5 دلیل سکوت رئیس کل بانک مرکزی

از ارز تا ادغام بانکها بهمنی به راحتی سخن میگفت. به همین گفتوگوهای پی در پی وی نیز انتقاد میکردند و میگفتند که رئیس کل نهاد مهمی چون بانک مرکزی نباید این میزان در رسانهها باشد. چنان که رؤسای کل بانکهای مرکزی دنیا نیز از این رویه پیروی کرده و سالانه ۲ تا ۱۰ سخنرانی یا گفت وگوی خبری دارند اما بهمنی دوست نداشت که به مثابه همصنفان خود باشد. حال چه شده که از حدود سه هفته پیش دیگر مرد اول اهل «رقم»، رمق اظهار نظر ندارد و کمتر در انظار و رسانهها دیده میشود؟

رئیس کل باسابقه که باید پیش از اینها حکم بازنشستگی خود را دریافت میکرد به چندین دلیل در اتاق ساختمان شیشهای میرداماد پشت درهای بسته با همکاران خود که روزهای پر استرسی را سپری میکنند، مشغول به کار است.

اولین دلیل سکوت خبری رئیس کل را میتوان در بابهمایون جستوجو کرد. از وقتی که وزیر کشتیگیر امور اقتصادی در روزها و هفتههای بحران ارز و کاهش شدید ارزش ریال در مقابل دلار و سیر صعودی دلار در بهارستان مدعی شد که درباره ارز پاسخگو نیست و رئیس کل بانک مرکزی باید جوابگو باشد. وزیر اقتصاد در چند موضعگیری به صورت تلویحی یا آشکار در مقابل بهمنی ایستاد و سیاست بانک مرکزی را به نقد کشید.

اولین رویارویی این دو عضو کابینه درباره طرح راهاندازی بورس ارز بود. آنجا که بهمنی این طرح را غیرممکن نامید و از سوی دیگر رقیب سرسختش به شدت حمایت و بورس ارز را عامل مهمی در ساماندهی تلاطمهای ارزی دانست اما این طرح در نهایت با مقاومت مردان به ظاهر مستقل از دولت در مقابل باب همایونیها فعلاً در کماست چراکه بازوی اصلی و
سکوت خبری بهمنی را میتوان در دستورات رئیس دولت نیز جستوجو کرد. بهمنی تاکنون دو بار از حضور در مجلس و پاسخگویی به نمایندگان طفره رفته است. برخی از آگاهان مدعیاند که بهمنی به دستور رئیسجمهور به مجلس نرفته است
اجرایی این طرح بانک مرکزی است که قصدی برای مدیریت و عرضه ارز در این بورس ندارد.

تا اینجای کار وزیر در برابر رئیس کل یک صفر عقب بود تا اینکه بحران ارزی شدیدتر شد و نرخ انواع ارز لحظهای بالا رفت. کار به احضار وزیر اقتصاد به مجلس کشید و آنجا بود که سید شمسالدین حسینی ضرب شستی به بهمنی نشان داد. وی در مقابل سؤالات متعدد نمایندگان مدعی شد که حیطه ارزی و مسائل دلار ربطی به وزارتخانه متبوعش ندارد و بانک مرکزی باید پاسخ دهد. شاید با این حرکت شطرنجی وزیر بتوان گفت که این دو فعلاً در حالت تساوی قرار دارند و باید دید که در روزهای آینده بازی به نفع کدام یک تمام میشود.

زنده کردن طرح الحاق بانک مرکزی به وزارت اقتصاد با لابی نمایندگان ممکن است بازی را به نفع حسینی تمام کند. اگر این اتفاق بیفتد، استقلال بانک مرکزی خدشهدار و تبدیل به یک نهاد دستورگیر تمام (البته این وضعیت اکنون نیز به نوعی صادق است) میشود.

البته این اقدام در کشورهایی که اقتصاد دولتیشان در مقایسه با ما قابل مقایسه نیست، امری غیر ممکن است اما الحاق بانک مرکزی در سیستم اقتصادی که تقریباً همه چیز حتی یک سر بخش خصوصیاش به دولت و تصمیمات آن متصل است، امری بعید به نظر نمیآید !

در نگاه دیگر، سکوت خبری بهمنی را میتوان در دستورات رئیس دولت نیز جستوجو کرد. بهمنی تاکنون دو بار از حضور در مجلس و پاسخگویی به نمایندگان طفره رفته است. برخی از آگاهان مدعیاند که بهمنی به دستور رئیسجمهور به مجلس نرفته است. همین موضوع نیز یکی از دلایل سکوت خبری رئیس کل است. چنان که هر زمان حضور بهمنی در مجلس با خبرهای داغی همراه میشد اما اکنون این وضعیت کاملاً خنثی است.

اما شاید یکی از حوادثی که فشار دو چندانی بر بهمنی برای سکوت خود وارد کرد، مسائل ارزی و پشت پردههای آن بود. برخی در زمان دریافت ارز فشارهای بالایی به بانک مرکزی و بهمنی وارد میکردند که به برخی از افراد خاص ارز مرجع برای واردات کالا اختصاص دهد اما مهمترین دلیل روزه سکوت بهمنی را میتوان به بحران ارزی ربط داد.

بانک مرکزی و شخص بهمنی به خوبی میدانند که مشکلاتی که در هفتههای گذشته در بازار ارز رخ داد تنها با سکوت و کار در آرامش حلشدنی است. پس بهتر است به جای دادن وعده و سخنرانی وقت بیشتری را به عملگرایی داد.

در هر صورت شخصیت رئیس کل بانک مرکزی در تمام دنیا بسیار با ارزش و حتی در برهههایی همتراز با ریاست جمهوری است. دلیل این امر نیز نوسانات مثبت و منفی است که هر موضعگیری و سخن رؤسای بانک مرکزی به بار میآورد. شاید بتوان گفت که تمامی مسائل فوق دلیل سکوت بهمنی است که میتواند از روی مصلحت یا فشارهای وارده باشد.