ناشران و چاپخانه‌داران همچنان در بحران کاغذ

اوایل مردادماه امسال بود که طی گزارشی از وضعیت نابسامان بازار کتاب و قیمت بالای کاغذ، نگرانیها و درد و دلهایی از ناشران استان قم مطرح شد.

در همان زمان عدهای پیرامون این موضوع اذعان داشتند که آینده ای امیدوار کننده برای بازار کتاب و بهبود وضعیت ناشران نمیتوان ترسیم کرد. پس از دوماه از این موضوع، مشخص شد که نابسامانیهای بازار کاغذ نه تنها ناشران که بسیاری از چاپخانهداران را نیز درتنگنا قرار داده است.

افزایش قیمت کاغذ از ابتدای امسال به مشکلی جدی برای ناشران و چاپخانه داران در آمد و با وجود وعدههای مسئولان، اتفاق خوشایندی برای ایجاد ثبات در این بازار روی نداد. این در حالی است که بسیاری از فعالان بازار کتاب نیز با انتشار انواع نامهها و بیانیهها، سعی داشتند تا توجه عدهای از مسئولان را نسبت به این موضوع جلب کنند.

بسیاری از ناشران کتابهای دینی و اسلامی نمیتوانند به وظایف خود عمل کنند

در همین رابطه محمدتقی انصاریان، مدیر انتشارات انصاریان، مرداد امسال در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به اینکه بسیاری از ناشران نتوانستند کتابهایی که در دست چاپ داشتهاند را چاپ کنند و بسیاری از ناشران کتابهای دینی و اسلامی هم نمیتوانند در این شرایط به وظایف دینی و فرهنگی خود عمل کنند، گفت: اگر چاپخانهها در گذشته و قبل از بالا رفتن قیمت کاغذ دو شیفت در یک روز کار میکردند، الان فعالیتشان به یک شیفت رسیده است.

افزایش قیمت کاغذ همچنین بسیاری از ناشران را بر سر دوراهی افزایش قیمت تمام شده محصولات گذاشته است.

صمد گودرزی مدیر انتشارات پیام علمدار نیز در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه با افزایش قیمت کاغذ، میزان چاپ محصولات این انتشارات کاهش پیدا کرده است، اظهار داشت: یکی از مهمترین علل کاهش چاپ محصولات این انتشارات این بوده است که چون قیمتها بالا رفته است و کتابها هم طبیعتا گرانتر میشود، نمیتوانستیم برای مشتری توجیهی داشته باشیم و به همین منظور میزان چاپ محصولاتمان را کاهش دادیم.

البته عدم توجه لازم به کالاهای فرهنگی در مقایسه با توجه کامل مسئولان و مردم به اقلام غذایی و مصرفی از دیگر موضوعاتی است که موجب میشود تا انجام اقدامی موثر برای ایجاد ثبات در بازار نشر همواره به تأخیر بیافتد.

مدیر انتشارات انصاریان در همین باره گفت: متأسفانه آنقدر که برای ورزش یا مواد غذایی مردم توجه یا نگرانی وجود دارد برای مسائل فرهنگی دغدغهای دیده نمیشود، لازم است که مسئولان به فکر باشند تا این معضل حداقل فرجامی مشخص داشته باشد.

کاهش شیفت کاری چاپخانهها

یکی دیگر از متولیان صنعت نشر کتاب قم در گفتگو با مهر اظهار داشت: اوضاع کنونی نشر نسبت به گذشته چندان بهبودی نداشته، چاپخانههایی که سال گذشته سه نوبت شیفت کاری داشتند در حال حاضر در یک شیفت کار میکنند.

وی تأکید کرد جامعهای که از کتاب و مطالعه فاصله بگیرد و ارزش هایش زیر سئوال برود، ملاکهای جدیدی برایش ایجاد میشود و چه بسا این ملاکها چندان مناسب حال آن جامعه نباشد.

این درحالی است که سید مرتضی اسماعیلی طبا در نشست مطبوعاتی 12مهرماه مدعی شد: با وجود افزایش قیمت کاغذ و نهادههای کتاب، چاپ و نشر کتاب در استان 2 تا 3 درصد افزایش داشته است.

حمید خرمی، رئیس اتحادیه ناشران استان قم در این زمینه گفت: در شرایط کنونی کاهش چاپ کتاب را در قم داشتهایم، قرار است که با همکاری معاونت اداره کل ارشاد استان و وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و اتحادیه ناشران، اقداماتی برای واردات کاغذ با استفاده از ارز مرجع انجام دهیم.

البته تا امروز اقدامات مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و البته وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیرامون کاهش قیمت کاغذ آنگونه که انتظار میرفت موثر نبوده و حتی بعضی از این مسئولان، مسئولیت اقدام در این زمینه را خارج از حوزه کاری خود میدانند.

بهمن دری، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اردیبهشتماه امسال و در بحبوحه برگزاری نمایشگاه کتاب تهران مسئولیت تولید، توزیع و نظارت بر بازار کاغذ و مسأله گرانی کاغذ را جزو وظایف وزارت صنایع و معادن دانست.

مسئولان وزارتخانههای صنعت و معدن بدون توجه به اینکه هر دو وزارتخانه جزئی از وجود یک دولت اند، بارها مسئولیت اقدام در این زمینه را به دوش یکدیگر انداختهاند و ناشران و چاپخانه داران را بیش از پیش سرگردان کرده اند.

برداشته شدن تعرفه واردات کاغذ

اگرچه وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از برداشته شدن تعرفه واردات کاغذ خبر داد و کارگروهی نیز در این وزارتخانه برای پیگیری موضوع گرانی کاغذ ایجاد شد، اما با توجه به وعده های 9 ماه گذشته مسئولان دولتی، به نظر نمیآید بتوان به تشکیل کارگروهها امیدی داشت.

البته محمود احمدی نژاد در اولین نشست خبری خود در سال 91 پیرامون گرانی کاغذ، ضمن بیان اینکه عدهای برای خرید کاغذ رفتهاند، اظهار داشت: کاغذ خریداری شده است، دولت ارز مورد نیاز را تأمین کرده و مشکل کاغذ حل خواهد شد.

سئوال این است که آیا وعده رئیس جمهور، دومین مقام ارشد کشور و رئیس قوه مجریه میتواند مرحمی بر دردهای دست اندرکاران بازار کتاب بگذارد یا بی ثباتی قیمت کاغذ همچنان ادامه خواهد داشت؟