خروج ۳۰ میلیارد دلار سرمایه ارزی از کشور

براساس آنچه فعالان حوزه اقتصاد و دستاندر کاران بازار بر آن تاکید دارند، نرخ منطقی دلار ۵۵۰۰ تا ۶۰۰۰ تومان است درصورتیکه نرخ دلار در بازار ثانویه و بازار آزاد حتی به دو برابر قیمت واقعی و معقول خود رسیده است. ضمن آنکه ذخایر ارزی ایران بیش از ۱۱۰ میلیارد دلار است که برای روز مبادا در نظر گرفته شده و دولت در عرضه آن صرفهجویی میکند تا منابع ارزی حفظ شود. دولت پیشگیری میکند تا با آغاز دور دوم تحریمها، اگر درآمدهای ارزی حاصل از نفت بسیار کاهش پیدا کند بتواند با حفظ ذخایر ارزی، کشور را مدیریت کند. به همین دلیل نرخ ارز مبادلهای را چنان بالا برده که میزان مصرف را کاهش دهد و باعث تعادل بین درآمد ارزی در آینده و مصارف باشد. 

جهش نرخ دلار منطقی نیست

در این باره سید کاظم دوستحسینی هم به عنوان یکی دیگر از کارشناسانی که که بر منطقی نبود نرخ ارز گلایه دارد، میگوید اگر بخواهیم برای دلار نرخ واقعی تعیین کنیم باید متغیرهای اقتصادی زیادی را در نظر بگیریم. ضمن اینکه برای کشوری همچون ما که دچار بحرانهای سیاسی و اجتماعی است، متغیرها تاثیرگذار بر نرخ دلار است لذا باید این متغیرها را در محاسبات لحاظ کرد. آنچه مسلم است این است که جهش نرخ دلار، منطقی نبوده و متغیرهای اقتصادی کشور طی شش ماه - یک سال اخیر تغییر عمدهای نداشته که سبب دو برابر شدن نرخ ارز شود.

چرا دلار گران شد؟

این عضو سابق هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: مسائل هیجانی و جو روانی نیز روی قیمتها اثر گذاشته که برای تاثیرگذاری آن باید به متغیرهای اقتصادی مراجعه کرد. بطور مثال، ظرف پنج سال گذشته حجم نقدینگی کشور سه برابر شده در صورتی که احتمالا به این اندازه ثروت ایجاد نشده و رشد اقتصادی نداشتهایم که نشاندهنده تضعیف ارزش ریال در برابر ارزهای خارجی است. این عضو سابق هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران افزود: از سوی دیگر میزان استفاده از ارز و مصرف کاذبی که ناشی از خروج سرمایه است و هیجانی که باعث شده برخی سرمایههای خود را از کشور خارج کنند، خود عاملی بر افزایش نرخ ارز شده است. هر چند آمار خروج ارز متغیر است اما طبق اعلام نهادهای بینالمللی حدود ۲۰ -۳۰ میلیارد دلار از کشور خارج شده است.

دوستحسینی اظهار کرد: باید قیمتی برای ارز تعیین شود که علمی باشد اما لزوما فاکتورهای موثر که علمی هم نیستند و همچنین تقاضاهای کاذب برای ذخیرهسازی افراد به سبب نگرانی از آینده، عواملی هستند که باعث جهش نرخ ارز شدهاند.

اگر التهابات کم شود، دلار هم ارزان میشود

وی تاکید کرد: اگر واقعاً التهابات شرایط سیاسی و اجتماعی کاهش پیدا کند، نرخ ارز قطعا افت خواهد کرد. علاوه براین اگر سیاستهای درستی اتخاذ شود، قیمت دلار پایینتر هم می آید. این عضو سابق هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران با بیان اینکه کمتر از ۲۰۰ میلیارد دلار نیاز کشور است که موجود نیز هست، تصریح کرد: اگر دولت کل منابع ارزی و ریال را از سطح کشور جمع کند و به جای آن ارز جایگزین کند، قطعا میتواند قیمت ارز را کاهش دهد و عملا آنچه تحت عنوان هیجانات روانی و اجتماعی است، از بین رفته و حباب یا هرچیز دیگر آن برطرف خواهد شد.

دوستحسینی اظهار کرد: باید آنالیزهای این چنینی در مجموعه دولت و سازمان برنامه و بودجه انجام شود تا مشخص شود که منابع ارزی کشور چقدر است؛ چراکه همچون سایر کشورها که دچار تورمهای زیاد میشوند، دولت باید قیمت پول ملی را نسبت به ارزهای خارجی بپذیرد و تعهد دهد که میتواند ثابت نگه دارد. وی افزود: راه دوم این است که برخی کشورهای دیگر نیز انجام دادهاند؛ اینکه بطور موقت یا دائم ارز خارجی را جایگزین پول ملی کند که مستلزم وجود منابع است و به نظر میآید کشور در این اندازه ذخیره دارد و این شیوه امکان پذیر است.

نرخ فعلی دلار منطقی نیست

این کارشناس مسائل مالی و اقتصادی با اشاره به صحبتهای رئیس جمهور در مجلس مبنی بر اینکه میتوانیم از ذخایر ارزی کشور استفاده کنیم و قیمت دلار را پایین بیاوریم. اما این کار را نمیکنیم، گفت:  از نظر من نرخ ارز نباید این باشد. ضمن اینکه منابع ارزی کشور همیشه مازاد نسبت به مصارف واقعی و حتی کاذب است؛ بنابراین این میزان جهش ارز و تورم غیر منطقی است.

دوستحسینی تصریح کرد: با توجه به اینکه بخش زیادی از مردم ترجیح میدهند به جای ذخیرهسازی ریال، ارز، سکه و ... نگهداری کند، تقاضای کاذبی به وجود میآید که حجم آن بالاتر از میزان درآمد کشور بوده و طبیعتا تعادل عرضه و تقاضا را برهم میزند. قیمتها بالا رفته ضمن اینکه واسطهگریهایی هم وجود دارد که به افزایش قیمتها کمک کرده که اگر این واسطهگرها همراهی میکردند، نه تنها در حوزه ارز در اکثر حوزهها این اتفاقات نمیافتاد. وی افزود: همانطور که در حوزه مسکن، بخشی از افزایش قیمتها را املاک و بنگاهها دامن میزنند.