بزرگ‌ترین ریسک‌های اقتصاد جهان در ۲۰۱۹

این وضعیت ریسکهایی را متوجه اقتصاد جهانی میکند. در این رابطه اقتصاددانان «بلومبرگ» در گزارشی بزرگترین ریسکهای سال ۲۰۱۹ اقتصاد جهان را شناسایی کردهاند. براساس این گزارش، ریسکهای اقتصاد جهانی رو به وخامت هستند، روندی که نیاز به منابع جدید برای رشد را نمایان میکند. در این گزارش برخی از مهمترین رویدادهای سیاسی که رشد سال آینده اقتصاد جهان را محدود میسازند، معرفی میشوند.

جنگ تجاری

تنها موضوع مورد توافق هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه این است که ظهور چین چالش بزرگی برای ایالاتمتحده محسوب میشود. براساس آخرین گزارش سالانه «کمیسیون بررسی اقتصادی و امنیتی آمریکا-چین» تهدیدات مربوط به زنجیره عرضه تکنولوژی، پیشرفت نظامی پکن و تلاش برای دور زدن تحریمهای کرهشمالی از مهمترین ریسکهایی است که از جانب چینیها مطرح است. در آن طرف اقیانوس آرام، شیجینپینگ شهرت خود را مدیون مدیریت ظهور چین بهعنوان یک قدرت جهانی است. بر این اساس، از آنجا که دو کشور در بنبست اختلافات تجاری گیر کردهاند، میتوان گفت بزرگترین تهدید اقتصاد جهان در سال آینده جنگتجاری آمریکا و چین خواهد بود. به گزارش «بلومبرگ» حتی اگر آتشبسی که در حاشیه نشست گروه ۲۰ حاصل شد حفظ شود، اختلافات دو کشور میتواند نشانی از اولین مراحل جنگ سرد اقتصادی باشد. اگر دونالد ترامپ تهدیدات خود مبنی بر افزایش تعرفه تمامی واردات چین را اجرایی کند، به پیشبینی اقتصاددانان «بلومبرگ»، رشد تولید ناخالص داخلی ۲۰۱۹ چین حدود 1/5 درصد کاهش خواهد یافت. به عبارتی، در صورت جنگتجاری تمامعیار – و افزایش تعرفه تمام حجم تجارت میان آمریکا و چین – اقتصاد چین رشد ۵درصدی را در سال آینده تجربه خواهد کرد، هرچند واکنشهای سیاستی مناسب از جانب پکن میتواند این خسارت را تخفیف دهد.

ایتالیا

دولت پوپولیست ایتالیا بر سر بودجه ولخرجانه برنامهریزی شده با بروکسل در تنش است، امری که نگرانی سرمایهگذاران و مقامات اتحادیه اروپا را به همراه داشته است. بر این اساس ۲۰۱۹ میتواند سال ساخت یا شکست باشد، نهتنها برای دولت پوپولیست ایتالیا، بلکه همچنین درخصوص توانایی اتحادیه اروپا برای اعمال نظم بودجهای بر سایر کشورهای عضو. کمیسیون اروپا در آخرین بررسی که از بودجه برنامهریزی شده اقتصادهای ناحیه یورو داشته، میگوید بودجه ایتالیا «عدم انطباق گسترده» با محدودیتهای اتحادیه دارد. این درحالی است که تنشها میان اعضای ائتلاف حاکم ممکن است فروپاشی اتحاد احزاب ایتالیا را پیش از انتخابات پارلمانی اروپا در مه ۲۰۱۹ در پی داشته باشد، امری که ایتالیا را در گرداب آشوب سیاسی دیگر غرق خواهد کرد. حتی اگر دولت موفق شود از این توفان تهدیدات سالم خارج شود، اقتصاد ایتالیا زیر فشار بازارهای مالی قرار خواهد داشت: بازده ۱۰ سال اوراق این کشور در بالاترین رکورد چهار ساله خود قرار دارد.

