قوی‌ترین احتمال در مورد آینده بنزین چیست؟

دولت در حالی رایزنی در خصوص تغییر وضعیت بنزین را در دستور کار قرار داده است که دادههای آماری نشان می دهد ایران پس از ونزوئلا ارزانترین بنزین جهان را به فروش میرساند.

بنزین هزار تومانی در حقیقت، یکی از ارزان ترین کالاهایی است که در اقتصاد متورم ایران عرضه میشود و اتفاقا هر دو کشورعرضه کننده بنزین ارزان یعنی ونزوئلا و ایران، هر دو با مشکلات متعددی در حوزه اقتصاد روبرو هستند .

در حالی قیمت بنزین از سال 1394 تا کنون تغییر نکرده است که هدف از این اقدام پیشگیری از فشار اقتصادی بر اقشار مختلف جامعه بوده است اما در عمل این فرضیه به تحقق نرسیده چرا که نه تنها بنزین هزار تومانی فشار اقتصادی را کاهش نداده بلکه فشار ناشی از یارانه پنهان یا عدم‎النفع کشور از فروش بنزین به قیمت بسیار ارزان بر شانه های اقتصاد سنگینی میکند.

قاچاق گسترده سوخت از کشور از یک سو و همچنین عدم تحرک خودروسازان برای بهبود کیفیت خودروهای تولیدی با هدف رعایت مصرف بهینه از سوی دیگر و الودگی ناشی از بالا بودن مصرف سوخت سبب شده است اقتصاد و محیط زیست با مشکلات متعددی روبرو شود.

بررسیها اما نشان می دهد در میان گزینههای مطروحه نظیر افزایش قیمت بنزین و تک نرخی شدن آن، تخصیص سهمیه بنزین به هر ایرانی و همچنین دو نرخی شدن بنزین در کنار سهمیه بندی گزینه آخر شانس بالاتری را داراست.

به عبارت دیگر افزایش نرخ بنزین،هم برای بنزین سهمیه بندی و هم برای بنزین آزاد و سهمیه بندی بنزین ارزان تر از قوی ترین گزینههای مطرح در حال حاضر است .

پیش از این نیز بنزین به صورت سهمیه بندی به میزان 60 لیتر برای هر خودرو در کارت های سوخت شارژ می شد و مازاد بر این رقم را دارندگان خودرو باید به صورت آزاد،البته با کارت های سوخت خود یا جایگاه‎های سوختگیری خریداری می کردند.

چاره ای جز دو نرخی شدن نیست

غلامرضا شرفی، عضو کمیسیون انرژی مجلس با بیان اینکه موضوع سهمیهبندی بنزین بررسی شده است، گفت: با این حال هنوز به نتیجهای نرسیده که در مجلس قابل طرح باشد.

به گفته شرفی، فضای مجازی بخشی از تحلیلها و اخبار را کنار هم گذاشته بنابراین اطلاعات اعلام شده موثق نیست.

شرفی ادامه داد: به نظر من چارهای جز دونرخیشدن بنزین نداریم زیرا این سوخت که مورد نیاز همگان است و بر همه موئلفههای ملی تاثیر میگذارد باید بیشتر از گذشته کنترل شود.

چه کسانی از یارانه کنونی بنزنی بهره می برند؟

سینا ضیایی، عضو اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاست گذاری در توضیح اینکه چه کسانی از یارانه بنزین بهره مند می شوند، گفته است:در واقع اقشار مستضعف جامعه نه تنها از یارانه بنزین سودی نمیبرند، بلکه فشار تورمی حاصل از این سیاست را نیز به دوش میکشند. این در حالی است که تنها ۴۳ درصد مردم دارای خودروی بنزین سوز هستند و این آمار برای فقیرترین دهک جامعه روستایی تنها ۰.۷ درصد است. پس مشخص است که اعطای سهمیه بنزین به ماشینها دردی از فقرای جامعه دوا نخواهد کرد و تنها اثرات تورمی احتمالی توشه آنها خواهد بود. البته باید توجه داشت که مطالعات تجربی انجام شده در ایران و سایر کشورهایی که افزایش قیمت بنزین را تجربه کردهاند نشان میدهد که افزایش قیمت بنزین اثر تورمی چندانی نخواهد داشت و تنها در ماه اول با افزایش سطح قیمتها نسبت به ماه قبل مواجه خواهیم بود و در ماههای بعد از افزایش قیمت، اثر تورمی چندانی مشاهده نشده است.

پیش از این اما حذف تدریجی یارانه پنهان حاملهای انرژی و توزیع نقدی و یکسان عواید آن در جامعه بهصورت درآمد پایه همگانی، پیشنهادی است که در اسفند سال گذشته توسط 40 پژوهشگر اقتصاد مطرح شد. دیگر سناریوهای مطرح را اینجا بخوانید.

زمان اجرا تعیین شده است؟

هر چند گمانه زنی درباره زمان اجرا همچنان ادامه دارد اما برخی دو موعد زمانی را برای اجرای این طرح محتمل می دانند . موعد اول ابتدای خرداد ماه و موعد دوم پایان کاه مبارک رمضان است . باید صبر کرد و دید نگارش این سناریو چه زمانی به پایان می رسد.