واکنش‌های بازار ارز به رایزنی‌های روحانی در نیویورک

دیروز بازار ارز دوباره التهاب و بلاتکلیفی سنگینی را تجربه کرد. قیمت را دلالان تعیین میکردند و صرافان هم معاملهای انجام نمیدادند. تفاوت قیمت خرید و فروش ارز در دستان واسطهها، گاه به ۸۰۰ تومان هم میرسید و آنها اگر قرار بود ارزی بفروشند، سخنرانی ترامپ و روحانی را بهانه میکردند و یا ارز نمیفروختند یا با منت زیاد، خریداران را مجبور به پرداخت هزینههای بالا و بعضا تا ۱۷۵۰۰ تومان برای هر دلار میکردند و اگر میخواستند از فروشنده ارز بخرند، حتما قیمتها را به شدت میشکستند و به بهانه اینکه بازار خرید و فروش نمیکند، قیمت پایینی را برای خرید ارز میپرداختند.

این داستان تلخ بازار ارزی است که سیاستگذار به نظر میرسد خود را از مدیریت آن کنار کشیده و تنها دل به تنظیماتی داده است که به گفته خود در بازار ثانویه و نیما انجام میشود. نه صرافیها نقش جدی در بازار ارز دارند و نه بانک مرکزی نقشه و الگویی دقیق برای بازار که بتواند کنترل آن  را در دست بگیرد. این در شرایطی است که اگر بانک مرکزی برنامهای هم برای تنظیم بازار ارز در نظر گرفته، هنوز نتوانسته نتایج ملموسی را در بازار ارز بر جای بگذارد.

نکته حائز اهمیت این است که بانک مرکزی معتقد است که تنها ۳ درصد از بازار ارز را اسکناسها تامین میکنند و کار در  دست دلالها است؛ در حالیکه ۹۷ درصد مابقی در بازار ثانویه رد و بدل میشود و نرخی به مراتب پایینتر از آنچه که در بازار آزاد ارز میگذرد، دارد. این در حالی است که همین سه درصد اکنون کل اقتصاد ایران را تحتالشعاع خود قرار داده است و بانک مرکزی باید هر چه سریعتر برای آن فکری کند.

همچنین روز گذشته دلهره بازار ارز برای سخنان روسای جمهوری ایران و آمریکا در سازمان ملل، تقریبا معاملات در بازار ارز را قفل کرده و رکوردهای قیمتی بالایی را برای بازار رقم زده بود. این در حالی است که فعالان بازار ارز میگویند دیدارهای حاشیهای روحانی در سازمان ملل نیز با سران کشورها بسیار مهم و حائز اهمیت بوده و میتواند جهت بازار ارز را تا حدودی تعیین کند، اگرچه همه داستان این نیست و اکنون آشفتگی و بهم ریختگی بازار ارز، محصول عدم سیاستگذاریهای صحیح در اقتصاد ایران است.

از سوی دیگر، آنچه که صرافیها و معاملهگران بازار ارز را تا حدود زیادی متحیر و البته نگران کرده است، عدم ورود به موقع بازارساز و بازیگردان اصلی بازار ارز یعنی بانک مرکزی در بازار بوده و این سکوت و انفعال عجیب در بازار ارز، بسیاری را نگران کرده است و البته راه را برای جولان هر چه بیشتر دلالها و نرخگذاریهای خارج از ضابطه و قاعده باز کرده است.

یکی از صرافیها میگوید: بانک مرکزی هنوز برنامه عملیاتی و مشخصی برای مدیریت بازار ارز تدارک ندیده یا اینکه به مرحله اجرایی نرسانده است. صحبت به میان آوردن از یک بسته سیاستی، تنها میتواند هیجانات را در حد یکی تا دو روز یا حتی چند ساعت کنترل کند؛ اما هر زمانی که بازار این سیگنال را دریافت نماید که سیاست مشخصی برای بازار ارز وجود ندارد، به طور قطع بازار روی آرامش نخواهد دید. وی میافزاید: ماجرا از این قرار است که اکنون بانک مرکزی نقش موثری در بازار ندارد و حتی بازیگران او هم خیلی نتوانستهاند بازار را هدایت کنند. این در حالی است که قیمت ارز اکنون تنها در دست دلالانی تعیین میشود که واقعا پشتوانه ارزی خاصی ندارند و تنها با روانکاوی و روان درمانی بازار را به سمت نرخهای بالا میبرند.

یکی دیگر از صرافان نیز اعلام میکند که اکنون مردم در حد نیازهای خرد و برای حفظ سرمایه خود، وارد بازار شده و با نرخهای بسیار بالا، حتی ۵۰ دلار و ۱۰۰ دلار میخرند؛در حالیکه این تنها بازی دلالان است که بازار را اغوا کنند که افزایش نرخ ادامه دارد. وی افزود: البته اگر باز هم سیاستگذار پولی و ارزی کشور سیاست مشخصی را اعلام ننماید، به طور قطع، بازار به سمت نرخهایی پیش خواهد رفت که شاید از تصور کنونی ما هم خارج است؛ در حالیکه به راحتی میتوان با مکانیزمهایی که در سالهای قبل امتحان شده و البته در نظر گرفتن نقش پررنگ برای صرافی ها، بازار را هدایت و کنترل کرد. حال باید منتظر ماند و دید که شروع امروز بازار ارز، چه نرخها و شرایطی را برای انواع ارز در بازار رقم خواهد زد.