در سال‌های گذشته اتفاقاتی قابل پیش بینی و در مواقعی غیر قابل پیش بینی در بازار بورس ایران رخ داد که این سؤال را به وجود آورد که تا چه اندازه تحلیل تکنیکال سهام و تحلیل بنیادی در معاملات بازار بورس ایران نقش دارند؟
به همین خاطر در این مطلب به نقش و کاربرد تحلیل تکنیکال در بازار بورس ایران بپردازیم و مطالبی که در ادامه شرح می‌دهیم:
- کاربرد تحلیل تکنیکال در بازار بورس
- نحوه بررسی نمودار سهام در تحلیل تکنیکال
- نقش تحلیل تکنیکال در کاهش ریسک معاملات
- معرفی الگوهای رایج در تحلیل تکنیکال
کاربرد تحلیل تکنیکال در بازار بورس
هر سهم در طول معاملات روزانه خود با نوسانات قیمتی متفاوتی مواجه می‌شود. این داده‌های قیمتی در هر روز در چارت نموداری ثبت می‌گردد که مجموع آنها، تشکیل نمودار قیمتی سهم در بازه زمانی را می‌دهد. تحلیل تکنیکال با بررسی روند حرکتی سهم در نمودار، سعی می‌کند تا روند بعدی سهم را در آینده پیش بینی کند. بسیاری از تحلیلگران با استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال، روند بعدی سهم را می‌سنجند تا بتوانند اطلاعات دقیق‌تری نسبت به سهم مورد نظر به دست بیاورند.
در بازار بورس ایران نیز تحلیل تکنیکال از کاربرد فراوانی برخوردار است. استفاده از خطوط حمایتی سهم، نواحی مقاومتی سهم، بررسی شیب نمودار، تعیین حد سود و حد ضرر، بررسی الگوهای مختلف تکنیکالی و پیش بینی روند سهم، از کاربردهای مهم تحلیل تکنیکال به شمار می‌رود. به واقع بدون بررسی این خطوط و الگوهای مهم، عملاً هیچ تصوری از رفتار سهم در گذشته و حال نخواهیم داشت و ممکن است عدم توجه به آنها ما را دچار سردرگمی کند.
چگونگی بررسی نمودار سهام در تحلیل تکنیکال
همان‌طور که تا حدی اشاره شد، تحلیل تکنیکال، اطلاعات آماری نمودار سهام را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. بنابراین وقتی بخواهیم سهامی را در بازار بورس ایران مورد تحلیل قرار بدهیم، می‌بایست چارت نموداری آن را با استفاده از نرم‌افزارهای تحلیل تکنیکال بررسی کنیم. در حال حاضر سامانه کارگزاری‌های بازار بورس ایران این امکان را فراهم آورده‌اند که چارت نمودار تکنیکالی سهام در همان سامانه قابل مشاهده باشد و دیگر نیاز به برنامه‌های تحلیلی نیست به طوری که تمامی ابزارهای تحلیل تکنیکال در این سامانه موجود است. برای مثال سامانه اکسیر کارگزاری اقتصاد بیدار، قسمتی را با عنوان چارت نموداری در کنار هر سهم قرار داده است تا با کلیک بر روی آن، نمودار سهم به همراه ابزارهای تحلیل تکنیکال، رویت شود. در این سامانه تمام ابزارهای تکنیکالی مثل رسم خطوط تکنیکالی، الگوهای تکنیکالی و اندیکاتورهای تکنیکالی برای تحلیل نمودار مهیا است تا بتوانیم نسبت به روند سهم، اطلاعات مؤثری را به دست بیاوریم.
نقش تحلیل تکنیکال در کاهش ریسک معاملات
تحلیل تکنیکال تغییرات قیمتی و نوسانات آن را بر اساس نمودار سهم بررسی می‌کند. به واقع نمی‌توان بازار سرمایه را بدون تحلیل تکنیکال متصور شد. گرچه در مواردی که دست‌کاری قیمتی به عمد انجام می‌شود، تحلیل تکنیکال چندان کارآمد نیست اما هر چقدر عوامل بیرونی و شرایط مختلف اقتصادی و سیاسی بر روند بازار بورس تأثیر بگذارد، باز هم نمی‌توان نقش تحلیل تکنیکال را در بورس نادیده گرفت. درک درست و شناخت دقیق از رفتار سهم و وضعیتی که در آن قرار دارد، باعث می‌شود تا معامله گران از معاملات بی هوا و پرریسک، اجتناب کنند و با آگاهی بیشتری نسبت به سهام مورد نظر، به معامله بپردازند.
