به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، این روزها گمانه‌زنی‌های زیادی در فضای رسانه‌ای کشور برای خرید واکسن کرونا مطرح شده است؛ مردم جزییات این موضوع را نمی‌دانند که مانع جدی برای خرید واکسن کرونا چیست. مشکل کجاست و چرا ایجاد شده است. به دلیل وجود همین ابهامات مصاحبه کوتاهی با دکتر همتی رییس‌کل بانک مرکزی با موضوع خرید واکسن کرونا و مشکلات مترتب بر پرداخت هزینه‌های مربوطه انجام دادیم که در ادامه از نظر می‌گذرانید:
در روزهای گذشته خبرهای متفاوتی در رابطه با واکسن کرونا و پرداخت پول آن مطرح شده است. از یک طرف، آمریکا و برخی رسانه‌ها اعلام کرده‌اند که مجوز برای خرید واکسن کرونا صادر شده و برای خرید آن مشکلی وجود ندارد؛ از طرف دیگر، جنابعالی اعلام کرده‌اید که در این راه موانعی که ناشی از تحریم‌هاست وجود دارد. لطفاً برای مخاطبان توضیح دهید که مشکل پرداخت پول واکسن کرونا چیست؟
o اساساً خرید کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی به هیچ عنوان نباید مشمول تحریم باشند و نباید نیازمند دریافت هیچ مجوزی باشند. البته تمام تحریم‌های آمریکا علیه ایران از نظر ما نامشروع و خلاف حقوق بین‌الملل است و هیچ مبنای قابل قبولی برای آنها وجود ندارد؛ اما دولت ترامپ در راستای سیاست فشار حداکثری یا به عبارت بهتر زورگویی و یکجانبه‌گرایی حداکثری، تمام قواعد حقوق بین‌الملل را زیرپا گذاشته که یکی از آنها تحریم کل نظام مالی ایران و تمام بانک‌های ایرانی است. همین که آمریکا بانک مرکزی و تمام بانک‌های ایرانی را تحریم می‌کند و صادرات نفت، محصولات پتروشیمی و سایر اقلام صادراتی ایران را تحریم می‌کند، نشان دهنده این است که هیچ حد و مرزی در اعمال فشار علیه مردم ایران قائل نیست.
دروغگویی آمریکا در این ادعا که واردات دارو و غذا و اقلام بشردوستانه برای ایران تحریم نیست، با کمی تأمل روشن می‌شود. فرض کنیم آمریکایی‌ها در اعمال سیاست فشار حداکثری موفق می‌شدند و می‌توانستند صادرات نفت و سایر اقلام را به صفر برسانند (البته مشخص شد که موفق نشدند و هیچ وقت موفق نخواهند شد)، اما اگر این اتفاق می‌افتاد، واردات دارو و غذا با چه منابعی باید انجام می‌شد؟ کشور برای اینکه بتواند واردات انجام دهد نیاز به صادرات دارد. بدون صادرات چگونه می‌توان واردات انجام داد؟ آمریکایی‌ها از سوی دیگر اعلام کرده‌اند که تمام بانک‌ها و موسسات مالی ایران تحریم هستند. واردات اقلام بشردوستانه نیاز به بانک دارد. بدون بانک چگونه می‌توان واردات انجام داد؟ البته همانطور که گفتم، تمام سیاست‌های تحریمی دولت ترامپ تاکنون شکست خورده است و اگرچه مشکلاتی برای مردم عزیز کشورمان ایجاد شده اما اهدافی که از این سیاست دنبال می‌کردند هیچکدام محقق نشده است.
