استفاده اروپا از بانک‌های مرکزی خود برای انتقال پول به ایران

متحدین آمریکا به دنبال ایجاد میان بر در ارتباط با تحریمهای دونالد ترامپ علیه ایران هستند تا برجام را بدون ایالات متحده حفظ کنند. با شروع دور دوم تحریمها که از ماه نوامبر علیه ایران اجرایی خواهد شد، مقامات اروپایی به دنبال حفظ روابط تجاری خود با ایران هستند. در حال حاضر، اروپاییها طرح نوآورانهای را برای حفظ روابط تجاری خود با ایران در دست مذاکره قرار دادهاند که از جمله آن ایجاد یک بستر جایگزین برای سوئیفت که مستقل از تاثیر آمریکا بمنظور انتقال پول از مکانی به مکان دیگر باشد، هستند. از آنجایی که بانکهای تجاری باید تراکنش خود با ایران را به دلیل مصون ماندن از تحریمها متوقف کنند، اروپاییها در حال برسی استفاده از بانکهای مرکزی اروپا خود به منظور انتقال پول به ایران هستند و علت آن این است که معتقد هستند دونالد ترامپ بانک مرکزی متحد خود را تحریم نمیکند.

در حال حاضر برخی از دیپلماتهای آمریکایی در حال کمک به اروپاییها هستند تا برای بنگاههای اقتصادی کوچک و متوسط آنها بازار جایگزین ایران را پیدا کنند تا ضرر آنها جبران شود. در همین حال امانوئل مکرون رییس جمهور فرانسه هفته گذشته گفت: اروپا به خاطر امنیت خود دیگر به تنهایی نمیتواند وابسته به ایالات متحده باشد. از طرفی هم «بریان هوک» نماینده ویژه آمریکا در امور ایران به تازگی اتحادیه اروپا را به دلیل پرداخت ۲۱ میلیون دلاری به ایران مورد شماتت قرار داد و گفت: این موضوع پیام اشتباهی را در زمان اشتباهی مخابره میکند. اروپاییها استدلال میکنند که پرداخت نشان میدهد اروپا به تعهد خود در مورد قرار داد هسته ای ادامه میدهد.

برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که استفاده بیش از حد از تحریمها بویژه زمانیکه دیگر کشورها مخالف آن هستند باعث خواهد شد که جهان راههایی را برای دور زدن آن پیدا کند که این موضوع میتواند به تدریج سلطه اقتصادی آمریکا را کاهش دهد. نگرانی این است که برخی از قدرتهای اقتصادی مانند چین میتوانند خود را به عنوان یک بازار جایگزین جذاب عرضه کنند؛ جاییکه شرکتهای بین المللی میتوانند در آنجا متمرکز شوند.

بسیاری از شرکتهای در اروپا نیازمند بانکهای کوچک یا بانکهای مرکزی به منظور امور فاینانس با ایران هستند و این مسئله منجر به آن شده تا اروپاییها استفاده از بانکهای مرکزی خود را برای انتقال پول به ایران مورد بررسی قرار دهند. بر اساس این طرح یک بانک مرکزی اروپایی میتواند صدها یا حتی هزاران تراکنش را برای ارسال پول به ایران و باز توزیع آن به پذیرندگان در ایران انجام دهد. بانکهای مرکزی اروپا که اقدام به ارسال پول به ایران میکنند همچنان نقض همان تحریمهایی که بانکهای تجاری انجام میدهند را مرتکب میشوند و میتوانند جریمه شوند؛ اما اروپاییها معتقد هستند که ترامپ تحریمهای اقتصادی شدیدی را علیه بانک مرکزی متحد خود اعمال نمیکند.

از ماه نوامبر دسترسی ایران به سوئیفت قطع خواهد شد و از طرفی هم بریتانیا، آلمان و فرانسه به آمریکا پافشاری کردهاند که به ایران اجازه دهد تا در این سامانه بماند؛ اما انتظار میرود که ترامپ درخواست آنها را رد کند. پیش از این وزیر دارایی فرانسه گفته بود که خواستار این هستم که اروپا یک قاره پرقدرت باشد نه یک رعیت؛ ضمن اینکه «هیکو ماس» وزیر خارجه آلمان هم از ایجاد یک سیستم جایگزین برای سوئیفت حمایت کردهبود تا از شرکتهای اروپایی در مقابل تحریمها محافظت کند؛ اما «آنگلا مرکل» صدراعظم آلمان نسبت به آن مخالفت کرد و هشدار داد که این موضوع میتواند شفافیت سوئیفت را که کمک به از بین رفتن کلاهبرداری و فاینانس تروریسم میشود را تضعیف کند.