پیشنهاد هسته ای جدید غرب به ایران

طی هفته های گذشته، رسانه های گوناگون غربی چندین بار از رد و بدل شدن پیشنهادهایی میان ایران و غرب بر سر برنامه هسته ای ایران خبر داده اند. این بار روزنامه انگلیسی «گاردین» جزئیاتی از یک پیشنهاد جدید را منتشر کرده که گفته می شود گروه 1+5 قصد دارد طی ماه های آتی آن را به ایران ارائه کند.

روزنامه انگلیسی گاردین به نقل از یکی از مقامات اتحادیه اروپا نوشته کشورهای عضو گروه 1+5 در اواخبر نوامبر و یا اوایل دسامبر با سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران مذاکره ای را ترتیب خواهند داد؛ اما سمت و سوی مذاکرات احتمالاً بستگی به این خواهد داشت که از میان میت رامنی و باراک اوباما، کدامیک به عنوان رئیس جمهور آمریکا انتخاب شود.

به گفته این مقام اروپایی، پیشنهادی که در این مذاکره به ایران ارائه خواهد شد این است که در ازای کاهش موقت تحریم ها، ایران غنی سازی خود را محدود کند. وی با بیان این امر که ایران به چیزی بیش از آنچه تاکنون به آن پیشنهاد شده نیاز دارد، اظهار داشته «ما انتشار تغییری واقعی در طرف مقابل را داریم».

گاردین اضافه می کند که به گفته مقام اروپایی مذکور، پیشنهادی که قرار است غربی ها به ایران ارائه کنند، مبتنی بر رویکرد مرحله ای خواهد بود و گام هایی را که هر یک از طرفین باید برای رسیدن به توافق بردارد، مشخص خواهد کرد.

یکی دیگر از دیپلمات های اروپایی نیز در این زمینه گفته: «در صورتی که ایران آمادگی کافی داشته باشد، موضوع تحریم ها بر روی میز خواهد بود». با این حال، به اعتقاد وی، ایران نباید منتظر باشد تا طرف مقابل اولین گام را بردارد؛ اما در صورتی که ایران واقعاً آمادگی داشته باشد، غرب آماده پاسخگویی است.

اما طرح جدید غرب به همین جا ختم نمی شود، زیرا به نوشته گاردین، حتی در صورت شکست طرح گام به گام نیز رویکرد جدیدی از سوی غرب در پیش گرفته خواهد شد که مبتنی بر یک توافق جامع میان طرفین است. بر این اساس، ایران اجازه خواهد یافت تحت نظارت های شدیدتر بین المللی، به غنی سازی 5 درصدی خود ادامه دهد.

به نوشته این روزنامه، مقامات غربی در حال حاضر نگران آن هستند که پیروزی رامنی در انتخابات آمریکا، به تلاش های دیپلماتیک در رابطه با ایران آسیب وارد کند؛ اما طرف ایرانی تا زمان مشخص شدن نتایج انتخابات در آمریکا و همچنین رژیم اسرائیل، تمایل چندانی به پیگیری مذاکرات ندارد.

آن گونه که مشخص است، طرح جدیدی که گاردین از آن سخن می گوید، بیش از دفعات قبل با موضوع تحریم ها گره خورده و در صورت صحت وجود چنین طرحی، غرب برای اولین بار از احتمال کاهش تحریم ها در مقابل اقدامات ایران سخن به میان آورده است.

اما مسئله اصلی همانند همیشه این است که سطح انتظارات غرب از ایران به طور دقیق مشخص نیست و به عنوان مثال، معلوم نیست در صورت توافق ایران به توقف غنی سازی 20 درصدی، آن گونه که انتظار می رود غرب اورانیوم با این غنا را در اختیار ایران قرار خواهد داد یا خیر.

علاوه بر این، هنوز مشخص نیست که منظور از کاهش «موقت» تحریم ها چیست، چه بازه زمانی را شامل می شود و اصولاً از نظر غرب کدام بخش از تحریم ها در این مقوله جای خواهند گرفت.

در نهایت، در زمینه مذاکرات مربوط به برنامه هسته ای ایران، مهمتر از هر چیز، به وجود آمدن اعتماد متقابل میان طرفین است. با این حال، وقتی همچون همیشه سخن از لزوم برداشته شدن گام اول از سوی ایران به میان می آید، این امر به خودی خود می تواند به زمینه های شکل گیری این اعتماد آسیب وارد کند.