معادن نقش مهمی در اقتصاد کشور دارد و به نوعی در شرایط حال حاضر با شیوع بیماری کرونا می‌توان آن را یک پله برای جبران خسارت دید. اما متاسفانه بحران بیماری همه‌گیر کرونا به تولید معادن نیز خسارت زده است.
به گفته کارشناسان بخش معدن آسیب این بحران بر فعالیت‌های معدنی استان ظرف دو هفته آتی آشکار خواهد شد. لزوم رعایت پروتکل‌های بهداشتی در معادنی که کارگران آن ناچار به فعالیت در کنار یکدیگر بودند، باعث تعطیلی موقت و دست از کار کشیدن کارگران آنها شد.
اکنون سوالی که پیش می آید آخرین وضعیت معادن و صنایع معدنی کشور در شرایط کرونا چگونه است؟ دولت، بخش خصوصی و شرکت‌های معدنی و فولادی هنوز گزارشی در مورد آخرین وضعیت خود گزارشی ارائه نکردند. آیا صادرات متوقف شده است؟ هنوز شرکت‌ها از آخرین وضعیت خود در سال ۹۹گزارش نداده اند.
فعالیت کاری جمعی در هر شیفت در محیط و فضای تونلی
سعید صمدی دبیر انجمن زغال سنگ ایران، گفت: مدتی است که بیماری کرونا در سطح کشور در حال گسترش است و در این میان معادن زغال سنگ از شرایط ویژه‌ای برخوردار هستند.
او بیان کرد: فعالیت کاری جمعی در هر شیفت در محیط و فضای تونلی، محل‌های اقامت و استراحت و کانتین و ایاب و ذهاب مشترک شرایط ویژه در معادن زغال سنگ به شمار می‌رود. کارگران معادن زغال سنگ سال‌های طولانی در داخل تونل کار کردند و نسبت به سایر اقشار جامعه از نظر بیماری‌های ریوی آسیب‌پذیرتر هستند.
دبیر انجمن زغال سنگ ایران ادامه داد: از این رو معادن زغال سنگ به عنوان یک محیط خاص و آسیب‌پذیر به شمار می‌آیند. در این شرایط تعدادی از معادن زغال سنگ کشور در جهت جلوگیری از گسترش بیماری مذکور به ناچار از اواسط اسفند تعطیل و کارگران را از محیط کاری خارج کردند و همچنین بخشی دیگر معادن زغال سنگ با پذیرش هزینه‌های سنگین و بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی به کار خود ادامه دادند.
صمدی افزود: در سال جدید با توجه به ابلاغیه‌های فرمانداری‌ها عمده معادن موفق به بازگشایی و تولید در سال جدید نشدند و طبعا در تمام این شرایط هزینه‌های نگهداری و تهویه تونل‌ها به قوت خود باقی است.
دبیر انجمن زغال سنگ ایران تشریح کرد: با توجه به اینکه معادن زغال سنگ تامین‌کننده اصلی انرژی مورد نیاز ذوب آهن و مواد اولیه کارخانجات کک سازی کشور هستند، استمرار تعطیلی این معادن بیش از این باعث وقفه در تامین مواد اولیه زغال سنگ شده و تولید آن مجموعه‌ها نیز متوقف خواهد شد.
این مقام مسئول افزود: فعالیت معادن در شرایط جدید طبعاً به دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری‌های اجتماعی باعث افت تولید شده و به همان نسبت قیمت تمام شده را افزایش خواهد داد.
صمدی تشریح کرد: با توجه به آسیب‌های وارد شده به معادن زغال سنگ کشور این معادن به فهرست فعالیت‌های اقتصادی آسیب دیده از ویروس کرونا افزوده شده و از مزایای مالیاتی، تامین اجتماعی، بانکی و کمک‌های دولتی این مسئول مشاغل برخوردار شوند.
او گفت: با توجه به اینکه ایمیدرو به عنوان نماینده دولت در چند هفته اخیر کمک‌های خوبی به بخش‌های مختلف درگیر ویروس کرونا کرده است، طبعا معادن زغال سنگ از خانواده بزرگ معادن و صنایع معدنی هستند از این بحران آسیب جدی دیدند بنابراین بخشی از کمک‌ها به حمایت ایمیدرو به معادن ذغال سنگ اختصاص یابد.
