توجیه‌پذیری طرح‌های سرمایه‌گذاری با کاهش سود بانکی

از همین رو برخی کارشناسان اعلام میکنند که این اتفاق میتواند منجر به خروج سپردهها از بانکها شود و آن را به بازارهای دیگر منتقل کند. به هر حال آنچه برای سپردهگذاران بانکی اهمیت دارد، نرخ بهره واقعی، یعنی اختلاف نرخ بهره اسمی با نرخ تورم، است. هرچه این اختلاف بیشتر و بزرگتر شود، جذابیت بانکها برای ورود سرمایه به آن افزایش مییابد. اکنون با اتفاقاتی که رخ داده جذابیت سپردهگذاری به عنوان یکی از گزینههای سرمایهگذاری کم شده است. در این شرایط پرسش این است که آیا سرمایهها از بانکها خارج میشود یا خیر؟ در این صورت سرمایهها به سمت کدام بخش میرود؟ در شرایط کنونی اقتصاد ایران از یک شوک ارزی عبور کرده و به نظر میرسد بازارها وارد دوره رکود جدیدی شدهاند. در این زمان معمولا بانکهای مرکزی تصمیم به کاهش نرخ سود سپرده بانکی میگیرند. پس تصمیم کنونی بانک مرکزی ایران هم نامعقول نیست. این تصمیمی است که همه جای دنیا اتخاذ میشود. زیرا این امر از تبعات ثانویه رکود میکاهد و برونرفت از آن را تسهیل میسازد. تا زمانی که نرخ سود سپرده بانکی جذاب باشد، طرحهای سرمایهگذاری توجیه اقتصادی ندارند. به عنوان مثال زمانی که بانکها سود 30 درصدی به سپردهگذاران میپردازند، طرح سرمایهگذاری باید حداقل سود 31 درصدی داشته باشد که در شرایط رکودی این امر امکانپذیر نیست. اما زمانی که نرخ که نرخ سود سپرده کاهش مییابد به معنای توجیهپذیری طرحهای سرمایهگذاری است. اکنون نباید نگران این بود که سپردههای خارجشده از بانکها به سمت بازارهای غیرمولد برود، زیرا در وهله اول این بازارها طی یک سال گذشته شوک و نوسان زیادی را تجربه کردهاند و دیگر شوک جدیدی را تجربه نخواهند کرد، از سوی دیگر زمانی که نرخ بهره بانکی بالا باشد، بالطبع صاحبان پول ترجیح میدهند سرمایه خود را وارد بانک کنند تا آن را به پروژههای سرمایهگذاری و مولد بپردازند. در نتیجه اکنون بهترین زمان برای کاهش نرخ سود سپرده بانکی است و نباید به بانک مرکزی برای افزایش این نرخ فشاری وارد شود. اکنون برخی از نگرانی رشد سفتهبازی میگویند، اما یک سال است که این نگرانی اتفاق افتاده و ما از آن عبور کردهایم. اگر پیش از این شوک بانک مرکزی تصمیمی درباره کاهش نرخ سود بانکی میگرفت، شوک ارزی با قدرت بیشتری اتفاق میافتاد، اما اکنون که آثار آن در اقتصاد پیاده شده دیگر جای نگرانی مبنی بر کاهش نرخ سود بانکی و فاصلهگرفتن آن از نرخ تورم وجود ندارد. طی چند سال گذشته نرخهای بالای سود بانکی بخش مهمی از نقدینگی را به صورت راکد در آوردهاند و حتی بانکها به دلیل پرداخت بدون سود این بهرهها زمینگیر شدهاند. در واقع افزایش نرخ سود سپرده بانکی در نهایت ممکن است منجر به فشار بیشتر به بانکها هم شود و بسیاری از نهادهای مالی دیگر توان پرداخت این سود را هم ندارند.