محمد آئینی، در مورد نقش نوسازی بافت‌های فرسوده در ایجاد اشتغال گفت: بخش مسکن به صورت مستقیم 5 درصد و به صورت غیرمستقیم 12 تا 13 درصد از تولید ناخالص کشور را تشکیل می‌دهد که با ساخت هر یک میلیون واحد مسکونی می‌توان انتظار داشت، حدود یک میلیون و 250 هزار نفر اشتغال مستقیم و یا یک میلیون و 550 هزار نفر اشتغال غیرمستقیم در کشور ایجاد و یا تثبیت شود.
به گفته وی در بخش ساختمان به ازای هر 60 مترمربع ساخت و ساز یک شغل مستقیم و 1.24 شغل غیرمستقیم ایجاد و یا تثبیت می‌شود و از نظر حجم اشتغال نیز حدود 13 تا 15 درصد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در کشور وابسته به صنعت ساختمان و مسکن است.
معاون وزیر با بیان اینکه در کشور ما حدود 160 هزار و 600 هکتار بافت ناکارآمد شهری شامل بافت‌های فرسوده، تاریخی، بافت حاشیه‌ای به عنوان سکونتگاه غیررسمی و بافت روستایی در دل شهرها وجود دارد که در این بافت‌ها حدود 5.7 میلیون واحد مسکونی وجود دارد که قریب 46 درصد از این خانه‌ها از سازه‌های پایداری برخوردار نیستند، یعنی فاقد سازه اسکلت فلزی یا بتنی هستند که اگر خدای ناکرده زلزله شدیدی روی دهد، این خانه‌ها نمی‌توانند مقاومتی داشته باشند و باعث کشتار تعداد زیادی از هم‌وطنان خواهد شد.
* وجود 2.6 میلیون واحد مسکونی ناپایدار
آئینی افزود: از طرفی با یک مسأله مواجه هستیم که 2.6 میلیون واحد مسکونی ناپایدار در بافت فرسوده وجود دارد که باید نوسازی و مقاوم‌سازی شود و تجربه و شواهد نشان می‌دهد که نوسازی بافت فرسوده می‌تواند ظرفیت جدیدی برای تولید مسکن ایجاد کند.
وی این را هم گفت که به طور میانگین هر پلاک فرسوده‌ای که تخریب می‌شود حداقل سه واحد آپارتمانی جدید و مقاوم تولید می‌شود که می‌توان گفت دو واحد اضافه تولید خواهد شد. با این حساب ظرفیت قابل توجهی برای تولید مسکن در فضای موجود ایجاد می‌شود و نوسازی محلات و محدوده‌ها می‌تواند سرعت بگیرد.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری همچنین گفت: هدف دوم تولید مسکن اضافه‌ای که اشتغال مناسبی هم می‌تواند به همراه داشته باشد و شاخص‌های قابل اعتمادی وجود دارد که در ازای تولید هر واحد مسکونی چندین شغل جانبی به صورت مستقیم و غیرمستقیم ایجاد می‌شود، بنابراین بخش مسکن ظرفیت ایجاد اشتغال در کشور را دارد، ضمن اینکه نوسازی بافت فرسوده فضای شهری را هم ارتقا می‌دهد و کیفیت زندگی مردم افزایش می‌یابد.
آئینی در مورد استفاده از فناوری‌های دانش بنیان در بخش مسکن اظهار داشت: ساخت و ساز در محلات فرسوده و بافت فرسوده به دلیل اینکه معابر باریک و تنگ و پیچ در پیچ دارند، چون به صورت معمولی حمل مصالح سخت و هزینه‌بر است و خودروها نمی‌توانند به راحتی رفت و آمد کنند، بنابراین بخشی از این راه حل می‌تواند به وسیله شرکت‌های دانش بنیان و ابتکار تکنولوژی و ابزارهای ساخت مرتفع شود، به گونه‌ای که توجیه اقتصادی برای ساخت در بافت‌های فرسوده را بیشتر کند. همچنین در زمینه حمل نخاله و ضایعات ساختمانی از بافت‌های فرسوده هم می‌توان از روش‌های نو و با تکنولوژی استفاده کرد.
وی این نکته را هم گفته که عمده ساکنان و مالکان بافت‌های فرسوده افراد کم‌درآمد و متوسط به پایین جامعه هستند، با ابزارهای تکنولوژی و دانش بنیان می‌توان هزینه ساخت را کاهش داد و همچنین سرعت در ساخت و ساز افزایش پیدا کند که آن هم در ارزان سازی مؤثر است. از طرفی مالکان بافت‌های فرسوده پس از تخریب خانه‌های کهنه باید در جای دیگر مستقر شوند که هرچه زمان ساخت بافت نو سریع‌تر باشد، هزینه‌های جانبی را کاهش می‌دهد.
وی این نکته را هم یادآور شد: موضوع فناوری‌های پیش ساخته اگر با رفع ایرادات انجام شود به گونه‌ای که بومی‌پسند و عامه پسند شوند می‌تواند در کاهش هزینه و افزایش سرعت ساخت و ساز مؤثر باشد.
معاون وزیر راه و شهرسازی به نکته دیگری اشاره کرد که قطعات و پلاک‌های موجود در بافت فرسوده اشکال هندسی متعارف و شناخته شده ندارند و با استفاده از تکنولوژی‌های مدولار یا پیش‌ساخته در آن سخت‌تر می‌شود، اما شرکت‌های دانش بنیان با انعطاف پذیری در طرح‌های خود می‌توانند در نوسازی سریع بافت‌های فرسوده و ارزان‌سازی کمک کنند و در واقع فناوری دانش بناین در مدولارسازی می‌تواند به کمک بیاید و مصالح سبک و مناسب تولید کند که هزینه ساخت کاهش و سرعت ساخت و ساز بالا برود.
