مذاکره با اروپا با بن‌بست مواجه شده/عدم توافق، بهتر از توافق بد است

«ترزا می» نخستوزیر انگلستان روز پنجشنبه در تشریح نتایج نشست دیروز سران اتحادیه اروپا گفت مذاکرات با بروکسل با «بنبست» مواجه شده و او حاضر نخواهد بود از طرحی که برای خروج از اتحادیه اروپا ارائه کرده، کوتاه بیاید.

دیروز سران اتحادیه اروپا در نشستی غیررسمی در شهر «سالزبورگ» اتریش برای مذاکره درباره جزئیات توافق خروج بریتانیا از این اتحادیه گردهم آمدند. می امیدوار بود توافق در این نشست، در آستانه گردهمایی سالانه حزب محافظهکار که هفته آینده برگزار میشود، جایگاه او در قدرت را تحکیم کند. اما جلسه سالزبورگ به صحنه نمایش اختلاف میان لندن و بروکسل بدل شد و مقامهای اتحادیه اروپا به صراحت طرح پیشنهادی می را رد کردند.

نخستوزیر انگلیس امروز در بیانیهای که در برابر دوربینها قرائت کرد، در مورد روند مذاکره با اتحادیه اروپا گفت: «من همواره گفتهام که این مذاکرات دشوار خواهد بود و در پیچهای پایانی دشوارتر هم میشود.»

بر اساس آنچه دیروز در رسانهها گزارش شد و امروز هم می آن را تایید کرد، تعیین وضعیت مرز میان ایرلند و ایرلند شمالی مهمترین نقطه اختلاف میان طرفین است. بر اساس توافقنامه موسوم به «توافق جمعه خوب» که از سال ۱۹۹۹ اجرایی است، میان ایرلند و ایرلند شمالی مرز فیزیکی وجود ندارد، اما خروج ناگهانی بریتانیا از اتحادیه اروپا میتواند بعد از حدود ۲۰ سال بار دیگر این دو منطقه را به صورت فیزیکی از هم جدا کند، چراکه ایرلند شمالی همچنان بخشی از بریتانیا به شمار میآید.

انگلستان و اتحادیه اروپا تلاش میکنند به توافقی دست یابند که از یکسو ایرلند شمالی را از «بازار واحد» اروپایی جدا کند و از سوی دیگر از ایجاد مرز فیزیکی بین ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند جلوگیری شود.

ترزا می ماه گذشته در تصمیمی که به استعفای دو نفر از اعضای کابینه او از جمله «بوریس جانسون» وزیر خارجه منجر شد، طرحی موسوم به «چکرز» (نام اقامتگاه نخستوزیر انگلیس) را به اتحادیه اروپا ارائه کرد. بر اساس این پیشنهاد، بین ایرلند و ایرلند شمالی توافق تجارت آزاد امضا میشود، اما کنترل مرز باز میان دو منطقه بر عهده انگلستان قرار میگیرد و مالیات تجاری بین دو منطقه را هم لندن به نمایندگی از بروکسل جمع میکند.

در نشست سالزبورگ این پیشنهاد از سوی اتحادیه اروپا رد شد و «دونالد توسک» رئیس شورای اروپا این طرح را موجب تضعیف «بازار واحد» اروپایی خواند و گفت بروکسل با چنین پیشنهادی موافقت نمیکند.

می در این مورد گفت: «دیروز دونالد توسک گفت پیشنهاد ما بازار واحد را تضعیف میکند. او نه دلیل این حرفش را توضیح داد و نه پیشنهاد جایگزینی ارائه کرد. بنابراین ما به یک بنبست رسیدهایم.»

اتحادیه اروپا تاکنون دو گزینه به انگلستان پیشنهاد کرده است. یکی از این پیشنهادات این است که لندن با وجود خروج از اتحادیه، همچنان عضو بازار واحد اروپایی باقی بماند. گزینه دوم هم این است که انگلستان از این بازار اروپایی خارج شود، اما ایرلند شمالی به عنوان استثنا همچنان در بازار واحد باقی بماند.

نخستوزیر انگلیس گزینه نخست را «به سخره گرفتن همهپرسی» و گزینه دوم را هم «دو پاره کردن بریتانیا» توصیف کرد و گفت: «این چیزی است که من با آن موافقت نمیکنم. در واقع به نظرم هیچ نخستوزیر بریتانیایی هرگز با آن موافقت نمیکند. اگر اتحادیه اروپا تصور میکند که من [موافقت] میکنم، دارد مرتکب اشتباهی اساسی میشود.»

وی افزود: «هر چیزی که به همهپرسی احترام نگذاشته یا عملا کشور ما را تقسیم کند، توافقی بد است و من هم همیشه گفتهام که عدم توافق بهتر از یک توافق بد است.»

مردم انگلیس دو سال پیش بر خلاف آنچه نظرسنجیها نشان میداد، با رأی مثبت به خروج از اتحادیه اروپا، هم لندن و هم بروکسل را غافلگیر کردند. بر اساس نتایج آن همهپرسی، قرار شد بریتانیا ظرف سه سال اتحادیه اروپا را ترک کند. مذاکرات جزئیات خروج از اتحادیه اروپا پارسال آغاز شد و همچنان در جریان است، با این وجود طرفین هنوز نتوانستهاند درباره ابعاد پیچیده اقتصادی این روند، به توافق برسند.

در صورتی که تا پایان ماه مارس ۲۰۱۹ دو طرف به توافقی نرسند و ضربالاجل توافق هم تمدید نشود، اصطلاحا «خروج سخت» اتفاق میافتد، به این معنی که انگلستان به صورت آنی اتحادیه اروپا را ترک میکند، بیآنکه تکلیف جزئیات روابط اقتصادی طرفین روشن شود. اندیشکدهها و مراکز اعتبارسنجی اقتصادی درباره تبعات وخیم چنین سناریویی هشدار داده و گفتهاند چنین رخدادی میتواند اقتصاد انگلستان و اتحادیه اروپا را با شوک مواجه کند.

نخستوزیر انگلیس که از سوی منتقدانش به ناتوانی در مدیریت صحیح روند خروج متهم شده، امروز درباره آینده گفتوگوها با اروپا گفت: «در طول این روند، من جز با احترام با اتحادیه اروپا رفتار نکردم. انگلستان انتظار [برخورد] مشابهی دارد. داشتن یک رابطه خوب در پایان این روند، به این مسئله بستگی دارد... هیچکس بیش از من خواهان یک توافق خوب نیست. اما اتحادیه اروپا باید به روشنی بداند که من نتایج همهپرسی را لغو نمیکنم و کشورم را هم تجزیه نمیکنم.»