گفتنی‌ست در پایان سال 96 میزان نقدینگی 1529هزار میلیارد تومان بوده و در مدت یک سال 353هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. همچنین در آمار ارائه‌شده از بانک مرکزی جای خالی آمار مربوط به وضعیت مالی و بودجه دولت به شدت خودنمایی می‌کند. آخرین آمار موجود در این حوزه مربوط به آذر سال گذشته است که در بهمن همان سال اعلام شده بود.
رشد مستمر نقدینگی در ایران همواره یکی از مهم‌ترین مشکلات و نواقص ساختار اقتصادی کشور بوده است، در صورتی که این میزان از نقدینگی به سرمایه‌گذاری‌های مولد تبدیل نشود، التهابات اقتصادی فراوانی را برای کشور ایجاد خواهد کرد. در همین ارتباط، رئیس کل بانک مرکزی نیز اخیرا موضوع رشد نقدینگی را مورد توجه قرار داده و اظهار کرده بود به‌رغم رشد بالای شاخص‌های پولی و به‌ویژه نقدینگی، تأمین مالی فعالیت‌های تولیدی همچنان با دشواری مواجه است. عبدالناصر همتی با اشاره به اینکه بانک مرکزی به دنبال طرح‌هایی برای حل موضوع تأمین مالی دولت است، گفته بود یکی از مسائلی که باید در این باره مورد توجه قرار بگیرد این است که هر طرحی منجر به انحراف در منابع نظام بانکی و تشدید فشارهای تورمی و قیمتی نشود؛ از همین رو در کمیته‌های مشورتی نقدینگی و اعتباری بانک مرکزی طرح‌های بسیاری مورد بررسی قرار گرفته است. او همچنین پیش‌تر تصریح کرده بود در هدایت نقدینگی دو موضوع مهم وجود دارد، اول اینکه بخش عمده‌ای از حجم نقدینگی هم‌اکنون تبدیل به تسهیلات اعم از تولیدی یا غیر آن شده یا توسط خود بانک‌ها تبدیل به انواع دیگری از دارایی شده است و موضوع دیگر اینکه نقدینگی در بخش‌هایی متمرکز شود که بیشترین بازدهی را داشته باشد. از نگاه همتی برای هدایت نقدینگی به سمت تولید باید بازدهی بخش تولید از طریق بهبود فضای کسب‌وکار، کاهش هزینه‌های تولید، بالا رفتن قدرت خرید مردم برای تقاضا و رشد صادرات افزایش یابد تا انگیزه لازم برای سرمایه‌گذاری منتهی به رونق تولید ایجاد شود.
رشد 1100هزار میلیاردی نقدینگی در چهار سال
جداول آماری بانک مرکزی از روند رشد نقدینگی در اقتصاد ایران نشان می‌دهند از سال 1393 تا پایان سال 97، بیش از 1100هزار میلیارد تومان بر میزان نقدینگی افزوده شده است. بر اساس این آمار در طول این مدت، سال 94 با افزایش 30درصدی نقدینگی، رکورددار رشد نقدینگی بوده است. در دوره سال‌های 68 تا 96، میانگین رشد سالانه حجم نقدینگی و پایه پولی به ترتیب 1/27 و ۲۱درصد بود. در این دوره بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی از میانگین رشد سالانه ۳۴درصد برخوردار بود و ضریب فزاینده نیز چهار برابر شد. روند رو به رشد نقدینگی در طول سال‌های گذشته در حالی ادامه دارد که بارها با انتقادات جدی نسبت به تداوم آن و هشدار درباره آثار رشد فزاینده نقدینگی بر تورم روبه‌رو بوده است. در همین ارتباط نیز به‌تازگی رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرده است که برنامه‌های ویژه‌ای برای هدایت نقدینگی به‌ویژه به سمت بازارهای مولد اقتصادی در بانک مرکزی در دست اقدام قرار دارد.
بدهی دولت به بانک‌ها ۲۸درصد افزایش یافت
مجموع بدهی بخش دولت به سیستم بانکی تا پایان سال گذشته با افزایش بیش از ۲۸درصدی به ۳۳۲هزار میلیارد تومان رسیده است. آخرین آمار بانک مرکزی نشان می‌دهد بدهی دولت به بانک‌ها رو به رشد است. این در حالی است که طبق آخرین آمار بانک مرکزی از وضعیت دارایی و بدهی سیستم بانکی در پایان سال ۱۳۹۷، مجموع بدهی‌های بخش دولتی به سیستم بانکی به ۳۳۲هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با پایان سال ۱۳۹۶ معادل 6/28درصد افزایش دارد. از مجموع بدهی بخش دولتی به سیستم بانکی حدود ۳۰۴هزار میلیارد تومان مربوط به خود دولت است که رشد 6/32درصدی داشته و ۲۸هزار میلیارد دیگر به شرکت‌ها و مؤسسات دولتی اختصاص دارد که البته حدود 7/2درصد کاهش یافته است. همچنین بدهی بخش دولتی در پایان سال ۱۳۹۶ معادل ۲۵۸هزار میلیارد تومان بود که با رشد ۷۴هزار میلیارد تومانی در سال گذشته همراه شده است. از انتهای سال ۱۳۹۳ تا پایان سال قبل بدهی دولت با رشد ۱۸۶هزار میلیارد تومانی از ۱۴۶هزار میلیارد به ۳۳۲هزار میلیارد تومان تا پایان سال ۱۳۹۷ افزایش داشته است.
کاهش ۱۵۷۰میلیون یورویی بدهی خارجی
آخرین آمار بانک مرکزی در رابطه با وضعیت بدهی‌های خارجی ایران در سال ۱۳۹۷ نشان می‌دهد این بدهی در مجموع به 9هزار و 339میلیون دلار رسیده است که این رقم در مقایسه با مجموع ۱۰هزار و ۹۱۰میلیون دلاری سال ۱۳۹۶ حدود ۱۵۷۰میلیون یورو کاهش دارد. از مجموع بدهی خارجی ایران در پایان سال قبل هفت‌هزار و 187میلیون دلار بدهی‌های میان‌مدت و بلندمدت و همچنین دو هزار و 151میلیون دلار بدهی کوتاه‌مدت است. آمار بدهی‌های خارجی ایران بر اساس یورو نیز به حدود هشت‌هزار و 230میلیون یورو می‌رسد که شش‌هزار و 334میلیون یوروی آن میان‌مدت و بلندمدت و همچنین ۱۸۹۶میلیون یوروی آن کوتاه‌مدت است. به گزارش ایسنا، در سال گذشته متوسط ماهانه نرخ فروش دلار در بازار بین بانکی 4200 تومان و در بازار آزاد ۱۳هزار و ۲۴۵ تومان مورد محاسبه قرار گرفته است.
آرمان