صنعت خودروی کشور طی سه سال گذشته با حواشی زیاد مواجه بوده است؛ طی ماههای اخیر نیز این حواشی از نحوه قیمت گذاری گرفته تا درخواست خودروسازان از مجلس برای آزادسازی واردات در مقابل آزادسازی قیمت را در برگرفت. اما ماحصل درخواست‌ها و تصمیمات این شد که قیمت همه انواع خودروهای تولیدی کارخانه‌های داخلی به بالای ۱۰۰ میلیون تومان صعود کرد و اینک مصرف‌کننده داخلی حتی در صورت ثبت نام و خرید مستقیم از کارخانه، نمی‌تواند با هزینه‌ای کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان، خودروی داخلی خریداری کند.
قیمت‌گذاری شورای رقابت در سال ۱۴۰۰
سناریوی نخست به قیمت گذاری شورای رقابت برمی‌گردد؛ این نهاد که در زمستان سال گذشته به علت ثبات نرخ تورم از اعلام نرخ جدید خودرو برای سه ماهه پایانی سال عقب کشیده و اعلام کرده بود که از این به بعد قیمت خودرو به صورت ۶ ماهه تعیین می‌شود، در ۱۳ اردیبهشت ماه سال جاری مصوبه‌ای مبنی بر افزایش میانگین ۹ درصدی قیمت خودرو را ابلاغ کرد.
مسئولان وزارت صمت و خودروسازان از این مصوبه شورای رقابت رضایت نداشتند و در ابتدا در مقابل این مصوبه مقاومت و تلویحاً خواستار افزایش بیشتر قیمت خودروها شدند.
درخواست خودروسازان برای آزادسازی واردات و قیمت گذاری
در همین راستا، دو گروه خودروسازی بزرگ کشور و انجمن قطعه سازان در نامه‌ای به رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس خواستار آزادسازی واردات خودرو و قیمت گذاری شدند.
در این نامه درخواست شده بود تا خودروهای عمومی یعنی خودروهایی که عموم مردم با درآمد کم یا متوسط خریداری می‌کنند، با فرمول بهای تمام شده و با در نظر گرفتن سود ۵ درصدی با تأیید و نظارت وزارت صنعت قیمت گذاری شوند. اما در مورد خودروهای اختصاصی که لوکس و نسبتاً گران محسوب شده و مشابه خارجی دارند، قیمت گذاری با پیشنهاد هیأت مدیره شرکت‌ها و تأیید و نظارت وزارت صنعت بر اساس شرایط عرضه و تقاضای بازار صورت گیرد.
نکته قابل توجه در این درخواست خودروسازان آن است که با توجه به تعرفه‌های بسیار بالای واردات خودرو، حتی در صورت آزادسازی این محصول، قطعاً انحصار از بازار خودروی کشور برچیده نمی‌شود که این اقدام بتواند مجوزی برای آزادسازی قیمت باشد.
در صنعت انحصاری خودرو که بازار به صورت قبضه شده در دست دو خودروساز می چرخد، قطعاً آزادسازی واردات آن هم با تعرفه‌های بالا نمی‌تواند راهی برای تنوع بخشی به بازار باشد، بلکه فقط دست خودروساز را برای افزایش غیرعرف قیمت‌ها باز می‌گذارد و دست مصرف کننده را بیش از پیش از دستیابی به خود رو عقب می‌راند.
افزایش بیش از ۹ درصدی قیمت خودروها
پس از ارسال این نامه، خودروسازان اقدام به اجرای مصوبه شورای رقابت کرده و قیمت‌های جدید را اعلام کردند که بررسی‌ها نشان می‌دهد خودروسازان قیمت را بیش از ۹ درصد افزایش داده اند و به نوعی دستشان در تعیین قیمت‌های جدید باز بوده است.
با این اقدام، دیگر قیمت کارخانه‌ای هیچ خودرویی در کشور کمتر از ۱۰۰ میلیون تومان نیست.
