برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین، چند وقتی است که در صدر اخبار فضای مجازی و منتقدان خارج از مرزهای ایران قرار گرفته است. این برنامه ۱۸ صفحه‌ای به‌گونه‌ای در بین مردم تعریف شده که گویی، دولت دوازدهم می‌خواهد دو دستی ایران را به چین بدهد و حتی برخی‌ها پا را فراتر گذاشته‌اند و می‌گویند وزارت امور خارجه خاک ایران را هم به چین فروخته است.
اما این برنامه همکاری با چین که در فضای مجازی، در بین منتقدان دولت و در خارج از کشور مورد هجمه قرار گرفته و هر روز نقدی به آن وارد می‌شود، در اتاق بازرگانی ایران و چین چگونه مورد ارزیابی قرار گرفته است و بخش خصوصی چه دیدگاهی نسبت به آن دارد؟ آیا بخش خصوصی هم اعتقاد دارد که دولت با برنامه همکاری مشترک می‌خواهد ایران را به چین بسپارد؟
برای اینکه نظر بخش خصوصی را جویا شویم گفت‌و‌گویی با مجیدرضا حریری، رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و چین انجام دادیم و او از منظر دیگر به این برنامه همکاری نگاه کرد.
او صحبت‌هایش را این‌گونه شروع کرد که همه درباره برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین اظهار نظر کردند و دیگر حرفی برای گفتن نمانده است اما یک نکته در این ماجرا وجود دارد، وقتی شاهد چنین اتفاقاتی در کشور مانند توافقنامه، همکاری یا حتی مذاکره برای برجام هستیم، می‌بینیم که دولت استفاده از رسانه را بلد نیست، آنهایی که مخالفان داخل و خارج از کشور (افرادی که با نظام مشکل دارند) هستند خیلی بهتر از قدرت رسانه استفاده می‌کنند تا اجازه ندهند یک عامل توسعه‌ای محقق شود و موضوعات بسیار پیش پا افتاده و معمولی را به‌دلیل اینکه بلد نیستیم اطلاع‌رسانی درست انجام دهیم تبدیلش می‌کنیم به یک موجی که مخالفان سوارش می‌شوند و ما از آن دفاع می‌کنیم و مرتب می‌گوییم آن چیزی که شماها می‌گویید، نیست.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ادامه داد: می‌گویند در این برنامه همکاری کیش به چین داده خواهد شد، از آنجا که ما از رسانه بخوبی استفاده نکردیم در بروز چنین شایعاتی باید قسم بخوریم که نمی‌خواهیم کیش را به چین واگذار کنیم. اگر از همان زمان اول (نقشه راه) به مردم توضیح داده شود که در برنامه جامع همکاری یا هر برنامه دیگر قرار است چه اتفاقی دنبال شود دیگر شاهد موج سواری برخی‌ها نخواهیم بود.
حریری می‌گوید: در هیچ جای دنیا قراردادهای کشوری و حتی شرکتی تا قبل از نهایی شدن اطلاع‌رسانی نمی‌شود و تنها نقشه راه را می‌توان اعلام کرد تا ابهامی به وجود نیاید، اما بی‌خبری در اطلاعات کلی باعث می‌شود افرادی که دلشان می‌خواهد و بلد هستند سوار این موج شوند و از آن استفاده کنند. در صورتی که در مقطع فعلی و در برنامه جامع همکاری‌های ایران و چین هیچ اتفاق جدیدی رخ نداده است.
موافق برنامه هستیم
او درباره اینکه اتاق بازرگانی ایران و چین چه موضعی نسبت به برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین دارد، گفت: در تفاهمنامه و قراردادهای اینچنینی اصلا رسم نیست و رسم هم نبوده که بخش خصوصی در یک ضلع اصلی گفت‌و‌گوها باشد اما ما به‌صورت نظری با این برنامه همکاری موافق هستیم. ما باید یاد بگیریم با قدرت‌های اقتصادی دنیا بر اساس منافع متقابل نقشه راه و قرارداد همکاری تنظیم کنیم، این اتفاق خیلی خوبی است. اکنون با چین در حال تنظیم نقشه راه هستیم، اگر اروپا هم راضی باشد با آنها هم مذاکره می‌کنیم، اما آنها راضی نمی‌شوند و نمی‌خواهند همکاری کنند.
