بریتانیا بعد از برگزیت؛ چه اتفاقی می‌افتد؟

پس از سه سال و نیم جدال ادامه‌دار سیاسی، بریتانیا در ۳۱ ژانویه، رأس ساعت ۲۳:۰۰ جمعه به وقت لندن به طور رسمی از اتحادیه اروپا خارج شد. با خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، دوره جدیدی از روابط این کشور با اتحادیه اروپا آغاز شد.

بیش از سه سال پیش، همه پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، یا برگزیت، برگزار شد و اکثریت مردم این کشور به خروج از اتحادیه اروپا رای دادند. اما مجادلات سیاسی در بریتانیا از یک سو، و طولانی شدن مذاکرات با اتحادیه اروپا از سوی دیگر، موجب شد که عملی شدن این همه پرسی سه سال و نیم طول بکشد.

به هر حال، برگزیت بالاخره عملی شد و پس از ۴۷ سال، بریتانیا دیگر عضو اتحادیه اروپا به شمار نمی‌رود. یک ساعت قبل از عملی شدن برگزیت، بوریس جانسون، نخست وزیر بریتانیا، با انتشار ویدئویی در شبکه‌های اجتماعی، گفت: «برای بسیاری از مردم، این (برگزیت) لحظه شگفت انگیز امید است. لحظه‌ای که آن‌ها فکر می‌کردند که هرگز فرا نخواهد رسید؛ و البته بسیاری وجود دارند که احساس اضطراب و خسارت دارند. اما گروه سومی نیز وجود دارد که نگران شده اند که کل جدال سیاسی هرگز به پایان نخواهد رسید.»

جانسون در ادامه گفت که خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، «یک پایان نیست بلکه یک آغاز است.»

با رسمی شدن خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، یک فصل برگزیت به پایان رسید، اما فصل دیگری تازه شروع شد که ممکن است تا ژانویه ۲۰۲۱ ادامه داشته باشد. هنوز بسیاری از مسائل میان بریتانیا و اتحادیه اروپا باقی مانده که در این دوره باید حل و فصل شوند. تجارت، یکی از مهمترین این مسائل است.


پس از ۴۷ سال عضویت، بریتانیا راهش را از اتحادیه اروپا جدا کرد.

مهمترین موضوعات آینده میان بریتانیا و اتحادیه اروپا
بلافاصله بعد از شروع روز برگزیت (۳۱ ژانویه ۲۰۲۰) بین بریتانیا و اتحادیه اروپا، یک دوره انتقالی آغاز می‌شود که در آن گفتگو‌های تجاری به راه می‌افتد. در صورتی که تا ۳۱ دسامبر ۲۰۲۰ توافق تجاری میان دو طرف امضا و تصویب شد، بریتانیا و اتحادیه اروپا از ژانویه ۲۰۲۱ رابطه جدیدی را آغاز خواهند کرد. اما اگر دو طرف تا این تاریخ به توافقی در حوزه تجارت دست نیابند، بریتانیا و اتحادیه اروپا بدون توافق تجاری از دوره انتقالی برگزیت خارج خواهند شد که این به معنای بروز آشفتگی احتمالی در قیمت برخی کالا‌ها مانند غذا و دارو خواهد بود. همچنین بریتانیا احتمالا بر اساس قوانین سازمان تجارت جهانی با اتحادیه اروپا دادوستد خواهد کرد که این نیز به معنای اعمال تعرفه خواهد بود.

اما علاوه بر تجارت، لندن و بروکسل باید بر سر موضوعاتی مانند امنیت، سفر و مهاجرت به توافقاتی برسند. با اجرای برگزیت، شهروندان بریتانیا دیگر، شهروندان اتحادیه اروپا به شمار نمی‌روند، ولی فعلا می‌توانند مانند گذشته در این اتحادیه به مسافرت بروند. شهروندان اتحادیه اروپا نیز وضعیت مشابهی دارند، اما بعد از دوره انتقالی، قوانین مهاجرت برای شهروندان اتحادیه اروپا و بریتانیا تغییر خواهد کرد. هم اکنون سه و نیم میلیون شهروند اتحادیه اروپا در بریتانیا سکونت دارند که تا قبل از ژوئن ۲۰۲۱ باید در طرح اسکان شهروندان اتحادیه اروپا ثبت نام کنند. همچنین ۱.۳ میلیون شهروند بریتانیایی که در اتحادیه اروپا سکونت دارند نیز ممکن است به ارائه درخواست اقامت نیاز داشته باشند.

