سه‌ گمانه از نشست اوپک

کشورهای عضو اوپک، ظهر امروز به وقت تهران در مقر این سازمان در وین دیدار خواهند داشت تا در رابطه با سقف تولید روزانه و پیشگیری از بازگشت مازاد عرضه به بازار جهانی نفت تصمیمگیری کنند. اما آنها در این تصمیمگیری تنها نیستند و نظر همراهان غیراوپکی آنها، بهخصوص روسیه برای کاهش تولید یک تا 1/3 میلیون بشکهای نفت در سال ۲۰۱۹ ضروری است. رئیسجمهور روسیه و ولیعهد جوان سعودیها در حاشیه اجلاس جی۲۰ در آرژانتین اعلام کردند با کاهش تولید موافق هستند اما از جزئیات آن چیزی نگفتند.

سه گمانه از نشست اوپک

میزان دقیق کاهش تولید، سهم هر کشور و میزان همراهی آنها و نقطه مبدا آغاز کاهش تولید از جمله جزئیاتی هستند که عدم توافق بر سر هرکدام از آنها میتواند سرنوشت نشست دو روزه کشورهای عضو و غیرعضو اوپک را به گونهای رقم بزند که نتیجه آن چیزی جز تداوم افت قیمتها در بازار جهانی این کالا نباشد. در این میان رئیسجمهوری آمریکا که قبلا در توییتهای بیشمارش با موضوع اوپک اثبات کرده طرفدار سرسخت افزایش تولید و کاهش قیمتها است، چالشی جدی بهشمار میرود. دونالد ترامپ حالا اهرمی به نام رسوایی قتل جمال خاشقجی را در دست دارد که میتواند با فشار این اهرم، مانع اثرگذاری عربستان در تصمیمگیری اوپک برای کاهش تولید شود. با وجود تمام این چالشها و موضع ضد و نقیض روسیه در زمینه کاهش تولید، سه سناریوی احتمالی در رابطه با نشست ۱۵۷ اوپک و خروجی آن قابلتصور است. هر کدام از این سناریوها میتواند سرنوشتی متفاوت برای قیمت جهانی نفت خام رقم بزند. با این حال به دلیل بازگشت مازاد عرضه به بازار نفت در پی افزایش چشمگیر تولیدات عربستان و روسیه از ماه ژوئن به اینسو و همچنین کند شدن رشد جهانی اقتصاد و چشمانداز ضعیف رشد تقاضای نفت خام در سال آینده میلادی، سناریویی که میتواند باعث حفظ تعادل قیمتها در سال آینده میلادی شود، کاهش تولید است. مقامات نفتی ایران، از جمله بیژن زنگنه، وزیر نفت نیز بر لزوم کاهش تولید تاکید دارند و آن را در نشست امروز پیگیری خواهند کرد.

یک کاهش تولید قاطع

به گزارش بلومبرگ، کشورهای عضو اوپک تاکنون مشخص کردهاند که نیاز بازار به محدودیت تولید چقدر است. آنها رقم 1/3 میلیون بشکه کاهش تولید در روز نسبت به ماه اکتبر را مطرح کردهاند. این میزان کاهش تولید میتواند باعث از بین رفتن مازاد عرضه در سال آینده شود و مسیر قیمتها را تغییر دهد. با این حال اوپک برای دست یافتن به این هدف، باید بر سر چگونگی اجرای این میزان کاهش، با دیگر اعضا چانهزنی کند. با وجود تمام تنشهایی که در حالحاضر میان اعضای اوپک وجود دارد، از جمله اعلام خروج قطر از این سازمان از ابتدای سال ۲۰۱۹ و نارضایتی دیگر اعضا از اثرگذاری بیش از اندازه عربستان و روسیه در روند تصمیمگیریها، ممکن است این سازمان با توجه به نیاز بازار بتواند به توافقی برای کاهش تولید دست یابد. اما این سناریو از سمت دونالد ترامپ با چالشی بزرگ مواجه است. اگرچه ممکن است در اوپک هیچ کشوری به اندازه عربستان سعودی به کاهش تولید و افزایش قیمت نیاز نداشته باشد، اما عدم حمایت آمریکا از سعودیها بر سر قتل خاشقجی اتفاقی است که میتواند باعث چشمپوشی عربستان بر بازگشت مازاد عرضه به بازار شود.

نشست بیحاصل

دومین سناریوی احتمالی نشست ۱۵۷، میتواند این باشد که برخی اعضای اوپک به جهت پیشگیری از واکنشهای تند ترامپ، ایده کاهش تولید را پنهانی دنبال کنند یا آن را به کاهش تقاضای مشتریان ارتباط دهند. الفالح پیش از این چنین موضعی را اتخاذ کرده بود. او با اشاره به کاهش تقاضای مشتریان، اعلام کرده بود تولید نفت عربستان در دسامبر و ژانویه باید کاهش پیدا کند. اتخاذ این رویکرد از دو جهت خطرناک است. نخست از این جهت که ممکن است معاملهگران بازار نفت، یک کاهش تولید واقعی را قبول نکنند. دوم آنکه کشورهایی مانند عراق و روسیه در پی این تعهد مبهم، به روند افزایش تولید خود ادامه دهند. به این ترتیب کارشناسان عقیده دارند چنانچه در پایان نشست وین، بیانیهای قطعی و شفاف در رابطه با کاهش تولید صادر نشود، باید در انتظار بازگشت مازاد عرضه در سال آینده بود.

باز کردن شیرهای نفت

چهار سال قبل هنگامی که قیمت نفت به علت انفجار تولیدات شیل آمریکا وارد سراشیبی شد، روسیه با وزرای نفت اوپک در وین دیدار داشت تا راهحلی برای حفظ قیمتها پیدا کنند. آن گفتوگوها به جایی نرسید و چند روز پس از آن هم نشست رسمی اوپک بدون هیچ توافقی برای کاهش تولید پایان یافت. اتفاقی که بعد از آن نشست افتاد، یک کابوس واقعی برای بازار نفت بود که حالا نیز میتواند به شکل سناریوی بدبینانه تحتفشار آمریکا تکرار شود. عربستان در آن زمان تولیداتش را به بازار سرازیر کرد تا قیمتهای ارزان را به جان تولیدکنندگان شیل بیندازد و آنها را از چرخه تولید خارج کند. در پی این اتفاق، قیمت نفت به ۲۷ دلار بر بشکه در اوایل سال ۲۰۱۶ رسید تا این افت بیسابقه شروعی برای مذاکرات جدید در رابطه با کاهش تولید باشد. در حالحاضر نیز رشد تولیدات شیل تبدیل به تهدیدی جدی در ساخت مازاد عرضه جدید در بازار نفت شده و از طرفی ترامپ با استفاده از تسلطی بیسابقه بر سعودیها، ایده افزایش تولید را پیگیری میکند. با این حال ممکن است در پی توافق اولیه رئیسجمهوری روسیه و ولیعهد عربستان در آرژانتین و همچنین تلاش احتمالی اوپک برای حرکت در مسیری غیرسیاسی (با توجه به شدت گرفتن انتقادها ازعملکرد این سازمان)، سناریوی «باز کردن شیرهای نفت» عملی نشود و بازار نفت سال آینده تعادل بیشتری داشته باشد.