محرمانه‌ها افشا می‌شود
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید: یکی از محاسنی که در دولت‌ها در حال رخ دادن است این می‌باشد که موضوعی محرمانه است اما در کوتاه‌مدت افشا می‌شود، اگر محرمانه نباشد آن را به یک موضوع محرمانه بزرگ تبدیل می‌کنیم و بعدا آن را افشا می‌کنیم. حریری در مورد ضعف‌های برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین و اینکه این امر باعث گلایه‌های مختلف شده است، تصریح کرد: اصلا چیزی در این برنامه تعریف نشده که ضعف باشد، هر فردی که موافق، کنجکاو و منتقد ۱۸ صفحه برنامه جامع است آن را با دقت بخواند متوجه می‌شود که در آن هیچ چیزی وجود ندارد.
واقع‌نگر باشید
او ادامه داد: اگر ما بخواهیم با یک کشور اروپایی چنین برنامه جامع همکاری بنویسیم حداقل ۸۰ تا ۹۰ درصد آن مانند همین برنامه جامع با چین است. اگر ایران بخواهد با یک کشور همکاری اقتصادی کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت تنظیم کند، آورده ما در معامله، تفاهم و قرارداد نفت، گاز، پتروشیمی و معادن است. مگر چیزی به غیر از این موارد داریم؟ آیا ما تکنولوژی صادر می‌کنیم؟ آیا کالای ساخته شده صادر می‌کنیم؟ ۸۰ درصد صادرات غیر نفتی ما مربوط به میعانات گازی، گاز، پتروشیمی و مواد معدنی است. در این میان واردات ما چیست؟ ماشین‌آلات، تکنولوژی، خدمات فنی و مهندسی(ساخت نیروگاه، توسعه زیرساخت‌ها شامل توسعه بنادر، راه‌آهن پرسرعت، فرودگاه و..) است.
مورد عجیب و غریبی وجود ندارد
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین خاطرنشان کرد: وقتی می‌خواهیم با مجموعه‌ای یا حتی کشوری قرارداد منعقد کنیم ۷۰ تا ۸۰ درصد آن همان پیشنهاداتی است که در برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین دیده شده است، تنها ۱۰ الی ۲۰ درصد آن برمی‌گردد به اینکه چه پتانسیل و زمینه‌های همکاری دیگری وجود دارد. لذا برنامه‌ای که مورد هجمه قرار گرفته، مورد عجیب و غریبی ندارد.
منتقدان خودشان همین کار را می‌کنند
او اذعان داشت: کسانی‌که بیرون از این مملکت نشستند و می‌گویند جمهوری اسلامی ایران می‌خواهد خاک ایران را به چین بدهد یا ایران مستعمره چین می‌شود، اگر خودشان بیایند و جای سیاستگذاران بنشینند و با کشور خارجی معامله کنند باید چنین رویه‌ای را دنبال کنند. باید بپذیریم ظرفیت کشور همین است که به آن اشاره شد؛ ما چیزی بیشتر نداریم.
در خانه عروس خبری نیست
حریری درباره اینکه چین درباره این اظهارنظرها چه موضع‌گیری دارد، تصریح کرد: چین سکوت مطلق کرده است، اینقدر که خانه داماد بزن و بکوب است، خانه عروس خبری نیست. برای اینکه چین چیزی را با ما قبول نکرده که حالا اینقدر شلوغ شده است. یک موضوعی در دولت تصویب شده اما معلوم نیست که چین این برنامه را قبول کند یا خیر.
