ایران با وجود تنوع متعدد اقلیمی و پتانسیل بالای بخش کشاورزی می‌تواند در صورت استفاده حداکثری از مزیت‌های نسبی علاوه بر دستیابی به خودکفایی محصولات مختلف کشاورزی می‌تواند در بازارهای هدف حرفی برای گفتن داشته باشد تا از فشار بر منابع نفتی کشور بکاهد.
بسیاری از مسئولان بر این باورند که با وجود اقلیم ۴ فصل و پتانسیل منابع آبی و خاکی امکان صادرات به بازارهای هدف بر مبنای برنامه‌ریزی اصولی در کوتاه مدت دور از انتظار نیست و در مقابل بسیاری از دست‌اندرکاران بخش کشاورزی بی‌توجهی مسئولان شورای اقتصاد به قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را مانعی سد راه خودکفایی و خوداتکایی می‌دانند.
در شرایطی که ارزش پول ملی در برابر دیگر ارزها کاهش یافته، صادرات محصولات کشاورزی به سبب ورود ارز به کشور می‌تواند درآمد کشاورزان را به صورت تصاعدی افزایش دهد و همواره با خودکفایی در محصولات استراتژیک دروازه‌های کشور به روی واردات را بست تا اعمال تحریم‌های ناجوانمردانه خللی در امنیت غذایی کشور ایجاد نکند.
حال به سراغ مسئولان ذی ربط می‌رویم تا از راهکارهای افزایش بنیه اقتصادی بهره‌برداران و دستیابی به خودکفایی محصولات استراتژیک کشور با خبر شویم:
منابع آبی و خاکی کشور جوابگوی نیاز داخل است
سید جعفر حسینی مشاور ارشد نظام‌صنفی کشاورزی و منابع طبیعی با اشاره به اینکه پتانسیل‌های خدادادی بی‌نظیری در کشور وجود دارد، اظهار کرد: با وجود پتانسیل منابع آبی و خاکی و استعداد انسانی، مشکلی در تولید محصولات اساسی و غیراساسی نداریم.
وی افزود: ظرفیت فعلی آب و خاک کشور به اندازه‌ای است که علاوه بر مصرف داخل جوابگوی صادرات است.
حسینی با اشاره به اینکه نیازی به افزایش سطح زیر کشت محصولات کشاورزی وجود ندارد، بیان کرد: طی سال‌های اخیر متوسط چغندر قند ۳۵ تن در هکتار بود، اما هم اکنون به ۵۵ تن رسیده است که برای دستیابی به تولید بالا نیازی به کشت و زیرکشت بردن مساحت نداریم.
مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی با بیان اینکه قیمت خرید تضمینی تاثیر بسزایی در خودکفایی محصولات کشاورزی وجود دارد، گفت: در طول سال‌هایی که به خودکفایی در محصولات کشاورزی دست یافتیم، نگاه شورای اقتصاد مبتنی بر تولید و مصلحت بودجه نبود و در مواقعی که شورای اقتصاد، قیمت خرید تضمینی محصولات را بر مبنای مصلحت بودجه و پیشگیری از تورم اعلام کرده، دچار چالش شدیم.
به گفته وی، اثرات قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی یک تا ۲ سال طول می‌کشد که به نقطه خوداتکایی برسیم یا از آن فاصله بگیریم.
حسینی با اشاره به اینکه رفع چالش قیمت خرید تضمینی در خودکفایی محصولات استراتژیک تاثیر بسزایی دارد، بیان کرد: اگر شورای اقتصاد بحران قیمت خرید تضمینی را رفع کند، بدون تردید پایداری تولید استمرار می‌یابد. به عنوان مثال اگرچه امسال به اندازه کافی جو تولید شد، اما قیمت نامناسب خرید تضمینی موجب شده کشت جو در سال آینده به مخاطره بیفتد.
این مقام مسئول ادامه داد: در کشت چغندر قند در سال ۹۶ به خوداتکایی رسیدیم به طوری که واردات شکر به میزان قابل توجهی کاهش یافت، اما سیایت گذاری نادرست در قیمت چغندر قند موجب شد به دوران قبل از خوداتکایی برسیم.