کنسلی بحث اکتشافات معدنی به دنبال شیوع کرونا
بهروز برنا، عضو هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، در خصوص آخرین وضعیت کارکرد معادن، گفت: کرونا در بحث معادن تاثیرات منفی گذاشت به حدی که بحث اکتشافات را کنسل کرد چرا که اکتشافات نیاز به سفر دارد که به دنبال آن سفرها کنسل شده‌اند.
او بیان کرد: کار کردن در تونل به دلیل فضای محیطی آسیب پذیر دچار محدودیت‌هایی شده است. دستورالعمل‌هایی را از طریق سازمان نظام مهندسی منتشر شده است.
عضو هیات مدیره شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران گفت: هم اکنون ساخت‌و‌سازها فعالیت ندارند و بیشترین فعالیت معادن کوچک در بخش ساخت‌و‌ساز بود که با رکود شدید مواجه شده است. تنها معادنی فعالیت می‌کنند که صنایع معدنی در کنارشان فعالیت دارد.
برنا تشریح کرد: کرونا نه تنها در معادن کشور بلکه در مهادن دنیا نیز تاثیرات منفی گذاشته است. ۷۰ درصد معادن کشور در سنگ نما و ساختمانی کاربرد داشتند و اکنون کارکرد آنها به شدت افت کرده است علاوه بر این ۱۰ درصد معادن در بخش فلزات و ۲۰ درصد در بخش غیر فلزات بودند.
او ادامه داد: بخش‌های مختلف تولید مانند حلقه‌های زنجیر به یکدیگر متصل هستند و تعطیلی فعالیت یک بخش بر بخش‌های دیگر نیز اثر می‌گذارد بنابراین تعطیلی معادن سایر بخش‌های تولید را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. اثرات و تبعات شیوع کرونا بر فعالیت‌های معدنی به مرور آشکار خواهد شد و قابل اندازه گیری خواهد بود.
مهرداد اکبریان رئیس انجمن سنگ آهن ایران، با اشاره به مشکلات معادن کشور، گفت: معادن کشور با توجه به شرایط ویژه‌ای که دارند تعطیل هستند. با توجه به شرایط ایمنی و رعایت مسائل بهداشتی در معادن زغال‌سنگ فعالیت‌های معادن زیرزمینی زغال‌سنگ متوقف شده است و این رویه تا زمان ریشه کن شدن ویروس کرونا استمرار می‌یابد.
اکبریان ادامه داد: با توجه به لزوم ایجاد وضعیت تولید و شرایط سودآوری برای کمک به کارگران و شرکت‌های مربوطه درخواست داریم که همزمان با توقف معادن زیرزمینی، امکان برداشت از معادن روباز فراهم شود. صنایع معدنی مشکلات زیاد زیربنایی دارد، یعنی متاسفانه از زیر بنا که بحث مسائل حقوقی معدنی است درگیر بخشنامه‌ها و قوانین دولت هستیم.
او بیان کرد: نداشتن علوم، فنون و تکنولوژی‌های جدید بعد اکتشاف یکی دیگر از مشکلات معادن است. هم اکنون استخراج با ماشین آلات با بضاعت کم و قدیمی در حال انجام بوده و دولت تمهیدات لازم را برای نوسازی ماشین آلات معدنی قدیمی در سال‌های گذشته انجام نداده است.
رئیس انجمن سنگ آهن ایران ادامه داد: سال پیش تحریم‌ها سنگین‌تر و سخت‌تر شده و هم اکنون معدن داران برای واردات و نوسازی ماشین آلات مورد نیازشان با مشکل مواجه هستند.
اکبریان با بیان اینکه در بحث سرمایه نیز مشکلاتی داریم، گفت: شرکت‌های خارجی تقریبا هیچ سرمایه‌ای را نمی‌توانند وارد کشور کنند و بانک‌ها به این نوع سرمایه گذاری‌ها علاقه‌ای ندارند؛ وقتی هم سرمایه‌گذاری می‌کنند بانک‌ها به صورت مستقیم برای خودشان سرمایه‌گذاری می‌کنند و حاضر نیستند تسهیلات را برای بهره‌بردار یا استخراج‌کننده بدهند.
قطعا یکی از پیامد‌ها و مشکلات مربوط به بیماری کرونا، تبعات اقتصادی است که به غیر از مشکلات برای صاحبان بنگاه‌ها و فعالان اقتصادی و کسب و کار‌های کوچک و متوسط و بزرگ، مشکلاتی را هم برای شهروندان به وجود خواهد آورد.
باشگاه خبرنگاران جوان