خداحافظی برندهای موبایل از ایران

روزنامه شهروند نوشت: «برندهای جهانی موبایل در حال ترک ایران هستند. فروشندگان علاءالدین می‏گویند که اگر دقت کنید دیگر اثری از تبلیغات گوشی روی بیلبوردهای شهر و شبکههای تلویزیونی و ‏آگهیهای روزنامهای نمیبینید. آنها توضیح میدهند که نمایندگیهای رسمی فروش گوشی در ایران ‏از سمت کشور مادر برای ترک ایران تحت فشار قرار گرفتهاند و نمونه آن سونی است که از ایران ‏رفته است، هواوی هم دست و پایش را جمع میکند که برود و سامسونگ که کجدار و مریز مانده اما ‏بسیاری از مدلهای گوشی را به ایرانیها نمیفروشد.

آیدین آرام، عضو هیأتمدیره اتحادیه دستگاههای مخابراتی با تأیید این موضوع به «شهروند» می‏گوید که برخی برندها مانند اچ.تی.سی بازارش کوچک شده و در ویترینهای کل دنیا حضورش را کمتر ‏کرده است و الجی هم سیاستهای فروش خود را تغییر داده و در بازار خاورمیانه کمتر حضور دارد ‏اما برندهایی که فروشندگان علاءالدین میگویند برای فروش در ایران دچار مشکل شدهاند.

او البته تأکید میکند که اگر برندها نمایندگیهای خود را در ایران تعطیل کنند، مشکل چندانی برای ‏تامین گوشی وجود ندارد و تنها واردکنندگان ناچارند مانند گوشیهای اپل هزینههای بیشتری بدهند اما ‏مشکل اصلی که برای واردات گوشی ایجاد شده تأمین دلار برای واردات است، زیرا واردکنندگان ‏ناچارند صادرکنندهای را پیدا کنند که حاضر باشد دلارش را برای واردات گوشی به تاجران موبایل ‏بدهد و از آن گذشته پروسه ثبت سفارش و گرفتن مجوزهای واردات در حال حاضر چیزی حدود ٢٠ ‏روز تا یک ماه طول میکشد و این موضوع موجب شده است که واردات گوشی با مشکل مواجه شود.

فروش گوشی نصف شد

«خرداد ماه برمیگردیم»، «تا اطلاع ثانوی تعطیل هستیم و سفارشهای شما را از طریق کانال ‏تلگرامیمان میپذیریم» و «مدلهای موجود در مغازه به شرح زیر است، سوال نفرمایید!» اینها ‏اطلاعیههایی هستند که موبایل فروشهای راسته جمهوری روی در مغازهشان چسباندهاند. ماجرا را که ‏جویا میشویم میگویند کار و کاسبی بشدت دچار مشکل شده و فروش گوشی در ایران به چیزی ‏حدود نصف سالهای گذشته رسیده است. حرف بیشتر آنها یکی است: «گوشی در بازار خریدار ندارد.»

مهدی محبی، رئیس اتحادیه دستگاههای مخابراتی و گوشی تلفن همراه هم این موضوع را تأیید کرده و ‏گفته است: «تقاضا برای گوشی تلفن همراه از ماهانه یک میلیون دستگاه به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار دستگاه ‏کاهش یافته است. همچنین باید در نظر داشت ٩٠ درصد نیاز بازار در حال حاضر از طریق گوشیهای ‏مسافری تأمین میشود. همچنین شرکتهای واردکننده به دلیل نبود توجیه اقتصادی برای واردات این ‏کالا فقط به خدماترسانی برای گوشیهای در حال استفاده مشغول هستند‎.‎‏»

از فروشنده به تعمیرکار تبدیل شدیم

‏ البته این بخشی از ماجراست؛ چرا که بد نیست گشتوگذاری در بازارهای موبایل مانند ‏علاءالدین، بازار موبایل و… بزنید که بورسهای خرید تلفن همراه به شمار میآیند. از پل حافظ به سمت ‏جمهوری که میروید تک و توک موبایل فروشیهایی به چشم میخورد که باز هستند و مانند گذشته ‏فعالیت میکنند.

در علاءالدین هم با ورود به پاساژ چیزی که توجه هر خریداری را به خود جلب میکند، کاغذهایی است ‏که با این مضمون به پشت شیشه ٩٠درصد مغازهها چسبیده و نوشته شده: «تعمیر و تعویض موبایل ‏انجام میشود.» و مغازهداران میگویند که از فروشنده به تعمیرکار تغییر شغل دادهاند!

داخل یکی از فروشگاهها میروم و از حال و روز این روزهایشان میپرسم. مهرداد چند سالی است ‏که در این پاساژ به همراه دوستان خود مغازه دارد و میگوید: «تا به حال اوضاع به این بدی را ‏تجربه نکرده بودم. اگر شرایط همین طور پیش برود مجبوریم مغازهمان را تعطیل کنیم و کار دیگری ‏برای خودمان دست و پا کنیم.» مکثی میکند و نگاهی به مشتری که تنها برای مظنه قیمت آمده است ‏میکند و پاسخی کوتاه و مفید به مشتری میدهد و میگوید: «ببینید وضع ما این است. مردم قدرت خرید ‏ندارند و هیچ چیزی هم برای فروش نمانده است. سال گذشته نگذاشتند به فروشمان رونق دهیم و تلفن‏های همراه را در گمرک نگه داشتند. ما هم به امیدی برای عید تعطیل نکردیم اما فروشمان تقریباً ‏صفر بود.»‏

تمام عید سرکار آمدیم اما…‏

آرش در پاساژ چهارسو نمایندگی گوشیهای سامسونگ را دارد. او به «شهروند» میگوید: «تمام سال ‏گذشته کار و کاسبیمان خوابید و به امید جبران بخشی از این زیان تمام تعطیلات عید را سر کار آمدیم ‏اما امید بیهودهای بود و کاسبی بشدت خوابیده است.»