این مقام مسئول در بخش دیگری در مورد مقاوم‌سازی بناهای تاریخی در بافت فرسوده گفت: برخی از بناها را نمی‌شود تخریب کرد چون میراث فرهنگی مانع می‌شود، بنابراین نیاز به مقاوم‌سازی یا مرمت دارد که در این بناها نیز می‌توان از فناوری‌های روز استفاده کرد که با حفظ ظاهر و نمای بناهای تاریخی آن را مقاوم‌سازی کنیم؛ به عنوان مثال استفاده از الیاف کربنی یا مصالح سبک دیگر می‌توان مقاومت ساختمان‌های تاریخی را بالا برد و یا سازه‌هایی در دل بنا تزریق شود که از تخریب آن جلوگیری شود.
* نوسازی 150 هزار واحد مسکونی در بافت فرسوده
آئینی این را هم گفت که سال جاری قرار است حداقل 150 هزار واحد مسکونی در دل یک میلیون واحد مسکونی که در طرح ملی مسکن دیده شده است، از طریق نوسازی در بافت‌های فرسوده ایجاد شود.
*وام ارزان 300 تا 450 میلیون برای نوسازی بافت فرسوده
به گفته وی همه تخفیفات و تشویق‌هایی که برای سازندگان در نهضت ملی مسکن در نظر گرفته شده است برای فعالان در نوسازی بافت فرسوده هم دیده شده است. در نهضت ملی مسکن در چهار سطح در تهران برای هر واحد 450 میلیون تومان، در کلانشهرها 400 میلیون، در مراکز استان‌ها 350 میلیون و سایر شهرها 300 میلیون تومان تسهیلات دیده شده است که در نوسازی بافت‌های فرسوده در سه سطح این مبالغ دیده شده است؛ یعنی در تهران 450 میلیون تومان، در کلانشهرها و مراکز استان‌ها 400 میلیون و در سایر شهرها 300 میلیون تومان تسهیلات در نظر گرفته شده است.
به گفته آئینی در اعطای تسهیلات برای نوسازی بافت‌های فرسوده شرایط چهارگانه مثل داشتن فرم ج سبز و یا سابقه سکونت و سابقه مالکیت و سرپرستی خانوار وجود ندارد، اما همه تشویق‌ها اعم از تخفیف در پروانه ساخت و بیمه و هر موضوع دیگری که در طرح ملی مسکن دیده شده، در نوسازی بافت فرسوده هم ساری و جاری است.
* نرخ تسهیلات نوسازی بافت فرسوده 12 درصد
وی این نکته را هم اضافه کرد که خود وزارت راه و شهرسازی خط اعتباری ویژه‌ای در اختیار دارد که به مبلغ 5200 میلیارد تومان برای نوسازی 20 هزار واحد مسکونی در نظر گرفته شده است که از طریق بانک مسکن در سه رده پرداخت می‌کنیم که 450 میلیون تومان برای هر واحد در تهران، 400 میلیون تومان در کلانشهرها و 350 میلیون تومان در سایر شهرها پرداخت می‌شود که 150 میلیون تومان از این تسهیلات با سود صفر درصد و وام ارزان است؛ یعنی در مجموع در تهران نرخ سود این تسهیلات 12 و خرده‌ای درصد، در کلانشهرها 11 و خرده‌ای درصد و در سایر شهرها 10 درصد خواهد بود.
آئینی این نکته را هم اضافه کرد: علاوه بر آن در دوران جابجایی مالکان بافت فرسوده این امکان فراهم شده که وام قرض‌الحسنه برای اسکان مالک بافت فرسوده و ساکنان پلاک‌های فرسوده دیده شده که در تهران 60 میلیون تومان در سایر شهرها 45 میلیون تومان، وام قرض الحسنه با کارمزد 4 درصد و دوره بازپرداخت سه ساله پرداخت می‌شود.
* نوسازی بافت اطراف حرم‌های مطهر با وام 600 میلونی ارزان
معاون وزیر راه همچنین گفت: در بافت‌های پیرامون حرم امام رضا(ع)، حرم حضرت معصومه(س) و حرم احمدبن موسی شاهچراغ در شیراز و اطراف حرم حضرت عبدالعظیم حسنی در تهران با تفاهمی که با صندوق سرمایه‌گذاری حرم‌های مطهر که زیر مجموعه وزارت راه است انجام شده آن صندوق هم 150 تا 200 میلیون تومان به این تسهیلات اضافه می‌کنند؛ یعنی برای اطراف حرم‌ها تا 600 میلیون تومان تسهیلات بانکی ارزان‌قیمت پرداخت می‌شود، بنابراین در دوران ساخت در نهضت ملی مسکن و نیز نوسازی بافت فرسوده تسهیلات 12 درصد در قالب عقود مشارکت مدنی و یا فروش اقساطی پرداخت می‌شود.
* تخفیف 50 درصدی در پروانه ساخت در بافت فرسوده
به گفته وی در کنار این موارد شهرداری‌ها موظف شده‌اند حداقل 50 درصد در پروانه ساخت برای نوسازی بافت فرسوده تخفیف بدهند که تا صد درصد هم امکان تخفیف وجود دارد و مدت زمان صدور پروانه ساخت هم تا حد امکان کاهش یابد و این تسهیلات به رونق نوسازی بافت‌های فرسوده کمک خواهد کرد.
فارس