حذف دست‌های پشت پرده ارزی با معاملات نقدی

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی شب گذشته با انتشار پستی در صفجه اینستاگرام خود، از راهاندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارزی خبر داده و اعلام کرده که این بازار مبتنی بر ساز و کار حراج، با هدف کشف قیمت ارز و تسهیل تامین نیازهای خدماتی و خرد مردم خواهد بود و با مشارکت بانکها و صرافیهای مجاز و نظارت و بازگردانی بانک مرکزی در آینده نزدیک به طور گام به گام و با تمرکز بر معاملات نقدی راهاندازی خواهد شد.

راهاندازی بازار معاملات نقدی و حواله ارزی طرحی بود که حدود دو سال پیش هم مطرح شد اما عملیاتی نشد. بازاری که میتواند تاثیر عمیقی بر مبادلات ارزی کشور بگذارد.

وحید شقاقی شهری - عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران - با اشاره به صحبتهای اخیر رییس کل بانک مرکزی اظهار کرد: بانک مرکزی میخواهد بازار آتی را راهاندازی کند. این مساله میتواند به شفافیت مبادلات ارزی بسیار کمک کند. همچنین دستهای پشت پرده را حذف میکند، چراکه بسیاری از بده بستانهای ارزی خارج از چارچوب رسمی و در بازارهای دلالی انجام میشود.

او همچنین با بیان این که داد و ستدها در بازار بورس باعث شفافسازی در خرید و فروش ارز خواهد شد، اظهار کرد: کشف قیمت ارزها که تا پیش از این در سبزه میدان و توسط دلالان اتفاق میافتاد، حالا به بازار بورس رفته و آن بازار این نرخ تعادلی را ایجاد میکند.

نظارت بانک مرکزی با بورس ارزی بیشتر خواهد شد

شقاقی شهری همچنین با اشاره به اصطلاح مبادله نقدی و آتی ارز اظهار کرد: مبادلات نقدی زمانی است که فعالان اقتصادی میخواهند به میزانی که نیاز دارند، ارز خود را تهیه کنند. مانند آن چه در بورس کالا اتفاق میافتد. در این گونه مبادلات قیمتها مشخص است. در بازارهای آتی هم مبادلات برای مثلا شش ماه آینده صورت میگیرد.

او با اشاره به مزایای طرح مورد نظر اعلام شده توسط رییس کل بانک مرکزی ادامه داد: با راهاندازی بازار معاملات نقدی و حواله ارزی در بورس هم خریداران و هم فروشندگان ارز مشخص خواهند بود و علاوه بر این، بانک مرکزی هم اشرافی بر مبادلات دارد و میتواند از طریق ردیابی جریانات، التهابات را در این بازار مدیریت کند.

این عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی تهران با تاکید بر این که اگر بورس ارزهای خارجی راه بیفتد عملا همان مکانیزم بازار آزاد با شفافیت حداکثری عملیاتی خواهد شد، گفت: بانک مرکزی از طریق مجوزهایی که دریافت کرده است در این بازار میتواند اعمال قدرت هم کند. حالا بانک مرکزی میتواند علاوه بر بانکها و صرافیها از طریق بازار سرمایه هم در بازار مداخله کند.

رییس کل بانک مرکزی شب گذشته اعلام کرد که "یکی از دغدغههای بانک مرکزی در ماههای اخیر برای ساماندهی بازار ارز و پاسخگویی به نیازهای طبیعی مردم، راهاندازی یک بازار متشکل ارزی برای معامله آزاد اعم از نقد و حواله اسعار بینالمللی توسط کارگزاران (بانکها و صرافیهای مجاز) بوده است. جلسات متعددی با حضور کارشناسان و صاحبنظران بازار ارز و سرمایه و خصوصاً بانکها و صرافیها در بانک مرکزی تشکیل و ابعاد مختلف موضوع بررسی شد.

در نهایت در مورد راهاندازی بازار معاملات آزاد نقدی و حواله ارز، مبتنی بر سازوکار حراج، با هدف کشف قیمت ارز و تسهیل تامین نیازهای خدماتی و خرد مردم، به جمعبندی رسیدیم. این بازار با مشارکت بانکها و صرافیهای مجاز و نظارت و بازگردانی بانک مرکزی در آینده نزدیک به طور گام به گام و با تمرکز بر معاملات نقدی راهاندازی خواهد شد. صادرکنندگان هم میتوانند در چارچوب مقررات اعلامی بخشی از ارز صادراتی خود را در این بازار عرضه کنند. امیدوارم این اقدام موجب شفافیت شکلگیری نرخ تعادلی ارز شده و تجربه مفیدی برای معاملات حوالههای تجاری در سامانه نیما باشد".