ایجاد« سازوکار ویژه » تسهیل پرداخت‌های نفتی و واردات ایران

وزیران خارجه ایران و ۱+۴ دوشنبه شب در نیویورک بار دیگر دور یک میز جمع شدند و تاکید کردند که «برجام یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه است و یک دستاورد بسیار مهم در حوزه دیپلماسی چندجانبه محسوب میشود که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ با اتفاق آرا مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است.» این نشست پیش از تلاش آمریکا برای استفاده ابزاری از شورای امنیت و اجرای نمایش علیه ایران از اهمیت ویژه ای برخوردار بود؛ حمایت اروپا، چین و روسیه از ایران و برجام، و انزوای آمریکا را به روشنی به تصویر کشید. در پایان این نشست وزرای خارجه ایران و کشورهای ۴+۱ اقدام به صدور بیانیه مشترکی کردند که واجد نکات مهم و قابل توجهی می باشد. وزرای خارجه در این بیانیه بر اعلام تعهد مجدد کشورهای عضو برجام بر اجرای کامل و موثر این توافق، از جمله در حوزه رفع تحریم ها تاکید کرده و اذعان نمودند که رفع تحریم ها و برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله، بخش کلیدی و حیاتی برجام است.

وزرای خارجه در این بیانیه اظهار تاسف عمیق خود را نسبت به خروج آمریکا از برجام اعلام داشته و در یک مقابله آشکار با تحریمهای یکجانبه آمریکا، بر تعهدات خود مندرج در بیانیه قبلی در تاریخ ۱۵ تیر ۹۷ در موضوعاتی همچون حفظ و ارتقاء روابط گستردهتر اقتصادی با ایران؛ حفظ و استمرار کانالهای مؤثر مالی برای تعامل با ایران؛ تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی؛ و ... تاکید کردند. آنها همچنین تعهد خود را به پیگیری اقدامات مشخص و موثر برای تضمین کانالهای پرداخت با ایران تکرار کردند.

نظر به فوریت و ضرورت حصول به نتایج ملموس، وزرای خارجه از پیشنهادات عملی برای حفظ و توسعه کانالهای پرداخت و به طور مشخص ابتکار تاسیس یک «سازوکار ویژه» برای تسهیل پرداختهای مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران، که فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت کرده و به آنها اطمینان مجدد میدهد، استقبال کردند. آنها همچنین بر اراده قوی خود برای حمایت از فعالیت بیشتر برای عملیاتی کردن فوری این «سازوکار ویژه» در کنار تداوم تعامل با شرکای منطقهای و بین المللی تصریح کردند.

بیانیه وزرای خارجه ایران و کشورهای ۱+۴ دیگر کشورها را نیز به اتخاد سیاستها و ایجاد سازوکارهای مشابه در روابط اقتصادی خود با ایران تشویق کرده و خواهان حفظ و تقویت روابط دوجانبه اقتصادی با ایران و بسیج همه امکانات از جمله از طریق همکاری با کشورهای ثالث برای عادی سازی موثر روابط تجاری و بازرگانی با ایران شده است، که بیان آشکار اراده اعضا برای حفظ برجام است و آشکارا در مقابل اراده آمریکا برای نابودی برجام و اعمال مجدد تحریمها بر ایران قرار دارد. اعضا در این بیانیه مشترک بر فوریت و ضرورت تاسیس یک «ساز و کار ویژه» برای تسهیل پرداختهای نفتی و واردات ایران تاکید کردند.

متن بیانیه مشترک پایانی دومین نشست وزیران خارجه کشورهای باقیمانده در برجام به شرح زیر است:

۱-نشست وزیران ۱+۴ (چین، فرانسه، آلمان، فدراسیون روسیه، انگلیس به اضافه نماینده عالی اتحادیه اروپا برای امور خارجی و امنیتی) و جمهوری اسلامی ایران، اعضای برنامه جامع اقدام مشترک، در ۲ مهرماه ۱۳۹۷ در نیویورک برگزار شد. اعضا مسیرهای پیش رو برای تضمین اجرای کامل و موثر توافق هستهای در تمامی ابعاد را بررسی کردند. آنها همچنین فرایند یافتن و عملیاتی کردن راهکارهای عملی برای مسایل ناشی از خروج یکجانبه ایالات متحده از این توافق و وضع مجدد تحریمهایی که وفق برجام و پیوست شماره دو آن رفع شده بود - موضوعی که عمیقاً موجب تاسف است، را مورد مداقه قرار دادند.

۲-نشست به ریاست خانم فدریکا موگرینی، نماینده عالی اتحادیه اروپایی و با حضور اعضای برجام در سطح وزرای خارجه برگزار شد.