برگزیت

چشمانداز سیاسی آشفته بریتانیا بر مسیر خروج او از اتحادیه اروپا سایه انداخته است. درحالحاضر بر سر چگونگی خروج انگلیس از اتحادیه اروپا اختلافات گستردهای وجود دارد. در چنین شرایط متزلزلی خطر تغییر نخستوزیر یا دولت بسیار بالا است. براساس ارزیابیهای «بلومبرگ» نبود توافق بر سر «برگزیت» تا سال ۲۰۳۰ میتواند تولید ناخالص داخلی انگلیس را تا ۷ درصد کاهش دهد (در مقایسه با باقیماندن این کشور در اتحادیه اروپا). از طرفی برگزیتی که طبق آن انگلیس در اتحاد گمرکی با اتحادیه اروپا باقی میماند نیز میتواند به اقتصاد این کشور صدمه زند. در این سناریو، تا سال ۲۰۳۰ تولید این کشور کاهش ۳درصدی را تجربه خواهد کرد.

مجلس تحت کنترل دموکراتها

در آمریکا، دموکراتها اکثریت مجلس نمایندگان را بهدست خواهند گرفت. در این شرایط راه برای تحقیق و بررسی از دولت، ستادهای انتخاباتی و در نهایت امپراتوری کسبوکارهای خانوادگی ترامپ باز خواهد شد. بنابراین شاید موضوعاتی همچون کاهش مالیاتها و افزایش مخارج زیرساختها به فراموشی سپرده شوند و درام پرخطر تعطیلی دولت مطرح شود. در واقع مجلس تحت کنترل دموکراتها قدرت دارد پروژه استیضاح رئیسجمهور ترامپ را آغاز کند. در این شرایط سرنوست نهایی رئیسجمهور آمریکا در دستان جمهوریخواهان سنا خواهد بود.

انتخابات

از دیگر رویدادهای سیاسی مهم سال میلادی بعد، برگزاری انتخابات در چند اقتصاد نوظهور بزرگ است، انتخاباتی که پیامدهای گستردهای برای مواضع سیاستی و ثبات بازارهای آنها به همراه دارد. آرژانتین، هند، اندونزی، آفریقای جنوبی و نیجریه از جمله کشورهایی هستند که سال آینده رایگیری خواهند داشت. بر این اساس انتخابات اخیر برزیل نشان داد که افراد قدرتمند با برنامههای نامتعارف هنوز نیز جذابیت دارند. در میان اقتصادهای توسعهیافته نیز کشورهای کانادا و استرالیا سال آینده انتخابات در پیش خواهند داشت، گرچه تغییرات سیاستی گسترده در چنین کشورهایی بعید است.

نفت

نوار نزولی قیمت نفت سیاستمداران خاورمیانه را در کانون توجه قرار داده است. در این رابطه چشم فعالان بازار به روابط آمریکا و ایران دوخته شده است. در واقع روابط این دو کشور مسیر آینده تولیدات اوپک و متحدان این سازمان را تعیین خواهد کرد. روابط آمریکا با عربستان نیز زیر ذرهبین است. ترامپ گفته است اجازه نخواهد داد قتل جمال خاشقجی، ستوننویس رسانههای آمریکایی، روابط دو کشور را به خطر بیندازد. او به خبرنگاران هشدار داده است اگر روابط آمریکا و عربستان خدشهدار شود، قیمت نفت سربهفلک خواهد کشید.

آبراه آسیایی

تصمیم کرهشمالی در کنار گذاشتن اقدامات تحریکآمیز و گام نهادن در مسیر دموکراسی، میتواند آبراه شرق آسیا را به نقطه داغ این منطقه تبدیل کند. این در شرایطی است که ایالاتمتحده حمایتهای خود را از تایوان تقویت کرده است و قصد دارد قوانین آزادی تردد کشتیها را در دریای جنوب چین اجرایی کند، امری که تشدید تنشها را با دولت چین به همراه خواهد داشت. دریای شرق چین نیز یکی از نقاط حساس این منطقه است.

حوادث غیرقابل پیشبینی

رابین نیبلت، رئیس «چتم هاوس»، در گفتوگویی میگوید: «بزرگترین ریسک از نظر من مربوط به کشور خاصی نیست، بلکه حملات وحشیانه تروریستها است.» به گفته او این حملات ممکن است به هر شکلی باشد، مانند حملات سایبری که پیامدهای ناگواری برای اقتصاد جهان در پی دارد. با این حال براساس آمارهای دانشگاه مریلند، درحالیکه نزدیک به ۱۱ هزار حمله تروریستی در سال ۲۰۱۷ رخ داده است – با بیش از ۲۶ هزار نفرکشته – اما شمار این حملات در سه سال اخیر روندی کاهشی داشته است.