تنش آبی همچنان پابرجاست

حدود ۱۵ سال است که کشور با تنشهای آبی دست و پنجه نرم میکند و بر اساس آخرین آمار ارائه شده، ازسوی وزارت نیرو تا پایان آبانماه، همچنان ۳۳۴ شهر در تنش آبی قرار دارند که از این تعداد ۱۶۵ شهر در وضعیت زرد، ۶۲ شهر در وضعیت نارنجی و ۱۰۷ شهر در وضعیت قرمز قرار گرفتهاند.

در این میان، نیاز مصرف شهرهای دارای وضعیت قرمز ۲۰ درصد از تولید آب آنها بیشتر است. همچنین در وضعیت نارنجی، نیاز آب مصرفی این شهرها از ۱۰ درصد تا ۲۰ درصد بیشتر از آب تولیدی و نیاز روزانه شهرهای دارای وضعیت زرد به آب نیز ۱۰ درصد کمتر از تولید آنهاست.

همچنین بر اساس آمار وزارت نیرو، بارندگی تجمعی استانی از ابتدای سال آبی (اول مهرماه) تا ششم آذر سال آبی ۱۳۹۸-۱۳۹۷، کمترین میزان بارش در استانهای سیستان و بلوچستان با ۳.۲ میلیمتر، اردبیل با ۳۹.۳ میلیمتر و آذربایجان شرقی با ۴۶.۵ میلیمتر صورت گرفته، بر اساس این گزارش، استان سیستان و بلوچستان نسبت به متوسط نرمال بلندمدت ۷۸.۸ درصد، اردبیل ۴۶.۷ درصد و آذربایجان شرقی ۴۱.۸ درصد پایینتر است. علاوه بر این، استان کهگیلویه و بویراحمد با ثبت ۳۸۰.۷ میلیمتر بارش از ابتدای سال آبی جاری تاکنون، رکورد بیشترین بارندگی را به ثبت رسانده که ۳۶۹.۴ درصد بیشتر از متوسط بلندمدت بوده است.

با این وجود، طبق آمار کلی بارشها در کشور بهنظر میرسد که در فصل پاییز بارشها به نسبت پاییز گذشته بیشتر است، اما احتمالا طبق گفتههای وزیر نیرو در زمستان چنین وضعیتی را نخواهیم داشت و مقداری از بارشهای صورتگرفته، بهدلیل سالهای خشکی که پشت سر گذاشتهایم، برای جبران رطوبت از دست رفته خاک صرف میشود.

اردکانیان معتقد است اگرچه بارشهای اخیر مناسب بوده است، ولی با توجه به خشکسالیهای اخیر باید استفاده صحیح از منابع آبی مورد توجه مردم و مسئولان باشد چراکه درصورت خروج از چرخه خشکسالی، چندین سال طول میکشد تا منابع آبی مناسب را به دست بیاوریم و با وجود افزایش بارندگیهای اخیر، در بخش تنظیم آب کشاورزی و آشامیدنی از سدها با کاهش روبرو هستیم.

همچنین هدایت فهمی - معاون دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو -گفت: علیرغم اینکه پاییز امسال شاهد افزایش بارندگیها در ایران هستیم، اما بهدلیل اینکه خشکسالی ایران از ۱۵ سال پیش نهادینه شده، نمیتوان به بهبود وضعیت خشکسالی امید داشت.

وی با بیان اینکه افزایش بارندگی در پاییز یک سال، بهمعنای سال آبی پربار نیست، اظهار کرد: ممکن است در زمستان و بهار شاهد کمبود بارندگیها در ایران باشیم، افزود: در برخی از سالهای گذشته نیز چنین شرایطی اتفاق افتاده، اما بهطور کلی باید گفت که به فرض اینکه امسال سال پربارانی باشد، باز هم نمیتوان خشکسالیهای ۱۵ ساله ایران را که حتی در برخی موارد این مساله از ۱۵ سال نیز بیشتر قدمت دارد را جبران کرد.

علاوهبر این اسحاق جهانگیری - معاون اول رئیس جمهور - در جلسه شورای عالی آب تاکید کرد که با وجود بارندگیهای خوب اخیر، همچنان باید به مدیریت مصرف دقت نظر داشته باشیم و نباید تصور شود که کشور از تنش آبی عبور کرده است.

وی ضرورت توجه ویژه برای تامین آب شرب مناسب در شهرهای بزرگ و پرجمعیت کشور نظیر اهواز، مشهد، اصفهان، شیراز و کرمان که با مشکل مواجه هستند را مورد تاکید قرار داد و اظهار کرد: تامین آب شرب اینگونه شهرها باید در اولویت قرار گیرد و باید راهکارهای اطمینانبخشی برای حل و فصل مشکلات تامین آب شرب این مناطق تهیه شود.

برنامه مدیریت تنش آب شرب با فرض بارندگی مشابه سال آبی گذشته و کمبود آب در تابستان سال ۱۴۰۰، در وزارت نیرو پیشبینی شده و برای مدیریت تنش آبی شهرها و روستاهای کشور راهکارهایی در قالب افزایش تأمین و تولید آب، ارتقای کیفی آب، افزایش توان ذخیرهسازی آب، ارتقای مدیریت و بهرهوری منابع تأمین، تاسیسات و شبکهها و نیز مدیریت مصرف در نظر گرفته شده است.