سناریوهای سنگ‌آهن جهانی در ۲۰۱۹

بررسی این موضوعات در ابتدای امر به بررسی بازار سنگآهن چین بهعنوان بزرگترین اقتصاد سنگآهن و فولادی دنیا و در نظر گرفتن سیاستهای اقتصادی این کشور وابسته است که سمت و سوی رفتاری شرکتهای تولیدی بزرگ دنیا را مشخص میکند.چین بهعنوان بزرگترین تولیدکننده سنگآهن جهان شناخته میشود، چراکه همچنان بالغ بر ۴۵۰ میلیون تن کنسانتره در سال تولید میکند، این در حالی است که اغلب ذخایر سنگآهن چین عیار پایینی دارد و برداشت آن هم در اعماق بسیار پایین زمین صورت میپذیرد.

یکی از مهمترین دلایل چنین رخدادی این است که در ۵۰ سال اخیر برداشتهای زیاد و نسبتا عمیقی از ذخایر سنگآهن این کشور صورت گرفته است. رشد تولید فولاد چین از دهه ۱۹۷۰ آغاز شد و در این بازه زمانی جهان شاهد آن بود که این کشور تولید فولاد خود را از ارقام ۱۰ و ۲۰ میلیون تن در سال به ۱۰۰ میلیون تن رساند، همزمان با برداشتهای اولیه از معادن این کشور، عیار سنگآهنهای موجود نیز ۴۵ تا ۴۷ درصد بود و معادن این کشور در اعماق کم مورد برداشت قرار میگرفتند، این در حالی است که به مرور زمان عمق این معادن سنگآهن افزایش یافت.

در واقع به مرور زمان عمق پیشروی در زمین برای برداشت سنگآهن افزایش یافت و عیار سنگآهن در این کشور به علت برداشتهای زیادی که رخ داد افت کرد. در سال ۲۰۱۳ مجموع تولید سنگآهن چین رقم یک میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن بود؛ به عبارتی حتی با وجود وارداتی که چین انجام میداد تولید بالایی نیز در مورد این محصول داشت.

طبیعتا برنامهریزیهای اقتصادی و فرهنگی این کشور هم در آن دوره زمانی بر مبنای کاهش ظرفیت تولید فولاد نبود، ولی با گذشت زمان و شکلگیری مسائل محیط زیستی در این کشور که به دلیل میزان بالای تولید سنگآهن به وجود آمد، در دورههایی میزان تولید سنگآهن کاهش یافت، با این حال چین به دلیل حفظ بازارهای موجود نمیخواست به یکباره میزان تولید این ماده معدنی را کاهش دهد. اگرچه نیاز چین به تولید سنگآهن طی سالهای گذشته به تدریج کاهش پیدا کرد ولی رقابت در بازار فولاد و سنگآهن جهانی به علت پایین آمدن حاشیه سود بیشتر شد و چین ترجیح میداد از معادن سنگآهن با عیار بالاتر استفاده کند، این در حالی است که به گزارش منابع داخلی چین میانگین عیار سنگآهن داخلی تولیدی این کشور در پایان سال ۲۰۱۸ به رقم حدودی ۱۸ درصد رسیده است، طبیعتا هزینه احیا و تولید سنگآهن کنسانتره از سنگآهن عیار پایین رقم بالایی است و همین موضوع باعث میشود که این کشور از استرالیا و برزیل سنگآهن پرعیار وارد کند.

بررسی مواجهه غولهای سنگآهنی در ۲۰۱۹

پیشبینیها نشان میدهند رقم تولید قطعی فولاد چین در سال ۲۰۱۹، معادل ۸۰۰ میلیون تن خواهد بود، این رقم در صنعت سنگآهن و فولاد چین با توجه به برنامههای جدیدی که دو شرکت تولید معدنی بیاچپی بیلیتون و شرکت ریوتینتو بهعنوان بزرگترین شرکتهای معدنی استخراج سنگآهن برای افزایش تولیدشان به میزان ۴۰ میلیون تن در سال دارند بازار را با مساله مهم و چالشی به نام «افزایش و انباشت عرضه» روبهرو خواهد کرد که این موضوع نیز مسیر آینده بازار سنگآهن را روشن میکند.

کیوان جعفریطهرانی، کارشناس بینالمللی بازارهای سنگآهن و فولاد در بررسی وضعیت این دو بازار در سال جدید با اشاره به اینکه افزایش عرضه باعث خواهد شد که قیمت سنگآهن در سطح جهانی با افت مواجه شود و این اتفاق در سالهای ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ هم رخ داده است گفت: طی آن سالها به ویژه برای شرکت بی اچ بی بیلیتون که طرحهای توسعهای زیادی در استرالیا داشت نگرانی از افزایش عرضه سنگآهن در سطح جهانی باعث افت قیمت این محصول شد که ضررهای زیادی را نیز به این شرکت وارد کرد.

پیشبینی که این کارشناس درخصوص تولید و عرضه و وضعیت کلی بازار سنگآهن توسط شرکتهای بزرگ سنگآهن دنیا ارائه میدهد، نشان از آن دارد که عرضه جدی از سوی این شرکتها در سال میلادی جدید رخ نخواهد داد؛ چراکه نگرانی از افت قیمت بهعنوان یکی از مهمترین اشتراکات این شرکتها شناخته میشود. سال ۲۰۱۹ با برگشت پروژه سامارکو که گندلهسازی بزرگ مشترک بی اچ پی بیلیتون استرالیا و واله برزیل است همزمان خواهد بود، پیش از این و در نوامبر ۲۰۱۵ همزمان با شکست سد باطله، این گندلهساز که یکی از بزرگترین گندلهسازهای دنیا (با حدود تولید 21.6 میلیون تن در سال) از مدار خارج شد، طبیعتا بازگشت «سامارکو» در سه ماه پایانی سال ۲۰۱۹ بعد از ۴ سال باعث جلوگیری از افزایش قیمت گندله که در آگوست، سپتامبر و اکتبر سال ۲۰۱۸ آغاز شده بود، میشود. شرکت واله برنامه افزایش تولید ظرفیت سنگآهن را در نظر دارد؛ ولی با توجه به اینکه ۵۰ درصد از سهام شرکت سامارکو متعلق به واله است، دو شرکت واله و بیاچبی بیلیتون به این توافق دست یافتهاند که مازاد عرضه سنگآهنشان را به تامین خوراک این گندلهساز بزرگ اختصاص دهند.

بنابراین مازاد جدی عرضه برای ماده معدنی سنگآهن پرعیار و کنسانتره در بازار نسبت به سال ۲۰۱۸ اتفاق نخواهد افتاد؛ هر چند در مورد بازار گندله شروع بهکار پروژه سامارکو یک تهدید جدی خواهد بود و دیگر قیمتهای نجومی گندله ۱۴۰-۱۵۰ دلاری تحویل چین مشابه سال ۲۰۱۸ را نخواهیم داشت.