ابزارهای تحلیل تکنیکال این امکان را می‌دهند تا معامله گران در نقطه مناسبی از سهم، اقدام به خرید یا فروش نمایند. در واقع تحلیل تکنیکال نه تنها در بازار بورس سهام که در دیگر بازارهای مالی مثل ارز دیجیتال یا دلار و طلا، نقش تأثیرگذاری را در جهت تحلیل قیمتی ایفا می‌کند که نیاز به کسب مهارت و طی مراحل آموزشی دارد.
معرفی الگوهای رایج در تحلیل تکنیکال
در تحلیل تکنیکال، الگوهای مختلفی رایج است که با استفاده از آنها می‌توانیم روند بعدی سهم را پیش بینی کنیم. این الگوها در نمودار سهم دیده می‌شوند که در صورت مشاهده، رفتار بعدی سهم مورد ارزیابی و سنجش قرار می‌گیرد. طبق این الگوها قیمت سهم ممکن است دچار دگرگونی به سمت صعودی و یا نزولی شدن برود. در اینجا به برخی از این الگوهای رایج می‌پردازیم:
الگوی برگشتی: که نشان می‌دهد تغییرات و وارونگی در روند سهم در حال وقوع است که روند سهم در آن تغییر خواهد کرد.
الگوی سر و شانه: که در آن می‌توان انتظار تغییر روند در سهم را داشت. معمولاً به عنوان یک الگوی صعودی به نزولی تعبیر می‌شود.
الگوی پرچم: (Flag) که در آن روند سهم بعد از یک حرکت صعودی پرقدرت، دچار نوسانات کم می‌شود و دوباره می‌تواند به اندازه حرکت اول، یک حرکت صعودی دیگری را تجربه کند.
الگوی فنجان و دسته: که جزو الگوهای ادامه دهنده محسوب می‌شود و ابتدا با یک حرکت نزولی عمیق و سپس با یک حرکت صعودی عمیق همراه می‌شود.
الگوی خرچنگ: از جمله الگوهای هارمونیک است که ممکن است به شکل نزولی و یا صعودی در نمودار دیده شود. در الگو خرچنگ صعودی، پس از صعود قیمت، در آینده روند نزولی را می‌توان پیش بینی کرد و بالعکس در الگوی خرچنگ نزولی، پس از افت قیمتی، روند صعودی را در آینده رقم خواهد زد.
الگوهای تحلیل تکنیکال
ذکر این نکته الزامی است که شناخت این الگوها و استفاده از آن ها در تحلیل تکنیکال نیاز به آموزش‌های تخصصی بورس دارد که در حال حاضر کارگزاری‌ها و مؤسسات مختلفی هستند که این تحلیل را به طور مدون، آموزش می‌دهند. به عنوان نمونه کارگزاری اقتصاد بیدار در سایت خود به نشانی www.ebidar.com خدمات آموزشی و تحلیلی خود را به علاقه مندان تحلیل تکنیکال ارائه داده است تا بتوان در این زمینه کسب مهارت کرد.
جمع بندی
بسیاری از فعالان بازار بورس، تحلیل تکنیکال را مبنا و استراتژی خود برای خرید یا فروش سهام قرار می‌دهند و برخی دیگر نقش تحلیل تکنیکال را در بازار بورس ایران بی اثر می‌دانند. اما چیزی که مسلم است، تحلیل تکنیکال ابزاری قدرتمند برای تحلیل داده‌های قیمتی و تغییرات در روند حرکتی انواع سهام و دارایی در بازار سرمایه می‌باشد و نقش آن را نمی‌توان انکار کرد. به همین خاطر اگر کسی قصد دارد تا به شکل تخصصی در بازار بورس ایران فعالیت داشته باشد، بهتر است مباحث پایه ای مثل تحلیل تکنیکال را در مراکز معتبر فرا بگیرد تا هم ریسک معاملات خود را به حد کافی پایین بیاورد و هم با شناخت و آگاهی بیشتری به خرید و فروش سهام بپردازد.