وی با اشاره با اینکه در تولید محصولات کشاورزی مشکلی وجود ندارد، اظهار کرد: همه ساله در بازار محصولاتی نظیر گوجه‌فرنگی، پیاز و هندوانه دچار مازاد تولید می‌شویم که اگر وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت برنامه منظمی برای صادرات داشته باشند، ظرفیت تولید جوابگوی بازار داخل و صادراتی است.
عوامل موثر در خودکفایی محصولات استراتژیک چیست؟
علی خان محمدی مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه خودکفایی محصولات کشاورزی دست یافتنی است، اظهار کرد:خودکفایی محصولات کشاورزی تابع عوامل مختلفی همچون آب و خاک، آمار دقیق، زیرساخت‌های مناسب و اقلیم متنوع بستگی دارد که با برنامه‌ریزی منسجم این امر محقق می‌شود.
وی افزود: با ایجاد زیرساخت‌های لازم، بهره‌وری تولید محصولات کشاورزی ارتقا می‌یابد که این امر در خودکفایی و خوداتکایی محصولات اساسی و غیراساسی نقش بسزایی دارد.
خان محمدی ادامه داد: با توجه به نامناسب بودن قیمت خرید تضمینی‌محصولات کشاورزی و کمبود ماشین آلات کشاورزی امکان دستیابی یه خوداتکایی محصولات کشاورزی وجود ندارد و همواره انتظار می‌رود مسئولان شورای اقتصاد به منظور حمایت همه جانبه از تولید و کاهش واردات، قیمت خرید تضمینی محصولات کشاورزی را متناسب با هزینه‌های تولید و تورم اعلام کنند.
مدیر عامل مجمع ملی نخبگان کشاورزی با اشاره به اینکه پتانسیل خودکفایی محصولات کشاورزی در کشور وجود دارد، بیان کرد: با تقویت تشکل‌های تخصصی، تسهیل در سرمایه‌گذاری، توسعه مکانیزاسیون کشاورزی، بانک اطلاعاتی دقیق، ترویج کشاورزی دانش بنیان و کاهش بهره بانکی خودکفایی محصولات استراتژیک کشور دست یافتنی است.
صادرات محصولات مختلف کشاورزی مستلزم برنامه‌ریزی اصولی
مسعود اسدی عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با اشاره به اینکه خودکفایی در تمامی‌محصولات کشاورزی دست یافتنی است، اظهار کرد: با وجود پتانسیل منابع آبی و خاکی کشور نه تنها خودکفایی و خوداتکایی در تمامی‌محصولات کشاورزی دست یافتنی است، بلکه با برنامه‌ریزی اصولی در کوتاه مدت امکان صادرات وجود دارد.
وی افزود: یک‌زمانی در بحث بنزین، کشور در وضعیت شکننده‌ای قرار داشت که ابرقدرت‌ها و دشمنان مرتب کشور ما را تهدید می‌کردند که این امر موجب شد تا نظام تصمیماتی مبنی بر خودکفایی این محصول استراتژیک اتخاذ کند که این امر به مراتب در بخش کشاورزی امیدوار‌کننده است.
اسدی ادامه داد: با وجود اقلیم متنوع و پتانسیل منابع آبی و خاکی، وضعیت در بخش کشاورزی به مراتب بهتر است و تنها می‌طلبد که نگاه کلی دولت به بخش کشاورزی تغییر کند.
عضو شورای مرکزی خانه کشاورز با انتقاد از این مسئله که نگاه کلی دولت در بخش کشاورزی حمایتی نیست، بیان کرد: دولت در بخش کشاورزی نگاه حمایتی عینی و عملی ندارد که این امر در خرید تضمینی محصولات کشاورزی صادق است.
وی در پایان با اشاره به اینکه حمایت از بخش کشاورزی شعاری بیش نیست، تصریح کرد: علی‌رغم افزایش چشمگیر هزینه‌های تولید، قیمت خرید تضمینی محصولات جوابگوی هزینه تولیدکنندگان نیست، این در حالی است که مسئولان وزارت جهاد مدام شعار حمایت از تولید را سر می دهند و در عمل اقدام به تامین نیاز کشور از طریق واردات می‌کنند.
باشگاه خبرنگاران جوان