چگونگی اثرگذاری «شایعه» بر بازار سرمایه

هر خبری یا هر نکتهای که خارج از مسیر قانونی افشای آن منتشر شود، در دسته شایعات قرار میگیرد. یعنی شایعات تنها مربوط به مسائل نادرست یا خبرهای جعلی نیست، بلکه ممکن است دربرگیرنده مسائل و خبرهای درست هم باشد. به همین دلیل همه بازارها سعی میکنند با ایجاد ساختارهای شفاف اطلاعرسانی مانع از این موضوع شوند که اخبار از مسیرهای غیرقانونی منتشر شود. حال، این اخباری که منتشر میشود ممکن است اخبار درست یا غلطی باشد که در قالب شایعات، شنیدهها و پچپچهای در گوشی در اتاقهای معاملاتی یا فضاهای مجازی به گوش میرسند. برای جلوگیری از این وضعیت، تقویت ساختار اطلاعرسانی دارای اهمیت فراوانی است؛ به هرحال شرکتها باید واکنش بهروزی نسبت به تمام تحولات داشته باشند. البته طبق قوانین جدیدی که در بورس در حال اجراست، معمولا بعد از 50 درصد رشد یا افت قیمتی، شرکتها ملزم به برگزاری کنفرانس خبری میشوند. هرچند که دسترسی به این کنفرانس خبری فعلا ساده نیست و محدودیتهایی که در این زمینه وجود دارد، باعث شده که تا حدودی کارایی این موضوع کم شود و تنها شرکتهای دارای مجوز مشاوره اجازه طرح سوال در این کنفرانس را دارند. با این وجود، به نظر میرسد که تصمیم و ساختاری که فعلا اتخاذ شده، ساختار درستی است، اما نیازمند این است که با اصلاح آن روند پرسشگری بیشتری به چشم بخورد. همچنین داشتن سخنگو، روابط عمومی و پیگیری اخبار از سوی شرکتها نکات مهمی هستند که میتوانند بازار را از شایعات به دور نگه دارند. در همین حال، بعضی از مسائل وجود دارند که تصمیمگیری درمورد آنها به مدت طولانی در مسیرهای دولتی یا قانونی معطل میماند. برای مثال در ماه گذشته، مساله افزایش یا عدم افزایش قیمت خودرو یکی از مسائلی بود که به طور مکرر مورد شایعه قرار گرفت. یا همین الان شایعات زیادی درمورد مساله ارز منتشر میشود. بخشی از اینها از ضعف ساختاری نظام اطلاعرسانی و تصمیمگیری در ایران ناشی میشوند و متاسفانه ممکن است تصمیمگیریها در ایران در مسائل مختلف دچار برخی کندیها و عدم شفافیتها شود که اینها خودش محیطی را برای انتشار شایعات در کشور فراهم میکنند. باید بگویم تعداد شرکتهای دولتی در بازار سرمایه کم است و عموما شرکتهایی که وابسته به دولت هستند در حال واگذاریاند، اما بخش عمومی پرتوانتر است و شرکتهای بیشتری را در برمیگیرد. آنچه که بدیهی است این است که زمانی شایعه میتواند گسترش یابد که خلأ اطلاعات رسمی یا پاسخگویی رسمی وجود داشته باشد. یعنی اگر در یک محیط شفاف تصمیمگیری، واکنش سریع به اطلاعات از سوی بازیگران اصلی بازار اتفاق بیفتد، دیگر شایعات نمیتوانند تاثیرگذار باشند. تنها زمانی شایعات تاثیرگذارند که نظام اطلاعرسانی یا تصمیمگیری رسمی دچار کندیهایی باشد و همین مساله هم فضای مناسبی را برای شایعهپراکنان که مترصد کسب سود با ایجاد نوسانات کوتاهمدت در بازار هستند، فراهم میسازد.