اگر چه بریتانیا رسما از اتحادیه اروپا خارج شده، اما تغییراتی که در رابطه لندن و بروکسل ایجاد شده، فعلا گسترده نیست. فعلا اکثر این تغییرات سیاسی هستند. مثلا بعد از ۳۱ ژانویه، نخست وزیر و وزیران بریتانیا در نشست‌های معمولی اتحادیه اروپا شرکت نخواهند کرد مگر آنکه به طور خاص دعوت شوند. همچنین، نمایندگان پارلمان بریتانیا، به طور خودکار، عضویت‌شان در پارلمان بریتانیا لغو شد. افزون بر این، بریتانیا، وزارتخانه برگزیت را منحل خواهد کرد. در مجموع، بسیاری از تحولاتی که بعد از جمعه شب رخ داد، برای عموم مردم، نامحسوس بود. به رغم خروج رسمی از اتحادیه اروپا، بریتانیا هنوز از قوانین اتحادیه اروپا تبعیت خواهد کرد.

بریتانیا و اتحادیه اروپا بعد از برگزیت
از دیدگاه بسیاری از ناظران، برگزیت هم برای بریتانیا و هم برای اتحادیه اروپا تبعات منفی خواهد داشت. با این تفاوت که حامیان برگزیت معتقدند تبعات منفی این اتفاق برای بریتانیا کمتر از اتحادیه اروپاست. به عنوان نمونه، بعد از اجرای کامل برگزیت، تحرک شهروندان بریتانیا و اتحادیه اروپا در خاک یکدیگر با محدودیت‌هایی مواجه خواهد شد.

از سوی دیگر، اتحادیه اروپا نیز از برگزیت متضرر خواهد شد. صادرات بریتانیا به کشور‌های اتحادیه اروپا ۴۷ درصد است، در حالی که صادرات کل اروپا به بریتانیا شش درصد است. دولت بوریس جانسون قصد دارد قوانین و قواعد جدیدی در روابط تجاری و اقتصادی با اتحادیه اروپا تصویب کند. امری که به معنای اعمال تعرفه‌ها و محدودیت‌ها بر صادرات و واردات بسیاری از کالاهاست.

سال گذشته، دولت جانسون با هدف آماده شدن برای برگزیت بدون توافق، لیستی از کالا‌های اروپایی تهیه کرد که در صورت عملی شدن برگزیت، تعرفه‌هایی علیه آن‌ها اعمال خواهد شد. از این لیست می‌توان خسارت‌های اروپا را ارزیابی کرد. صادرات اروپا به بریتانیا در سال ۲۰۱۸، به ۳۳۲ میلیارد دلار رسید. بر روی ۵۲ میلیارد دلار از این صادرات، تعرفه‌هایی اعمال خواهد شد. اروپا حدود ۵۰۰ نوع کالا به بریتانیا صادر می‌کند که مهمترین این کالاها، صادرات خودرو است. از نظر ارزش، صادرات خودرو، سه چهارم کل صادرات اروپا به بریتانیا (۷۷ درصد) را تشکیل می‌دهد. تعرفه‌هایی به ارزش ۴۲ میلیارد دلار بر این نوع صادرات اعمال خواهد شد. در این میان، آلمان، بزرگترین بازنده برگزیت خواهد بود، چون صادرات خودرو این کشور به بریتانیا، با ارزش‌ترین صادرات اروپا به بریتانیاست.

خسارت‌های اقتصادی بزگریت برای اروپا و بریتانیا کم نیست. اما علاوه بر مسائل اقتصادی، ناظران به تبعات سیاسی برگزیت نیز اشاره می‌کنند. قرار است در ۱۱ ماه آینده، لندن و بروکسل بر سر امضای یک توافق تجاری مذاکره کنند. چنانچه این توافق امضا نشود یا به طور ناقص امضا شوند، طرفداران و مخالفان برگزیت مجددا وارد جدال و مناقشه خواهند شد. همچنین دولت بریتانیا و اتحادیه اروپا ممکن است یکدیگر را به خاطر نتایج ناخوشایند مذاکرات سرزنش کنند. امری که شکاف میان اتحادیه اروپا و بریتانیا را بیشتر خواهد کرد. برخی حتی این احتمال را مطرح می‌کنند که بریتانیا در اثر نارضایتی از اتحادیه اروپا، با دولت دونالد ترامپ علیه این اتحادیه همکاری کند. امری که تبعات ناخوشایندی برای قاره سبز خواهد داشت.

فرارو