بــررســی هـزینــه و درآمد خانــوار (بودجه خانوار) با هدف ارزیابی وضعیت هــزینــه‌ها و در آمد خانوارها انجام می‌شود.
شناسایی الگوها و عادات مصرفی خانوار و مطالعه در مورد روند تغییرات آنها در اثر تحولات اقتصادی و اجتماعی، ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی برنامه‌های دولت در وضع زندگی خانوار ها از نظر ترکیب هزینه‌های مصرفی آنها، محاسبه حساسیت درآمدی تقاضا، میل نهایی به مصرف و میل نهایی به پس انداز در جامعه از مهم ترین اهداف بررسی بودجه خانوار است.
مرکز آمار و اطلاعات راهبردی وزارت تعاون در سالنامه آماری گزارشی از وضعیت هزینه و درآمد خانوار شهری و روستایی در سال گذشته را منتشر کرد.
براساس این گزارش سال گذشته هر خانوار شهری ۵۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان درآمد کسب و ۴۷ میلیون و ۴۳۷ هزارتومان هزینه کرده است. خانوار روستایی نیز برابر ۲۹ میلیون و ۷۰۰ هزارتومان درآمد داشته و ۲۶ میلیون و ۱۰۰ هزارتومان خرج کرده است.
درآمد خانوارهای شهری در سال ۹۸ نسبت به سال قبل آن ۲۴ درصد و هزینه‌ها ۲۰ درصد رشد داشت.
استان‌های دارای بیشترین و کمترین درآمد
سال گذشته به طور متوسط کارفرمایان ۷۹ میلیون و ۲۶۰ هزارتومان درآمد کسب کردند و مزد بگیر خصوصی (کارگر) در مجموع ۴۷ میلیون و ۷۲۳ هزارتومان در یک سال حقوق گرفتند.
بررسی جداول نشان می‌دهد چنانچه سال گذشته دو نفر در یک خانواده شاغل بودند مجموع درآمد آنها به طور میانگین در سراسر کشور معادل ۸۰ میلیون و ۲۰۳ هزار تومان بوده است.
خانوارهای ساکن پایتخت در سال ۹۸ بالاترین درآمد را داشتند؛ ۸۱ میلیون و ۳۱۷ هزار تومان متوسط درآمد خانوار بوده‌است. البته در تهران میزان هزینه خانوار نیز در مقایسه با سایر استان‌ها قابل توجه است (۷۲ میلیون و ۷۱۷ هزار تومان هزینه خانوار شهری در سال ۹۸ بود). خانوار کرمانی‌ها نیز با ۳۴ میلیون و ۳۳۸ هزار تومان درآمد و ۳۶ میلیون و ۵۳۵ هزار تومان هزینه، کمترین دخل و خرج را داشتند.
دهک‌های درآمدی سال گذشته چه قدر درآمد داشتند؟
اقتصاددانان جمعیت هر جامعه‌ای را به لحاظ درآمد و مصرف به ۱۰ رتبه تقسیم‌بندی می‌کنند و هریک از این رتبه‌ها را دهک می‌نامند.
دهک اول نشان دهنده ۱۰ درصد از خانوارهایی است که کمترین هزینه سالانه را داشته‌اند. بنابراین می‌توان گفت که‌این دسته از خانوارها جزو فقیرترین اقشار جامعه محسوب می‌شوند. در نقطه مقابل دهک دهم، ۱۰ درصد از خانوارهایی را نشان می‌دهد که بیشترین مبلغ را صرف هزینه سالانه خود کرده‌اند، لذا این دسته از خانوارها از مرفه‌ترین اقشار جامعه هستند.
براساس آمار وزارت تعاون، متوسط درآمد سالیانه دهک اول در سال ۹۸ برابر ۱۳ میلیون و ۱۰۵ هزار تومان و دهک دهم ۱۴۳ میلیون و ۸۲۳ هزار تومان بود.
ایرنا