برجام به تار مویی بند است

سفیر ایران در بلژیک و اتحادیه اروپا در یک یادداشت هشدارآمیز خطاب به اتحادیه اروپا و کشورهای اروپایی تاکید کرده که «بیانیههای سیاسی در حمایت از برجام» کافی نیست و تداوم برجام «به تار مویی بند است».

«پیمان سعادت» در یادداشتی که در اختیار «یورونیوز» قرار داده، نوشته است: «بعد از خروج غیرقانونی رئیسجمهور (دونالد) ترامپ از برجام در تاریخ هشتم مِی ۲۰۱۸، رهبران اروپایی به صورت دوجانبه از ایران خواستند در ازای جبران (خروج آمریکا از توافق هستهای ایران) در توافق باقی بماند. یک هفته بعد، نشست در سطح وزرای خارجه اتحادیه اروپا/ سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) و ایران برگزار شد و نتیجه آن در ۹ بخش توسط نماینده عالی اتحادیه اروپا "با ایده حصول به راهحلهای عملی طی چند هفته آینده" جمعبندی و اعلام شد. این لیست مواردی برای حفظ و تعمیق روابط اقتصادی با ایران را شامل میشد از قبیل تداوم فروش نفت و گاز ایران، مراودات بانکی موثر با ایران و تدارک بیشتر برای واگذاری اعتبار برای صادرات و ایجاد ساز و کارهای ویژه در زمینه بانکی، بیمه و حوزههای تجارت. او (فدریکا موگرینی) مضاف بر این، درباره تصمیم جهت کار کردن روی مکانیسمهای مکمل و تدابیر در سطح اتحادیه اروپا و سطوح ملی اروپا برای حفاظت از بازیگران اقتصادی اروپایی سخن گفت.

سفیر ایران در اتحادیه اروپا تصریح کرد: «بعد از به روزرسانی قوانین مسدودساز و اعطای مجوز به بانک سرمایهگذاری اروپایی درباره ایران، ساز و کار ویژه به عنوان نهادی که هدف آن دفع تحریمهای بازگردانده شده آمریکاست مطرح شد تا به شرکتها امکان تجارت با ایران را بدهد و این ساز و کار در نقطه مرکزی تعهد اروپا قرار گرفت. بعد از نشست دهم دسامبر شورای امور خارجی اتحادیه اروپا، نماینده عالی اتحادیه اروپا درباره کار مشترک سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) برای ایجاد ساز و کار ویژه گفت که "توقع و انتظار من این است که این ابزار (ساز و کار ویژه) ظرف چند هفته آینده ایجاد شود تا قبل از پایان سال راهی برای حفاظت از تجارت مشروع با ایران و تقویت آن ایجاد شود"».

سفیر ایران افزود: «هر چند درباره عملیاتی بودن قوانین مسدودساز یا اعطای مجوز به بانک سرمایهگذاری اروپا تردید جدی وجود دارد، قولهای بسیاری که درباره ساز و کار ویژه داده شده، هنوز عملی نشده است».

پیمان سعادت همچنین تصریح کرد: «به رغم این اقدامات، کمتر از یک ماه قبل آژانس بینالمللی انرژی اتمی برای سیزدهمین بار پایبندی ایران به تعهدات برجامی خودش را تایید کرد و گفت که اصلا هیچ تخلف و نقضی از سوی این کشور صورت نگرفته است. آیا پایبندی کامل کار راحتی است؟ از منظر زمینههای فنی این موضوع بدون تردید نمیتواند کار راحتی باشد و از منظر سیاسی هم (پایبندی کامل به برجام) برای رئیسجمهور (حسن) روحانی کاری سخت است. نه تنها گروههای سیاسی پویا بلکه بسیاری از ایرانیها هم معتقدند که چسبیدن یک طرفه به توافقی که در ایجاد عواید اقتصادی (قول داده شده) ناکام مانده، توجیهپذیر نیست. ایرانیها اکنون تحت وحشیانهترین فشار غیرقانونی اقتصادی و روانی آمریکا قرار دارند. در نتیجه آنها در شگفت هستند که وقتی نهادهای اروپایی خصوصی و عمومی در برابر طرف ناقض (آمریکا) تسلیم شوند، آیا تداوم توافقی که ناقص اجرا شده فقط به خاطر بیانیههای سیاسی اروپا به نفع ایران است، هرچقدر هم این بیانیهها قوی باشند و تکرار هم شوند؟ ایران (به برجام) پایبند بوده و ناقض آن نبوده است اما در این معادله معیوب، طرف ناقض برنده و طرف پایبند بازنده است».