۳- اعضای برجام مجدداً بر تعهد خود نسبت به اجرای کامل و مؤثر آن در کمال حسن نیت و در یک فضای سازنده تاکید نمودند. آنها خاطرنشان نمودند برجام یک عنصر کلیدی در ساختار جهانی عدم اشاعه بوده و یک دستاورد بسیار مهم در حوزه دیپلماسی چندجانبه میباشد که بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ با اتفاق آرا مورد تأیید شورای امنیت سازمان ملل متحد قرار گرفته است.

۴- اعضا تصدیق کردند همانطور که ۱۲ گزارش پیدر پی آژانس بینالمللی انرژی اتمی تایید کرده است، ایران به اجرای کامل و مؤثر تعهدات هستهای خود ادامه داده، و بر ضرورت تداوم این عملکرد تاکید کردند. اعضا کماکان پروژه مدرنسازی رآکتور تحقیقاتی اراک به عنوان بخشی از برجام و طرح تبدیل تأسیسات فردو به یک مرکز هستهای فیزیک و فناوری را مورد حمایت قرار خواهند داد. اعضا همچنین مجدداً حمایت خود را از پروژههایی که در حوزه همکاری هستهای صلحآمیز در چارچوب پیوست شماره سه برجام قرار دارند، اعلام کردند.

۵- اعضا اذعان کردند که در کنار اجرای تعهدات هستهای از سوی ایران، رفع تحریمها و از جمله برخورداری ایران از منافع اقتصادی حاصله از آن، یک بخش حیاتی از برجام است.

۶- اعضا بر اراده خود برای حمایت از آزادی فعالان اقتصادی در تعقیب کسب و کار مشروع با ایران، در تطابق کامل با قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، تاکید کردند.

۷- اعضا همچنین فعالیتهای فشرده و پیشرفتهای ماهوی که تاکنون صورت گرفته است، تشدید گفتوگوهای فنی، تلاشهایی که برای حفظ و تقویت روابط دوجانبه اقتصادی انجام میشود، بسیج منابع قابل توجه توسط همه اعضا، از جمله با کشورهای ثالث علاقهمند برای حمایت از برجام، و پیگیری به موقع و موثر عادیسازی روابط تجاری و بازرگانی با ایران را مورد توجه و تاکید قرار دادند.

۸- در این زمینه، اعضا از بروزسانی «قانون انسداد» اتحادیه اروپا، و اعطای مجوز به بانک سرمایهگذاری اروپا برای اینکه ایران نیز واجد شرایط برای دریافت وامهای خارجی محسوب شود، و اینکه این بهروزسانی در ۱۶ مرداد اجرایی شده است، استقبال کردند.

۹- اعضا تداوم تعهد خود به اهداف مندرج در بیانیه وزرای جلسه کمیسیون مشترک در ۱۵ تیرماه ۱۳۹۷، به ویژه پیگیری اقدامات مشخص و مؤثر برای تضمین کانالهای پرداخت با ایران، و تداوم صادرات نفت و میعانات گازی، محصولات نفتی و پتروشیمی را مجدداً مورد تأیید قرار دادند.

۱۰- نظر به فوریت و ضرورت حصول به نتایج ملموس، اعضا از پیشنهادات عملی برای حفظ و توسعه کانالهای پرداخت و به طور مشخص ابتکار تاسیس یک «سازوکار ویژه» برای تسهیل پرداختهای مربوط به صادرات (شامل نفت) و واردات ایران، که فعالان اقتصادی را در تعقیب تجارت مشروع با ایران مساعدت کرده و به آنها اطمینان مجدد میدهد، استقبال کردند. اعضا مجدداً بر اراده قوی خود برای حمایت از فعالیت بیشتر برای عملیاتی کردن این «سازوکار ویژه» در کنار تداوم تعامل با شرکای منطقهای و بینالمللی تصریح کردند.

۱۱- اعضا بر تصمیم خود برای حمایت از راهکارهای عملیاتی درخصوص موارد فوق تاکید و توافق کردند پیشرفتهای حاصله را به دقت زیر نظر داشته باشند و جلسه کمیسیون مشترک را، از جمله در سطح وزیران، به نحو مقتضی برای پیشبرد تلاشهای مشترک تشکیل دهند.

۱۲- اعضای برجام خاطرنشان کردند این ابتکارها با هدف حفظ برجام صورت میگیرد که در جهت منافع بینالمللی است.

نشست وزیران خارجه ایران و اعضای ۱+۴ در نیویورک حدود یک ساعت به طول انجامید و در پایان ظریف وزیر خارجه ایران و موگرینی رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا در جمع خبرنگارانِ حاضر در محل نشست حضور یافتند و بیانیه نشست را به زبانهای فارسی و انگلیسی قرائت کردند.

این برای نخستینبار است که بعد از خروج آمریکا از برجام، پس از مذاکرات هفتجانبه وزیران خارجه در وین یا مذاکرات ایران و سه کشور اروپایی با حضور موگرینی در بروکسل، نماینده ایران و ۱+۴ به طور مشترک در کنفرانس خبری حاضر میشوند و بیانیه را قرائت میکنند.