اجازه دهید به طور خاص به موضوع واکسن کرونا بپردازیم. آیا در مورد خرید واکسن کرونا مانعی برای پرداخت پول از طرف ایران وجود دارد؟
o وزارت بهداشت ایران، برای خرید واکسن کرونا توافقاتی با کوواکس داشته است. مبلغ مشخصی هم باید از طرف ایران پرداخت شود که بخشی از آن به عنوان پیش پرداخت باید به حساب ذینفع در یک بانک اروپایی پرداخت شود. علی‌الاصول، همین که این پرداخت برای واکسن کروناست و فرستنده و ذینفع پول هم مشخص است باید کفایت کند و نباید هیچ دلیل و سند دیگری برای این موضوع نیاز باشد. مورد مصرف واکسن کرونا مشخص است و هیچ کارکرد دیگری ندارد. اما به دلیل فشارهایی که آمریکایی‌ها بر بانک‌های مختلف اروپایی آورده‌اند و آنها را از کار با ایران ترسانده‌اند و جریمه‌های بسیار سنگینی را علیه آنها تحمیل کرده‌اند، بانک مقصد در صورتی حاضر است پول را دریافت کند که مجوز اختصاصی و موردی توسط آمریکا صادر شود و تمام مراحل انتقال پول به صراحت در آن ذکر شود. در حال حاضر، مجوزی که صادر شده است مربوط به تبدیل منابع وون کرة ایران در بانک‌های کره جنوبی به دلار آمریکا از طریق یک بانک آمریکایی و سپس انتقال آن به بانک مقصد است. در این مجوز هم هیچ تضمینی برای رسیدن پول به مقصد وجود ندارد. آمریکایی‌ها به صراحت قید کرده‌اند که هر لحظه و در هر مرحله می‌توانند مجوزی که صادر کرده‌اند را لغو کنند. این می‌تواند شامل مرحله‌ای باشد که پول به صورت دلار آمریکا نزد یک بانک آمریکایی است. سوال اینجاست که اگر خرید دارو و غذا تحریم نیست، لغو مجوزی که برای این کار صادر می‌شود چه معنایی می‌تواند داشته باشد؟ نکته دیگر اینجاست که آمریکایی‌ها یک مجوز عمومی برای اقلام بشردوستانه صادر کرده‌اند که بانک‌های خارجی حاضر به پذیرش آن نیستند. البته بانک‌های خارجی با ایران دشمنی ندارند و علاقه‌مند هستند که اینگونه نقل و انتقالات را انجام دهند اما ترس آنها از عملکرد آمریکا و سابقه بد آمریکاست که در بسیاری از موارد، بانک‌ها را به دلایل واهی و به خاطر انجام تراکنش‌های مالی، میلیاردها دلار جریمه کرده‌اند.
چرا به جای استفاده از منابع کره، از منابع دیگری استفاده نمی‌شود که راحت‌تر بتوان به حساب مقصد منتقل کرد؟
o به نکته مهمی اشاره کردید. اساساً چرا باید مجوز صادر شده ایران را محدود به استفاده از منابع مشخصی کند؟ ایران در کشورهای مختلف منابع دارد و بنا به تشخیص و تصمیم خود باید بتواند از هر منبعی که در اختیار دارد برای خرید واکسن استفاده کند. بانک مرکزی مشکلی با استفاده از کانال‌های مختلف برای پرداخت ندارد و می‌تواند این کار را انجام دهد. آمریکا تلاش کرده است که مجوز را به نحوی صادر کند که از غیر عملیاتی‌ترین کانال باشد و در نهایت، خرید واکسن محقق نشود اما در ظاهر بتواند بگوید که مشکل و مانعی ایجاد نکرده است.
این سوال هم مطرح شده است که اگر آمریکا برای واردات دارو و اقلام پزشکی مانع ایجاد می‌کند؛ چطور سایر داروها به کشور وارد می‌شوند و موجود هستند؟
o سایر اقلام دارویی، تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان متعددی دارند و علی رغم تحریم‌ها، تلاش می‌شود تا از کانال‌های مختلف پرداخت‌های آنها انجام شود و آن اقلام وارد کشور شوند. البته آمریکایی‌ها اگر بفهمند که وجه مربوط به سایر اقلام دارویی چگونه پرداخت خواهد شد و بدانند که می‌توانند با کمبود آن اقلام، برای بخش قابل توجهی از مردم مشکل ایجاد کنند، قطعاً مانع از انتقال آن داروها نیز خواهند شد. خوشبختانه، با راهکارهایی که اتخاذ شده است، پرداخت‌های مربوط به آنها از کانال‌هایی که برای آمریکا قابل رصد و تحریم نیست انجام می‌شود. دولت ترامپ به گمان خود فرصتی به دست آورده که می‌تواند با مانع‌تراشی و ممانعت از انجام پرداخت، بخش قابل توجهی از مردم را دچار مشکل کند و سیاست شکست‌خورده فشار حداکثری را اجرایی کند. با این حال، همانطور که قبلاً هم گفتم این سیاست، نتیجه‌ای ندارد و تنها سابقه آنها نزد مردم ایران خراب‌تر خواهد شد.
از سوی دیگر این اطمینان را به مردم می‌دهیم که خرید واکسن از دیگر کشورها که مورد تایید وزارت بهداشت باشد در دستور کار خواهد بود و امیدواریم به‌زودی خبرهای خوشی در این زمینه اعلام کنیم.
ایبنا