی اروپایی مستقل یا آلمانی- فرانسوی که از قربانی شدنمان در تحریمهای خارجی آمریکا جلوگیری کند، مصمم هستیم.» او افزود: «میخواهم اروپا یک قاره مقتدر باشد، نه یک قاره تابع و این به معنای داشتن یک ابزار تامین مالی کاملا مستقل است که امروز وجود ندارد.»

با بازگشت تحریمهای آمریکا علیه ایران و خروج این کشور از توافق هستهای ایران که بهرغم مخالفتهای متحدان این کشور در ناتو و چین و روسیه صورت گرفت، برخی شرکتهای اروپایی برای جلوگیری از اقدامات تنبیهی آمریکا فعالیت خود با ایران را متوقف کردند اما فرانسه و آلمان و همچنین شرکای اروپایی آنان خواستار ادامه فعالیتهای خود با ایران هستند.لومیر استفاده از بانک سرمایهگذاری اروپا به عنوان یک «کانال مالی» را «بسیار پیچیده» دانست و گفت دولتهای آلمان و فرانسه در حال مذاکره با بانکهای مرکزی خود درباره میزان مشارکتشان در این طرح هستند.این وزیر فرانسوی در این باره گفت: «اگر میخواهیم دستگاه کاملا مستقلی ایجاد کنیم، باید همه گزینهها را بررسی کنیم.»کریستیا فریلند، وزیر امور خارجه کانادا نیز در سخنان خود در نشست سالانه دیپلماتهای آلمانی تاکید کرد که کشورش هدف حفظ نظام جهانی چندجانبه را دنبال میکند.

یادداشت وزیر خارجه آلمان

سخنان وزرای خارجه آلمان و فرانسه در شرایطی مطرح میشود که خبرگزاری «اسپوتنیک» به نقل از یک مقام اروپایی از بررسی احتمالی ایجاد شبکهای مشابه سوئیفت برای تعاملات تجاری با ایران در راستای حفظ برجام خبر داده بود. یک منبع مطلع اروپایی هفته گذشته گفتهبود که اتحادیه اروپا دیدگاه «هایکو ماس»، وزیر امور خارجه آلمان مبنی بر ایجاد یک نظام پرداخت مالی اروپایی مشابه «سوئیفت» را برای کمک به حفظ توافق هستهای ایران پس از خروج آمریکا در نظر میگیرد.

به نوشته اسپوتنیک این مقام اروپایی درباره واکنش اعضای اتحادیه اروپا به ایجاد بستری مشابه سوئیفت برای حفظ برجام گفته بود: بهعنوان بخشی از اقدامها بهمنظور حفظ توافق هستهای ایران، هدفی مبنی بر حفظ سازوکارهای انجام عملیات مالی وجود دارد که اجازه میدهد ایران همچنان از این توافق بهرهمند شود، این بخش مهمی از کار و بیان ایدههای گوناگون (در مورد این موضوع) است که بیان میشود و درحالحاضر میتوان گفت که نقش مهمی را در تلاش برای ضمانت دادن به حفظ توافق هستهای ایران دارد.

وزیر خارجه آلمان روز سهشنبه هفته گذشته به ایده ایجاد نظامهای پرداخت مالی مستقل اروپا از آمریکا برای حمایت از توافق هستهای با ایران اشاره کرده بود. «هایکو ماس» در مقالهای نوشته بود، اروپا برای حفاظت از برجام به ایجاد نظامهای پرداخت مالی مستقل نیاز دارد و زنده بودن توافق هستهای بهتر از بحرانی است که شاید خاورمیانه را تهدید کند. ماس این کانالهای مالی مستقل را بهعنوان راهی برای اجتناب از تحریمهای آمریکا علیه شرکتهایی که با ایران تجارت میکنند، پیشنهاد کرده است.

ماس در ادامه مقاله خود نوشته بود: «بهعنوان اروپاییها، ما صریحا به آمریکاییها گفتهایم که متوقف کردن توافق هستهای با ایران، یک اشتباه خواهد بود. در این میان، نخستین تحریمهای آمریکا بازگشتهاند. در این وضعیت، این دارای اهمیت استراتژیک است که به واشنگتن بگوییم: ما میخواهیم با هم کار کنیم اما به شما اجازه نمیدهیم ما را دور بزنید. بنابراین، شایسته است که شرکتهای اروپایی را از تحریمهای قانونی حفظ کنیم.»پیشتر آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان هم روز چهارشنبه در همین زمینه گفته بود، «درباره موضوع نظامهای پرداخت مالی مستقل، ما در تعامل با ایران مشکلهایی داریم. بیشک، میدانیم که در مورد تامین مالی تروریستها، سوئیفت بسیار مهم است.»

یک سخنگوی وزارتخارجه آلمان نیز در این باره گفتهبود که مقاله منتشر شده «هایکو ماس»، وزیرخارجه آلمان در نشریه «هندزبلات» درباره روابط با واشنگتن از جمله اینکه چگونه قدرتهای اروپایی میتوانند به حفظ برجام بعد از خروج آمریکا از آن کمک کنند، مباحثاتی را برمیانگیزد. سخنگوی وزارتخارجه آلمان در ادامه ضمن اشاره به رایزنی برلین با شرکایش از جمله فرانسه و انگلیس، اظهار کرد که باز نگه داشتن مسیرهای مالی برای حفظ برجام حیاتی است.
مخالفت آمریکا

با این همه، موضع صریح وزیرخارجه آلمان اما به مذاق محافظهکاران آمریکا خوش نیامد. در همین باره ۱۶ سناتور جمهوریخواه طی نامهای از وزارت خزانهداری این کشور خواستهاند ضمن تسریع تحریمهای بانکی ایران، دسترسی این کشور به شبکه مالی سوئیفت را حتی پیش از موعد مقرر مسدود کند؛ سوئیفت شبکه ارتباطی بینالمللی بانکها است که اتصال به آن برای تراکنشهای مالی خیلی مهم است.روز پنجشنبه (۲۳ اوت) ۱۶ سناتور به رهبری تد کروز، سناتور محافظهکار از ایالت تگزاس، از وزارت خزانهداری آمریکا خواستند «همه اقدامات لازم» را بهعمل آورد تا به گفته آنها، دسترسی ایران به منابع مالیاش محدود شود.

آنها در نامه خود به استیو منوچین، وزیر خزانهداری، نوشتند که اقدامات سریع و همهجانبه برای موفقیت راهبرد فشار حداکثری دولت ترامپ، امری حیاتی است، هم برای اینکه، به گفته آنها، منابع رژیم ایران برای رفتار مخربش محدود شود و هم اینکه نشاندهنده تعهد آمریکا به حفظ یکپارچگی ساختار تحریمها خواهد بود. کاخسفید بنا دارد تحریمهای نفتی و بانکی ایران را ۱۳آبان آینده برگرداند. تحریمهایی که با کنار کشیدن آمریکا از توافق هستهای به دستور دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا دوباره اعمال خواهد شد. این تحریمها درآمد اصلی ایران یعنی فروش نفت را هدف میگیرد و دولت ترامپ میگوید میخواهد فروش نفت ایران را به صفر برساند.