ماجرای ارزهایی که به بازار تزریق نمی‌شود

سالانه بالغ بر 40 تا 45 میلیارد دلار صادرات غیرنفتی داریم که از این رقم حدود 12 میلیارد دلار مربوط به صادرات پتروشیمیها است. در واقع سهم محصولاتی که از طریق مجتمعهای پتروشیمی صادر میشود در مجموع صادرات غیرنفتی کشور چیزی در حدود 26 تا 30 درصد است. این سهم 30 درصدی صادرات پتروشیمیها در مجموع صادرات غیرنفتی کشور در طول سال با اندکی تغییر با روند تقریبا ثابتی برقرار است. این روزها بحث تزریق ارز پتروشیمیها به بازار ثانویه سامانه نیما داغ است و انتقادهای متعددی از چرایی تأخیر در تزریق ارز توسط پتروشیمیها مطرح شده و برخی کسری ارز در بازار را به پتروشیمیها نسبت میدهند، این درحالی است که با وجود سهم 30 درصدی پتروشیمیها در صادرات غیرنفتی کشور، در یک ماه اخیر (16 مرداد تا 19 شهریور 97) 73 درصد ارز تزریق شده به بازار ثانویه توسط پتروشیمیها صورت گرفته است. رئیس جمهور هفدهم شهریورماه سال جاری انتقادهای تندی را نسبت به صادرکنندگانی که ارز حاصل از صادرات خود را به سامانه نیما تزریق نمیکنند مطرح کرد.

حجت الاسلام روحانی در جشنواره شهید رجایی با بیان اینکه، من بهعنوان رییس دولت اعلام میکنم که بخشی از التهابات داخلی است، تأکید کرده بود: صادرکنندههای دولتی و خصولتی ارز صادراتی را که باید امروز در اختیار سامانه نیما قرار دهد، صبر میکند 48 ساعت دیرتر میدهد و این کار خیانت به کشور است. در نمودار بالا مشخص است که همواره تزریق ارز پتروشیمیها (با سهم 30 درصدی در صادرات غیرنفتی) بیشتر از تزریق ارز سایر صادرکنندگان بوده و تنها در روز هجدهم ( روز بعد از تذکر جدی رئیس جمهور) تزریق ارز سایر صادرکنندگان با میزان تزریق ارز توسط پتروشیمیها برابر شده است. سوختهای معدنی، آهن و فولاد، محصولات نباتی، محصولات معدنی، محصولات غذایی، محصولات مکانیکی و ... دیگر بخش های صادرات غیرنفتی کشور را شامل میشوند که سهمی حدودا 70 درصدی در صادرات غیرنفتی دارند. حال سوال اینجاست که کدام یک از صادرکنندگان این بخشها، ارز خود را به بازار عرضه نمیکنند و یا با تأخیر این کار را انجام میدهند و رسیدگی به این مسئله مهم، پشت انتقادهای مکرر به پتروشیمیها مخفی و مغفول مانده است.