دولت برنامه جامع را تایید کرد
او گفت: در نهایت پیش‌نویس همکاری‌های مشترک که مورد تایید دولت ایران بود به چین فرستاده شد تا آنها نسبت به آن اظهارنظر کنند، لذا جزئیات این همکاری باید از سوی دو دولت مورد بررسی قرار گیرد که به نظر نمی‌رسد در این دولت انجام شود. مخالفان داخلی دولت دوازدهم خیالشان راحت باشد که برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله ایران و چین، در مدت یک‌سال نهایی نمی‌شود، این موضوع به دولت بعدی می‌رسد.
اعداد را از کجا آوردید؟
حریری گفت: زمانی‌که وزیر امور خارجه کشورمان به چین رفت در سایت پترولیوم اکونومیست نوشته شد که چین قرار است سرمایه‌گذاری ۴۰۰ میلیارد دلاری در ایران انجام دهد که سرمایه‌گذاری ۲۸۰ میلیارد دلاری در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی یکی از بخش‌های آن است؛ اما اگر ۱۸ صفحه برنامه همکاری مشترک مطالعه شود می‌بینید که هیچ عددی جز همکاری ۲۵ ساله در آن وجود ندارد لذا معلوم نیست که آن سایت این اعداد را از کجا آورده است؟ بلوای اصلی از همکاری مشترک ایران و چین از این سایت ایجاد شد. بعد از آن همان نویسنده پترولیوم اکونومیست ۱۰ روز پیش در نشریه اویل پرایس به این داستان دامن زد.
شلوغ بازی‌ها از سوی رژیم اشغالگر قدس
او گفت: معتقدم این شلوغ بازی‌ها مربوط به کسانی است که نگران هستند که ایران و چین در خاورمیانه همکاری بلندمدت کنند، ببینید سَر اینکه کدام کشور بیشترین همکاری را با چین در خارومیانه بکند، رقابت سختی وجود دارد، یعنی همه دنبال جذب چین در منطقه خاورمیانه هستند. در راس کشوری که توانسته با چینی‌ها بیشترین قراردادهای اینچنینی را بنویسد رژیم اشغالگر قدس است. این رژیم بسیار نگران رابطه بلندمدت و خوب ایران و چین است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین توضیح داد: ایران کشور بزرگ و قدرتمندی است که اگر با چین همکاری کنیم دیگر همکاری با رژیم اشغالگر قدس دنبال نمی‌شود یا بسیار کمرنگ خواهد شد، چرا که برای چین، ایران اهمیت بیشتری دارد.
او می‌گوید: در حال حاضر دولت به این امر متهم است که می‌خواهد کیش را به چین واگذار کند، اما یکی از بنادر رژیم اشغالگر قدس تحت مدیریت چینی‌ها است، چین در آن سرمایه‌گذاری کرده است. از طرفی سرمایه‌گذار بزرگترین شرکت تولید و فروش مواد غذایی رژیم اشغالگر قدس، چین است، یا بازار کل محصولات پتروشیمی رژیم اشغالگر قدس توسط چینی‌ها اداره می‌شود.
حریری ادامه داد: قاعدتا رژیم اشغالگر قدس باید بسیار نگران همکاری‌های مشترک ایران و چین باشد، اگر آنها با ما همکاری کنند (به خاطر منابع زیرزمینی و سایر پتانسیل‌های ایرانی) از اهمیت رژیم اشغالگر قدس تا حدود زیادی کاسته می‌شود. این نگرانی بیشتر از این امر نشات گرفته است.
چیزی از دست نمی‌دهیم
او با بیان اینکه کسانی که به رئیس‌جمهوری آمریکا نامه نوشتند که ایران را تحریم کن و همین افراد در صف مخالفان همکاری مشترک ایران و چین هم هستند، افزود: ما به‌عنوان ملت ایران از برنامه همکاری‌های جامع ۲۵ ساله با چین ضرری نمی‌بینیم و چیزی هم از دست نمی‌دهیم بلکه برای کشورمان این امر منفعت دارد؛ کسانی که مخالف هستند، مخالف منفعت ایران هم هستند.
تجارت‌نیوز