از نظر دیپلمات ایرانی، «برجام برای اروپا از اهمیت استراتژیک برخوردار است و برای امنیت اروپا و همچنین برای عدم گسترش (سلاح اتمی) استراتژیک است. البته ایران همچنان بیشتر از هر طرف دیگری به ظرفیت بی چون و چرای برجام به عنوان سکویی برای استقرار روابط دوجانبه پایدار و همچنین صلح و امنیت در منطقه و فراتر از آن اعتقاد دارد. برجام تنها راهکار دیپلماتیک موفق برای یک بحران در این منطقه بسیار مشکلدار است البته این نکته حایز اهمیت است که ایران از ابتدا باور داشته که این بحران از ابتدا بحرانی غیر ضروری بوده است. سوال این است که اروپا برای سرمایهگذاری روی منافع استراتژیک خود چقدر آماده است؟ همانطور که محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران گفته، شما نمیتوانید شنا کنید و خیس نشوید. این دقیقا به معنای ضرورت اقدام برای نجات برجام است نه اینکه صرفا به بیان الفاظ اکتفا شود».

این دیپلمات ایرانی در ادامه نوشت: «مقامات در ایران در مواجهه با خروج آمریکا از برجام، بازگرداندن تحریمهای قدرتمند اقتصادی آمریکا، تداوم توطئههای اسرائیلی و سعودی و تاخیر اروپا (درباره عمل به تعهداتش بریا حفظ برجام) واکنشی صبورانه و مسئولانه نشان دادهاند. دشمنان سرسخت برجام امید داشتند که ایران از توافق خارج شود تا آنها بتوانند یک جبهه متحد علیه ایران راه بیاندازند. رهبران ایران تاکنون با پختگی و بلوغ حداکثری، دولتمردی و استقامت که در این منطقه خصیصهای استثنایی است، به آنها اجازه دست یافتن به این کالای لوکس را ندادهاند اما اساس خویشتنداری ایران بر پایه منافع ملی استوار است. اگر با توافق یا بدون توافق، معضلات بریا ایران شبیه به هم است، در آن صورت منطقی خواهد بود که رهبران ایران درباره (پایبندی به برجام) تجدیدنظر کنند و این موضوع، مسالهای کلیدی در کل سناریو است. بدون تردید، بهایی که ایران در حال حاضر میپردازد، در حدی نیست که بتواند از خویشتنداری ایران دفاع کند. البته این موضوع بسیار اشتباه و حتی خطرناک است که درباره صبر ایران تفسیر غلطی شود و نتیجه گیری شود که ایران با صرف هر بهایی در توافق باقی میماند. این وضعیت ایران را وا میدارد که همه گزینههای قابل دوام و به دقت سنجیدهشده را مورد بررسی قرار دهد. حقیقت آن است که رهبران ایران از قبل دستورات لازم برای تدارک به منظور آمادگی جهت آنکه در نهایت اوضاع مناسب شود را صادر کردهاند».

سعادت افزود: «پایبندی کامل ایران به برجام تاکنون به رغم همه این موانع و تحریکاتی که وجود داشته، تا همین حالا به اندازه کافی اعتمادسازی کرده است. ایران متوجه منافع ژئوپلتیک اروپا در چارچوب روابط فراآتلانتیکی و همچنین منطقه (غرب آسیا) است اما از اروپا انتظار دارد متوجه نگرانیهای مشروع امنیتی خودش در این منطقه هم باشد. جنگطلبان مجرم دولتی و غیردولتی همچنان در این منطقه مهم همچنان حضور دارند. تجربه تلخ صدام حسین به ایران عبرتهای فراموشنشدنی داده است. قطعا حوزههایی از توافق و عدم توافق بین ایران و اروپا وجود دارد. با این حال، برجام هم برای ایران و هم برای اروپا سکویی برای تعامل و مذاکره در آن حوزهها ایجاد میکند. برجام حتی در این شرایط جاری به برگزاری چهار دور مذاکرات مفید بین ایران، چهار کشور اروپایی و اتحادیه اروپا درباره یمن منجر شده است، نشستهایی که به مذاکرات کنونی صلح یمن کمک کرده است. این (رایزنیها) میتواند شامل دیگر مسائل منطقهای هم بشود اما این احتمال به حفظ برجام وابسته است».

وی ادامه داد: «برجام فی نفسه یک دستاورد برد-برد بود و این موضوع شامل مرحله اجرای توافق هم میشود. با این حال نمیتواند به ابزار سودجویی طرف ناقض و متضرر شدن طرف متعهد به توافق تبدیل شود. وضعیت جاری و تردیدها دارد خطرناک میشود. زمان اتکای صرف اروپاییها بر بیانیههای سیاسی به اتمام رسیده است. تندروها در واشنگتن اصلا اهمیتی به اظهارنظر سیاسی اروپا درباره ترسشان در خصوص عواقب سیاستهای نادرست آمریکا نمیدهند. بیعملی و انفعال اروپا هزینه دارد و تنها سبب خواهد شد که صبر و اعتماد ایران تمام شود. نگرانی من این است که شرایط به سمتی میرود که (برجام) به تار مویی بند است».