این فعال بازار موبایل در ادامه توضیح میدهد: «نسبت به سال گذشته این موقع که هیچ، حتی نسبت به ‏قبل از عید هم فروشمان بشدت افت کرده.»

همین حین یکی دو مشتری برای پرسیدن قیمتها وارد میشوند و بعد از شنیدن پاسخ بدون ‏کنجکاوی بیشتر میروند. آرش میگوید: «مشتریان فقط برای اطلاع قیمت میآیند و این وضع ماه‏هاست ادامه دارد.»‏

نگاهی به مغازههای سوت و کور آنطرفتر میکند و با دست اشاره میکند: «آن مغازه برای ‏خودش ابهتی داشت، فروش داشت و ایام به کامش بود اما حالا دست دوم میفروشد و گوشی تعمیر می‏کند. شرایط به قدری بد شده است که بسیاری از همین مغازهداران جمع میکنند و میروند.‏»

او ادامه میدهد: «کرایه مغازه در پاساژهای بزرگ و معتبر هزینه سنگینی دارد و فروش آن قدری نیست ‏که جوابگوی هزینهها باشد. بنابراین موبایلفروشهای بسیاری به فکر تغییر شغل افتادهاند.»‏

موجود نیست!

بسیاری از مغازهها حالا تقریباً تغییر کاربری دادهاند و در کنار فروشندگی به تعمیر موبایل ‏مشغولند. حمید یکی از آنهاست که میگوید: «جنس برای فروش نداریم. اگر هم بود، مردم توانایی ‏خریدشان پایین آمده. این یعنی جمع شدن برندهایی که ما در گذشته آنها را میفروختیم.»

این جملات را ‏بیوقفه میگوید، انگار دل پری دارد و این روزها به کامش نیست. «وضع ما را ببینید اگر جنس ‏در بازار بود، تعمیرات میکردیم؟» ‏

چرخی در بازار میزنم حق با حمید است. برندهایی چون سونی، الجی و نوکیا به ندرت پیدا می‏شوند. اگر هم باشند، یک جای کار میلنگد؛ گویا قرار است دیگر این برندها را همچون اچتیسی در ‏بازار نداشته باشیم.

اگر چه حالا هواوی به جهت قیمت مناسبی که دارد، بازار خوبی در میان برندهای دیگر پیدا کرده بود، ‏اما از سال گذشته زمزمههای قطع همکاریاش با ایران شنیده میشد. حالا فروشندگان این برند ‏همین را میگویند. «شرکتهای هواوی همکاری خود را با ایران قطع کردهاند و تبلیغاتی انجام نمی‏دهند، برای همین کمکم باید با این برند هم خداحافظی کنیم.»

«تمامشدن گوشیهای ارز دولتی بازارمان را کساد کرد.» این را اکثر فروشندگانی میگویند که تا قبل ‏از عید گوشیهای ارز دولتی میفروختند. خودشان میگویند: «بازار خیلی خوبی داشتیم اما با تمام شدن ‏این گوشیها بازارمان دوباره کساد شد و قیمتها بالا رفت؛ چرا که برخی از مدلها در بازار نیست‏‏. مثلاً گوشیای که با ارز دولتی ٢میلیون و ١٠٠هزار تومان قیمت داشت، حالا به ٢میلیون و ٨٠٠ ‏هزار تومان رسیده.»‏

‎البته این طور که فروشندگان ادعا میکنند، بیشترین گرانی برای گوشیهایی است ‏که با نرخ دولتی به فروش میرسیدند. حالا خریداران هم به قدری قدرت خرید ندارند که بخواهند گوشیهای گرانقیمت خریداری کنند.

برندهای کوچک و ناشناس، جایگزین برندهای بزرگ

حالا جای برندهای بزرگ تا دلتان بخواهد برند شرکتهای کوچک چینی آمده است که در بازار جهان ‏شناختهشده نیستند. برندهایی چون تکنو، بلو، مارشال، پنتک، کداک و… که ممکن است تا به حال ‏حتی اسمش به گوشتان نخورده باشد. با این وجود، این گوشیها هم چندان ارزان نیستند. به عنوان مثال ‏برند ویوو قیمت گوشیهایی که دارد، از ٣میلیون تومان شروع میشود و این قیمتها تا ٢٠میلیون ‏تومان ادامه دارد. یا شیائومی که از رنج قیمتی ٥میلیون تومانی دارد اما گوشیهای ارزانتری هم ‏میشود پیدا کرد. شاید برای همین است که شیائومی در میان برندهای چینی توفیق بیشتری را نصیب ‏خود کرده است. البته در میان این برندها، برند لنوو هم قیمت مناسب دارد و محدوده قیمت تلفنهای ‏همراه آن از دو میلیون تومان شروع میشود. فروشندگان هم میگویند که تقاضا برای گوشیهای ‏ارزان در بازار ایران بالا رفته است و دیگر با این قیمت دلار و ریزش ارزش ریال برندهای بزرگ ‏پیشنهادی برای ایرانیها ندارند!»