به عنوان مثال بررسی قیمت‌های جدید گروه خودروسازی ایران خودرو نشان می‌دهد که قیمت ۸ خودرو بالای ۱۲ درصد با افزایش مواجه شده است؛ قیمت سمند ال ایکس ۱۲.۶ درصد افزایش قیمت داشته و از ۱۱۷ میلیون و ۵۹۸ هزار تومان به ۱۳۲ میلیون و ۴۵۵ هزار و ۷۰۰ تومان، قیمت پژو ۲۰۷ دنده‌ای با ۱۲.۷ درصد افزایش از ۱۶۰ میلیون و ۷۱۱ هزار تومان به ۱۸۱ میلیون و ۱۷۳ هزار و ۳۰۰ تومان، قیمت پژو پارس با ۱۴.۵ درصد افزایش از ۱۲۲ میلیون و ۴۱۰ هزار تومان به ۱۴۰ میلیون و ۲۷۳ هزار و ۵۰۰ تومان، قیمت پژو ۲۰۶ تیپ ۲ با ۱۴.۵ درصد افزایش از ۱۱۰ میلیون و ۹۷۴ هزار تومان به ۱۲۷ میلیون و ۱۲۲ هزار تومان، قیمت سمند ای اف سون با ۱۴.۵ درصد افزایش از ۱۱۵ میلیون و ۸۲۵ هزار تومان به ۱۳۲ میلیون و ۷۰۱ هزار تومان، قیمت سمند ای اف سون دوگانه سوز با ۱۴.۵ درصد افزایش از ۱۲۱ میلیون و ۷۹۵ هزار تومان به ۱۳۹ میلیون و ۵۶۶ هزار و ۳۰۰ تومان، قیمت پژو پارس ال ایکس با ۱۴.۶ درصد افزایش از ۱۲۷ میلیون و ۲۱۲ هزار تومان به ۱۴۵ میلیون و ۷۹۵ هزار و ۴۰۰ تومان و قیمت دنا پلاس با ۱۴.۷ درصد از ۱۶۶ میلیون و ۹۸۵ هزار تومان به ۱۹۱ میلیون و ۵۳۴ هزار و ۵۰۰ تومان رسیده است.
همچنین بررسی قیمت‌های جدید سایپا نشان می‌دهد که ساینا دنده‌ای با ۱۲.۶ درصد افزایش از ۹۲ میلیون و ۹۲۸ هزار تومان به ۱۰۴ میلیون و ۶۴۹ هزار و ۶۰۰ تومان، ساینا S معادل ۱۴۲ میلیون و ۵۳۶ هزار و ۷۰۰ تومان، تیبا صندوقدار با ۱۴.۶ درصد افزایش از ۸۷ میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به ۱۰۰ میلیون و ۶۳۰ هزار و ۵۰۰ تومان، تیبا ۲ با ۱۱.۶ درصد افزایش از ۹۵ میلیون و ۴۲۶ هزار تومان به ۱۰۶ میلیون و ۵۱۸ هزار و ۸۰۰ تومان، کوییک دنده‌ای با ۸.۷ درصد افزایش از ۱۲۹ میلیون و ۷۵۵ هزار تومان به ۱۴۱ میلیون و ۶۱ هزار و ۴۰۰ تومان، کوییک S معادل ۱۵۴ میلیون و ۹۹۴ هزار و ۹۰۰ تومان و شاهین با ۹.۳ درصد افزایش از ۲۶۷ میلیون تومان به ۲۹۱ میلیون و ۸۷۱ هزار و ۲۰۰ تومان قیمت خورده اند.
نکته قابل تأمل آنکه پس از افزایش قیمت، خودروسازان پس از دو ماه تعلل در پیش فروش، به سرعت اقدام به برگزاری پیش فروش با قیمت‌های جدید کردند.
واکنش سرد بازار به قیمت‌های جدید
اگرچه انتظار می‌رفت بازار همچون گذشته در برابر این قیمت‌های جدید واکنش هیجانی نشان دهد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که به دلیل عدم حضور مشتری در بازار و حاکمیت رکود، قیمت‌ها تغییر چندانی نداشته و همچون هفته‌های گذشته است. آنطور که فعالان بازار خودرو اعلام می‌کنند هم مشتریان و هم فروشندگان همچنان چشم انتظار کاهش نرخ دلار و مشخص شدن نتیجه انتخابات ریاست جمهوری هستند.
در حال حاضر در کف بازار، قیمت تیبا ۱۲۵ میلیون تومان، تیبا دو ۱۳۳ میلیون تومان، پراید ۱۳۱ معادل ۱۱۴ میلیون تومان، کوییک معمولی ۱۴۸ میلیون تومان، ساینا ۱۴۱ میلیون تومان، پژو پارس سال ۲۲۵ میلیون تومان، سمند ال ایکس ۱۸۷ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ دو ۲۰۲ میلیون تومان، ۴۰۵ اس ال ایکس ۲۰۹ میلیون تومان، ۲۰۶ تیپ پنج ۲۵۶ میلیون تومان و دنا ۲۶۹ میلیون تومان است.
عرضه خودرو در بورس در مراحل پایانی
در کنار مباحث مربوط به قیمت، مجلس نیز به دنبال نهایی سازی طرح تحول و بهبود صنعت خودرو است. یکی از بندهای اصلی این طرح که عرضه خودرو در بورس است طی هفته جاری در کمیسیون صنایع و معادن بررسی مجدد و به تصویب رسید.
آنطور که روح الله ایزدخواه عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس اعلام کرده به احتمال زیاد طی هفته آتی و یا دو هفته دیگر این طرح در صحن علنی بررسی خواهد شد.
در صورت تصویب نهایی این طرح، به احتمال زیاد قیمت پایه عرضه در بورس کالا توسط شورای رقابت بر مبنای قیمت تمام شده بر اساس هزینه‌های همان سال تعیین می‌شود و قیمت نهایی در مکانیسم عرضه و تقاضا مشخص می‌شود.
مهر